Türkiye’de iki veri oldukça gecikmeli açıklanır. Bunlardan biri milli gelir büyüme hızı, biri ise işsizlik oranıdır. Üç ay gecikmeli açıklanan işsizlik oranı, ayrıca açıklamanın konu olduğu ay ile bundan önceki iki ayın ortalamasıdır. Daha açık ifade etmek gerekirse, dün açıklanan işsizlik oranı Temmuz ayına ait, fakat sadece Temmuz ayının değil Mayıs-Haziran – Temmuz döneminin ortalama işsizlik oranı. 15 Kasım’da açıklanacak olan veri ise Haziran-Temmuz-Ağustos aylarına ait olacak.
Şimdi bakalım dün ne açıklanmış…
Son verilere göre ülkemizde 22,3 milyon insan çalışıyor. 3 milyon 267 bin kişi ise çalışmıyor ve iş arıyor; yani işsiz. Toplam işgücü ise yaklaşık 25,6 milyon kişiden oluşuyor.
Türkiye’deki işsiz sayısı Mayıs 2008’de 2,15 milyon kişiye kadar gerilemişti. O aydan sonra yükselişe geçen işsizlik, işsiz sayısını dokuz ay içinde 3,8 milyon kişiye ulaştırdı. Yani iş arayanlar arasına bir buçuk milyon insan eklendi. Şubat 2009’da işsizlik oranı yüzde 16,1’e kadar yükseldi. Bu, ülkemizde şimdiye dek görülmüş en yüksek işsizlik oranı özelliğini hâlâ koruyor zira, Şubat’tan sona hem işsiz sayısında hem de işsizlik oranında gerileme başladı. Dün açıklanan verilere işsizlik oranı yüzde 12,8’e geriledi.
İşsizlikte son aylarda yaşanan gerilemenin dört nedeni var. Bunlar, tarım, inşat ve turizm sektörlerinde istihdamın artmaya başlaması ile ekonomideki daralmanın hız kesmesi nedeniyle sanayi sektöründe istihdamın artması. Ancak ilk üç sektörde yaşanan istihdam artışı ‘mevsimsel’ diye adlandırılan bir artış. Bu sektörlerde yaz aylarında iş hacmi arttığı için çalışan sayısı da artıyor. Kış ayları geldiğinde ise istihdam hacmi yeniden azalmaya başlıyor. Örneğin, bu yılın Ocak ayından Temmuz ayına kadar tarım sektörü istihdamının toplam istihdam içindeki payı yüzde 22,8’den, yüzde 26,9’a yükselmiş. Bu nedenle bu üç sektörde, içinde bulunduğumuz aylarda istihdamın artmasını şu anda kalıcı biri iyileşme olarak görmek mümkün değil.
|
Ocak 2009 |
Pay |
Temmuz 2009 |
Pay |
Tarım |
4.342 |
%21,8 |
5.971 |
%26,9 |
Sanayi |
4.111 |
%20,7 |
4.136 |
%18,6 |
İnşaat |
990 |
%5 |
1.404 |
%6,3 |
Hizmetler |
10.429 |
%52,5 |
10.704 |
%48,2 |
Toplam |
19.873 |
%100 |
22.213 |
%100 |
Sanayi sektöründe ve turizm dışında kalan hizmet sektörlerindeki istihdam artışının önemli bir kısmını ekonomik şartlarda son aylarda görülen iyileşmenin bir sonucu olduğu söylenebilir. Bununla birlikte bu iyileşmenin ne kadar süreceği ve hangi noktada duracağı konusunda emin olmak mümkün değil. Geçen ay sonu itibarıyla son verilen bazı sektörlerdeki vergi indirimi uygulamasının, üretim miktarını düşürmesi ve istihdamı azaltması mümkün. Ayrıca, Ağustos ayında sanayi üretimi ve kapasite kullanım oranında yaşanan gerilemenin istihdam üzerinde menfi bir etki yaratması da muhtemel. İşte bu nedenlerle gelecek aydan itibaren, işsizlik oranında yeniden yükseliş yaşanacağını göreceğiz.
2001 krizinden sonraki büyüme döneminde bile yüzde 9’un altına inmeyen işsizlik, bundan sonrada ekonominin en önemli sorunu olmaya devam edecek gibi görünüyor.