14 Kasım 2011

10 SORUDA YUNANİSTAN KRİZİ

Yüksek kamu borcu, yüksek bütçe açığı ve verimsiz ekonomi. Küresel kriz Yunan ekonomisini deniz taşımacılık...


1-Yunanistan’ın Sorunu Neydi?
Yüksek kamu borcu, yüksek bütçe açığı ve verimsiz ekonomi.  Küresel kriz Yunan ekonomisini deniz taşımacılık gelirlerindeki ve turizm gelirlerindeki azalma nedeniyle vurdu. Daralan ekonomi nedeniyle devletin  vergi gelirleri de azaldı. Kamu borçlarının yurtiçi hasılaya oranı yüzde 113’e vardı. 2009 sonuna kadar yüzde 6.7 olduğu sanılan bütçe açığı/GSYİH oranının aslında bunun iki katı olduğu ortaya çıkınca kriz patladı.

2-Sorun Neden Bu Kadar Büyüdü?

Sorun büyüdü çünkü, başta fazla ciddiye alınmadı. Ne Yunanistan hükümeti ne de AB sorunun bu kadar büyüyeceğini başta tahmin etmedi. Ancak öyle olmadı. 2010’un ilk aylarında giderek kötüleşen bir ekonomik görünüme tanık olundu. Hükümetin aldığı önlemler piyasalar tarafından beğenilmedi.

3- Yunanistan Ne Tedbirler Aldı?

Komik ama 2009 sonunda alınan ilk tedbirler maaşlara zam yapılarak ekonominin canlandırılmasına yönelikti. Birkaç sonra ise ilk kemer sıkma tedbirleri alındı. İşe yaramadı. Bir grup tedbir daha alındı. Katma değer vergisinin artırılması, emeklilik yaşının yükseltilmesi ve maaşların dondurulması tedbirlerin omurgasını oluşturuyordu. Ardından askeri harcamalarda indirime gidileceği açıklandı. Özelleştirmeler yapılacağı, sosyal güvenlik primlerinin yükseltilmesi, vergi denetimlerinin artırılması alınan diğer önlemlerdi. İzleyen bir yıl içinde bunlara yenileri eklendi.

4- Yunanistan’a Hangi Yardımlar Verildi?

2 Mayıs 2010’da AB 80, IMF 30 milyar olmak üzere toplam 110 milyar euro kredi dünyanın en büyük uluslar arası kurtarma paketi olarak Yunanistan’a verildi.  Bu kredi gözden geçirmelerin ardından dilimler halinde verilecekti. İlk dilimlerde sorun çıkması ama bir süre sonra her dilimin verilmesi bir küçük krize dönüştü çünkü Yunanistan vaat ettiği düzenlemeleri yapamadı ya da kimi zaman da AB, bazı ek tedbirler alınmasını istedi. Bunun ardından 109 milyar euroluk başka bir paket daha açıklandı.

5- Bu Yardımlara Rağmen Sorunlar Neden Çözülemedi?
 
İlk aşamada verilen yardımlar, hastalığı tedavi etmekten çok hastanın ağrılarını gidermeye yönelikti. Daha sonra AB ve IMF işi daha ciddi ele alıp sorunların çözülmesini zorlamaya başladılar. AB’nin de ihmalkarlığı (ya da göz yumması) nedeniyle Yunanistan boşlukta savruldu durdu.
2009’un ardından 2010’da da ekonomi küçüldü. 2011’de de küçülecek, 2012’de de… Fakat bu yılı bitirdiğimizde, bütçe açığının oldukça gerilediğini göreceğiz. Şimdi sorun şu: Acaba Yunanistan bütçe ve borç sorunu çözse, düzlüğe çıkacak mı? Hayır, üreten bir ekonomiye dönüşmezse bunların değeri olmayacak.

6- 26 Ekim Kararları Neler?

Ağustos-Eylül döneminde İtalya’nın da senaryoya dahil olmasıyla Yunanistan için bıçak kemiğe dayandı. Sarkozy ve Merkel bunun üzerine bir araya gelip Ekim sonuna kadar kapsamlı bir paket açıklayacaklarını ilan ettiler. 26 Ekim’de Yunanistan'ın özel sektörün elinde bulunan borçlarının yarısının silinmesi ve ek olarak 130 milyar euro yeni kredi verilmesine yönelik kampsalı bir paket açıklandı.  Ancak bu paket Yunan halkının yıllar boyunca kemer sıkma tedbirleri gölgesinde yaşaması anlamına geliyor.

7- Papandreu Neden Referanduma Gitmek İstedi?

Başbakan muhtemelen halkının yıllar boyunca unutmayacağı kadar katı bir paketin sorumluluğunu tek başına üstlenmek istemedi. Halkın bu paketi onaymayacağını tahmin ediyordu. Bu Euro Bölgesinden çıkmak anlamına gelecekti. Papandreu, referanduma gidileceğini açıkladı ama bu açıklamadan iki gün sonra Sarkozy ve Merkel’den çok sert tepki aldı.

8- Neden Gitmedi?

Almanya ve Fransa, 26 Ekim kararları onaylanmadığı sürece, Yunanistan’a tek bir cent yardım verilmeyeceğini açıkladı. Cannes’daki G-20 Zirvesi başlamadan bir gece önce Papandreu bu şehre çağrıldı ve orada da sert konuşmalar gerçekleşti. Yalancı olarak itham edilen Papandreu’nun Euro projesini yok etmesi engellendi.

9- Bundan Sonra Ne Olacak?

Referandum iptal edildi ama Papandreu da istifa etti. Uzun pazarlıklardan sonra Papadimos Yunanistan’ın yeni lideri oldu. Ülkeyi erken seçimlere kadar (belki de yasal süresinde yapılacak seçimlere kadar) idare edecek. Bütçe açığını ve kamu borcunu azaltmak için alınan kararları uygulayacak. Papadimos döneminde halk uzun bir süre daha zorluk çekecek. Ekonomi muhtemelen 2016-2017 döneminde 2008’deki büyüklüğüne geri dönebilecek.

10- Yunanistan Euro Bölgesi’nden Çıkacak mı?

Yunanistan’ın Euro’yu terk etme olasılığı azaldı ama bunun asla olmayacağını söylemek mümkün değil. Yunanistan toprakları dışında kaybedebileceği her şeyi kaybetti. O nedenle Euro Bölgesi’den çıkmakla kaybedeceği bir şey olmaz. Bu durumda asıl kaybeden Almanya ve Fransa gibi nispeten güçlü ekonomiler olur. O yüzden eğer böyle bir şey olacaksa bile kendi kontrolleri dışında gelişmesini istemezler. Zaten bu nedenle Kasım başında bir geceyarısı Papandreu’yu apar topar Cannes’a çağırmadılar mı?

10 SORUDA İTALYA KRİZİ

Yazarın Diğer Yazıları

5 yıl önce, kaç yıl sonra

Dün, küresel krizin 5. sene-i devriyesini idrak ettik. Lehman Brothers\'ın 15 Eylül 2008\'deki iflas başvurusunun üzerinden 5 yıl geçti

İkinci çeyrekte büyüme ne olacak?

2013 için birçok uluslararası kurum parlak bir yıl tahmini yapmamıştı. Fakat son beş yılda alıştığımız üzere, bu pek de parlak olmayan tahminler, yıl içinde daha kötüleri ile revize edildi

Turizmde yılın ilk yarısı nasıl geçti?

Dünyanın 6, Avrupa’nın 4. en çok yabancı turist çeken ülkesi olduğumuzu eminim çoğunuz biliyorsunuz.

"
"