TÜİK tarafından açıklanan verilere göre Mart ayında aylık bazda TÜFE yüzde 0.42, ÜFE yüzde 1.22, yıllık bazda TÜFE yüzde 7.29, ÜFE yüzde 10.08 yükseldi. Üç ay önce son 41 yılın en düşük düzeyine gerileyen enflasyon böylece Mart ayında da düşük düzeyini korumuş oldu.
En yüksek büyüme oranlarından birini yakaladığımız, yani tüketimin zirvede olduğu bir dönemde enflasyonun hala yükselmiyor olmasının başlıca nedeni üretimin tüketimden daha hızlı yükseliyor ve bunun da fiyatların yükselmesini geciktiriyor olması.
Oysa petrol fiyatlarında çok ciddi bir yükseliş var ve normal şartlar altında bunun maliyetlerdeki artış vasıtasıyla enflasyonu yukarı çekmesi beklenmeli. Bu etkinin işaretleri geliyor olsa da henüz tam olarak başladığını iki nedenle söyleyemeyiz: kurdaki gerileme ve kârdan feragat.
Doğru; petrol fiyatları çok hızlı yükseldi. Ancak geçen ay boyunca Dolar/TL kurunda hafif de olsa (yüzde 3) gerileme yaşandı. Bu, petrol fiyatında dolar bazında yükselişin iç piyasadaki fiyatların TL bazında yükseltici etkisini azaltıyor. Yine de TÜFE bazında enflasyonun en hızlı arttığı sektör petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle ulaştırma sektörü oldu. Nisan ve Mayıs aylarında bu artışın diğer sektörlere de yansıması beklenebilir. Diğer yandan, işletme sahipleri maliyetlerdeki yükselişin tamamını fiyatlara yansıtmayıp, karlarından bir parça feragat ediyorlar. Bu da TÜFE’nin hâlâ diplerde seyretmesinin başka bir nedeni.
Pekiyi, TCMB’nin buna cevabı ne olacak?
Son birkaç aydaki enflasyon gelişmeleri TCMB’nin faiz artırması için bir neden oluşturmuyor. Ancak bu, Banka’nın faiz artırmayacağı anlamına da gelmiyor. Enflasyon beklentilerin altında gerçekleşmiş olması Merkez Bankası’nın son aylarda giriştiği sıkılaştırıcı (neo-sıkılaştırıcı demek daha doğru olabilir) para politikası eğilimini bir parça olsun yumuşatacaktır. Zaten banka karşılık oranlarında yeteri kadar artırım yaptığı için bundan sonra yeni artışlar yapma olasılığı iyice geriledi. Ancak TCMB, artık sadece fiyat istikrarı değil, mali istikrarı da düşündüğü için piyasa, faiz oranlarında yaz aylarından sonra artış yapılacağını düşünüyor.