Bir hafta önce bugünkü yazım piyasaların düşüşe mola verdiğine yönelikti. Bir süre sonra başta euro, sonra borsa endekslerindeki değer kaybının devamının geleceğine yönelik görüşlerimi yazmıştım. Şimdi piyasalar bir haftalık yükselişin sonuna gelmiş olabilir.
Dün öğleden sonra ABD ekonomisinden iki önemli veri geldi.  Birincisi yeni inşaat başlangıçlarının beklenenin üzerinde düşerek 593 bine gerilediğini; ikincisi ise Mayıs ayı sanayi üretiminin yüzde 1.2 yükseldiği, kapasite kullanım oranının ise yüzde 74.7’ye ulaştığı idi.
Zaten anlamış olduğunuz gibi birincisi olumsuz, ikincisi ise olumlu birer veri. Yalnız aralarında başka farklar da var. Aynı iki veri Türkiye’de açıklanıyor olsa sanayi üretimi ve kapasite kullanımı daha fazla öneme sahip olurdu. Ancak ABD için durum pek de öyle değil.
Aşağıda bir grafik görüyorsunuz. Bu grafik 2000’den bu yana aylık bazda ABD’de yeni inşaat başlangıçlarını gösteriyor. 2005’in sonuna kadar ılımlı bir artış gösteren inşaat başlangıçları, hiçbir ay 1.5 milyon adedin altına inmediği gibi, 2004-2005 döneminde 2 milyon üzerine de çıkmış. İşte bu dönem sub-prime mortgage krizinin patlamadan önce köklerinin yayıldığı dönem.

Konut piyasasındaki canlılık 2006’dan itibaren yerini daralmaya bırakırken, yeni inşaat başlangıçlarının da hızla gerilediğini görüyoruz. Sayı, Nisan 2009’da 477 bine düşerek en düşük düzeye geriledikten sonra geçen ay 659 bine kadar yükselmişti. Grafiğin sağ tarafında gördüğümüz son bir yıllık dönemde göze çarpan şey ise, piyasalardaki genel toparlanmaya rağmen, yeni inşaat sayısında önemli bir canlanma olmaması. Bunun üzerine bir dün beklenenin üzerinde düşüş yaşandığının ortaya çıkması soru işaretlerinin belirmesine neden oldu.
Konunun detaylarını bilmeyenler için küçük bir not ekleyerek bitireyim: ABD yönetiminin bir yılı aşkın süredir uyguladığı konut teşviği (konut başına 8 bin dolara kadar destek veriliyordu) Nisan ayı sonunda sona ermişti. Yani Mayıs ayındaki gerileme aslında çok da şaşırtıcı değil. Ama şu nokta önemli: Acaba son bir yılda yaşanan zayıf toparlanma bu teşviğe mi bağlıydı? Önümüzdeki aylarda düşüşün devam etmesi beklenebilir mi?
Bu gelişme ile dün öğleden sonra borsa endekslerinde gerilemeler yaşandı. Ama şunu açıklıkla söyleyebilirim ki; aynı veri iki gün açıklansaydı endekslerde dün yaşanan gerilemeyi büyük olasılıkla görmezdik.
İşin özü şu: Haftalardır yaşanan gerilemeye son 7-8 günde ara veren piyasalar, yeniden düşmeye başlayabilir. Altı ay içinde yüzde 25 değer kaybedip geçen hafta 1.1877’ye kadar geriledikten sonra, dün 1.23’ün üzerine çıkan euro/dolar paritesi bugünlerde 1.16’ya doğru hareketlenmeye başlayabilir.