İkinci yılını doldurmaya yaklaşan krizde mali piyasaların seyrinden sonra en çok dikkat çeken gelişmelerden biri de işsizlik oranlarının hızla artmaya başlaması. Sadece ihracatın gerilemesi nedeniyle değil, aynı zamanda yurt içi talebin gerilemesi nedeniyle, birçok ülkede istihdam piyasalarında dengeler bozuldu.
Bu hafta, sırayla ABD ve AB ülkelerinde işsizlikle ilgili son gelişmeler üzerinde durmak istiyorum. Böylece, gelecek hafta Türkiye’de açıklanacak olan Ocak 2009 işsizlik verilerini değerlendirme konusunda hazırlıklı olabiliriz.
Hemen en çarpıcı veri ile başlayayım. Ocak 2008’de ABD’de işsizlik oranı %5.4 iken bu yıl Mart ayında %9’un üzerine çıktı.
ABD ekonomisinde on beş ay içinde işsiz sayısı 8.2 milyon kişiden 13.9 milyon kişiye sıçradı. Yani, on beş ay içinde işsiz sayısı 5.7 milyon kişi arttı. Başka bir ifadeyle, işsiz sayısında yaklaşık %70 artış oldu.
Yıl sonuna kadar işsiz sayısının 14.5 milyon kişiye ulaşması ve işsizlik oranının %9.4’ü aşmasına kesin gözle bakılıyor. Oranın, %10’un üzerine çıkmasını bekleyenlerin sayısı da hayli yüksek.



İstihdam piyasasında kullanılan önemi verilerden biri de tarım dışı istihdam ya da tarım dışı işsizlik oranıdır. Her ikisi de reel ekonomide istihdamın durumunu yansıtması açısından büyük önem taşır.
ABD’de tarım dışı istihdam tam olarak on beş aydır kesintisiz bir şekilde, hem de artan oranda yükselmeye devam ediyor. Geçen yıl Ocak ayında tarım dışı istihdam 72 bin kişi gerilemişken, bu sayı her ay artarak Mart 2009’da 663 bin kişiye ulaştı. Daha açık bir ifadeyle, geçen ay ABD’de istihdam, tarım dışı sektörlerde 663 bin kişi daralmış. Bu hızlı artış, gelecek için karamsarlığa neden olsa da, amerikan istihdam piyasası diğer ülkelere göre daha esnek bir piyasadır. Hem işe alımlar hem de işten çıkarmalar diğer ülkelere göre çok daha kolaydır. Bu nedenle, reel ekonomide işler yoluna girmeye başladıkça, tarım dışı istihdam ve işsizlik oranlarının hızla iyileşmeye başladığını göreceğimiz ilk ülke muhtemelen ABD olacaktır.
Yarın AB ülkelerinde işsizliğin görünümü ile devam edeceğim.

*Kullanılan veriler mevsimsel etkilerden arındırılmamış ham verilerdir. Mevsimselliken arındırılmış verilere göre son işsizlik oranı %8.5’tir.