Geçtiğimiz gün, Avrupa Birliği'ne ihracat yapan ülkelerin, eurodaki değer kaybı nedeniyle bu bölgeye yapacakları ihracatta zorlanacakları ve dolayısıyla AB’nin uzunca bir süre dış ticaret fazlası verebileceği hakkında yazmıştım.
Bugün aynı konuda, fakat farklı bir noktaya değinmek istiyorum.
27 üyeli AB ekonomisinin yaklaşık yüzde 70’ini 16 üyeli Euro Bölgesi oluşturuyor. Benzer bir oran dış ticarette de geçerli. AB’nin dış ticarette fazla verecek olmasının dinamiğini de bu bölge oluşturuyor.
Ancak Euro Bölgesi’ndeki ülkeler birbirinden büyük farklılık gösteriyor. Bu nedenle krizden çıkışta, büyüme, işsizlik, ihracat artışı gibi pek çok değişkende toplu halde (yani Euro Bölgesi’nin her ülkesinde) bir iyileşme görmemiz mümkün olmayacak.
Türkiye’yi ilgilendiren boyutuyla, gelin bu ülkelerin dış ticaretinde neler beklenebileceğine bakalım. Bu önemli bir konu çünkü ihracatımızın yaklaşık yüzde 48’ini euro kullanarak yapan bir ülkeyiz. Euronun dolara ve diğer paralara karşı değer kaybediyor olması, Türkiye’nin ve pek çok ülkenin, dolar cinsinden ihracat gelirlerini azaltacak. Diğer taraftan pek çok Avrupa ülkesinin darboğazda olması, bu ülkelerdeki talebi kısıtladığı için, bazı ülkelerin ithalatında gerileme bile olabilir.
Euro kullanmıyor olsa da İngiltere de bu kapsam içinde. İki gün önce Nisan dış ticaret verileri açıklanan İngiltere’nin ihracatı da ithalatı da neredeyse hiç artmadı. Artmadı çünkü en büyük pazarı olan Avrupa’da talep gerilemiş durumda.
Soru şu: Euro Bölgesi ülkeleri arasında hangisi ya da hangilerine ihracat yapanlar zorlukla karşılaşacak?
Bunun için birkaç değişkeni izlememiz gerekiyor. Birincisi bu ülkelerin büyüme oranları. İkincisi tüketim ve yatırım talebi. Üçüncüsü ülkenin dışa açıklığı. Dördüncüsü ise bu ülkelerden hangisine ne kadar ihracat yapıyor olduğumuz.
Bütün cevapları bu yazıya sığdırmak mümkün değil ama birkaçına cevap verebilirim.
İthalatın içinde AB dışındaki ülkelerin payına göre bir sıralama yaptığımızda, birinci sırada Hollanda’yı görüyoruz.  Hollanda, ithalatının yüzde 50.8’ini AB dışından yapmış. İzleyen ülkeler İtalya, İspanya, Yunanistan (üçü de zor durumda) ve Almanya.
Bu bize şunu gösteriyor. Euronun değer kaybetmesi nedeniyle, ithalatın en fazla azalmasını beklememiz gereken ülkeler bunlar. Ya da başka bir ifadeyle, ihracatta en fazla zorluk yaşanacak ülkeler bunlar. Bu ülkelerin bir özelliği ise ihracatlarını artırma potansiyellerinin yüksek olması.
Türkiye açısından sorun olan şu ki, bu ülkeler ile Fransa ve Belçika ülkemizin en fazla ihracat yaptığı pazarlar. İtalya, İspanya, Yunanistan ve Belçika için 2010-2011 yıllarının parlak geçmesinin beklenmediğini de hatırlatarak bu bölgelere ihracat yapan firmalara da bir uyarı yapmış olayım: şimdi daha fazla sabır ve yeni müşteri bulmak için saldırı zamanı.