2009 yılı büyüme oranları açıklanmaya başladı. Rusya ekonomisi geçen yıl yüzde 7.9, ABD ekonomisi yüzde 2.4, İngiltere ekonomisi yüzde 4.8, Almanya ekonomisi ise yüzde 5 küçüldü. Türkiye ekonomisinin yüzde 6’ya yakın bir oranda daralacağını göreceğiz.
Bu ülkeler arasında en fazla ilgi çekeni ABD. Krizin başladığı ve bütün dünyaya yayıldığı, işsizlik oranının yüzde 10’a yükseldiği, birçok bankanın battığı ya da fona devredildiği ABD, diğer ülkelere göre çok daha az küçüldü.
Hatta geçen Cuma günü açıklanan verilere göre, ABD ekonomisi son çeyrekte, önceki çeyreğe göre %5.7 oranında büyüdü. Bu oran çeyreklik bazda ABD’nin son altı yıldaki en yüksek büyüme hızı.
Kaynak: BEAABD ekonomisinin, dört çeyrek peş peşe küçüldükten sonra, yılın son döneminde büyük bir sıçrama yapması ve 2009 yılını %2.4 küçülerek tamamlamasının altında yatan birkaç faktör var.
Bunlardan biri, yılın son aylarında yükselen tüketim harcamaları. Özellikle dayanıksız tüketim mallarında görülen artış (yüzde 4.3), son çeyrekte ekonomiyi hızlandırdı.
Özel sektörün makine-teçhizat harcamalarında yaşanan yüzde 13’lük artışında büyümede önemli bir etkisi var. Biliyorsunuz; ABD yönetimi KOBİ’ler için 2009 yılı boyunca geçerli olan bir teşvik paketi açıklamış ve yıl içinde 250 bin dolara kadar yapılan demirbaş ile yazılım harcamalarının vergiden düşülebilmesine izin vermişti.
Son çeyrekte ihracat yüzde 18 artarken, ithalattaki artışın yüzde 10 ile sınırlı kalması, net ihracatın büyüme üzerindeki etkisini güçlendirdi.
ABD hükümeti, kriz döneminde canlandırma ve kurtarma paketleri konusunda en cömert olan yönetimdi. Bunun etkileri son çeyrek büyüme oranı ve bileşenlerinde görünüyor.
Ancak 2010 yılı için öngörülen 1.6 trilyon dolarlık tarihi bütçe açığının önümüzdeki 3 yılda 700 milyar dolara indirilmesi, Amerikan ekonomisinin büyüme hedefleri önünde soru işaretleri belirmesine neden olabilir. Bu birinci belirsizlik.
İkinci belirsizlik, canlandırma paketleri bir gün geri çekildiğinde, ekonominin kendi ayakları üzerinde durup duramayacağı.
Ayrıca, işsizlik oranı yüzde 10 civarında kaldığı sürece, ekonomide gerçek bir iyileşmeden bahsetmek ne kadar mümkün olabilir?
İşte bu üçü, Amerikan ekonomisinin son çeyrekte ulaştığı büyüme oranının önümüzdeki dönemlerde de devamı konusundaki yorumların çok dikkatli yapılmasını gerektiriyor.