Turkcell'de dün 3 genel müdür yardımcısı daha ayrıldı[1]. Bir şirketten 1 yıl içinde 8 genel müdür yardımcısı ile Genel Müdür ayrılırsa[2][3][4][5], ya bütün bu yöneticilerin hepsini ilgilendiren büyük bir başarısızlık sözkonusudur ya da orada karmaşık bir şeyler oluyor demektir.
Böylesine bir durum, "kıt kaynak kullanan" yani "devletten lisans alan" ve Türkiye'nin kendi alanındaki 3 şirketinden birisinde oluyorsa ve de şirket borsaya/halka açıksa, bir çok kişiyi ilgilendirir. Zaten öyle oluyor. Telekom sektöründe olsun olmasın, hemen herkes bir şeyler konuşuyor.
Neler olduğunu tam anlamak ve bu duyumlarımız için cevap hakkı vermek üzere Turkcell'e İletişim şirketi kanalıyla 1 ay kadar önce aşağıdaki sualleri gönderdik.
1. Turkcell ortaklarının hisse sorunları çözüldüğüne göre, Genel Kurul'da neden ortaklardan kurulu bir Yönetim Kurulu seçilmedi.
2. Turkcell'in genel kurulunda yeni bir yönetim kurulu seçilmesi mümkünken ve genel müdürün bu yeni yönetim kurulu tarafından seçilmesi temayüllere daha uygunken, bunu beklemeden Genel Müdür ataması yapılmasının nedenini açıklar mısınız?
3. Genel müdür seçme süreci nasıl yürüdü? Genel müdür kaç aday arasından seçildi?
4. Büyük şirketlere baktığımızda, içerden adayların genel müdür olduğu gözüküyor. İcradan ve içerden gelme Genel Müdür şansının mesela Shell, Vodafone, P&G vsvs.. gibi şirketlerde uygulandığı görülebiliyor. Acaba Turkcell'de böyle bir şey neden olamıyor? İnsan Kaynakları Politikası ile ilgili bir şey midir?
5. Herhangi bir hissedar, Turkcell zarara uğratıldı diye mahkemeye gitse, borsaya açık bir şirket olması nedeniyle.. Yönetim Kurulu'nun sorumluluğu olduğu belirtiliyor. Acaba Yönetim Kurulu bu riski almaya ne kadar süre ile devam edecek? Mevcut siyasi yönetim kurulu daha ne kadar kalmayı planlıyor?
6. Katarlı bir fonun Turkcell'den hisse almak için görüşmeler yaptığı duyumu var. Bu görüşme ne kadar süredir devam ediyor ve şirketin tamamı için mi, belli miktarda hisse için mi görüşülüyor? Bu firma alamazsa yeni bir operatör kuracağını ve 4G ihalesine katılacağını söylüyor. Bu konuyu nasıl değerlendiriyorsunuz?
7. Bayi sisteminde bir değişiklik söylentileri bulunuyor. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
8. Yönetim Kurulu'nun Süreyya Bey'e 9 Genel Müdür Yardımcısının görevden alınması için baskı yaptığı ama sadece 4'ünü alabildiği konuşuluyor. Yeni Genel Müdürle birlikte değişecek başka Genel Müdür Yard. olacak mı?
9. Distribütörlerinizi de 2'ye indirdiniz. Buna neden gerek görüldü?
Bu sorulara Turkcell'in iletişim firması tarafından verilen cevaplar, daha çok, "bu ancak ortakların vereceği bir cevap", "normal", "bir terslik yok" türüydü. Yani geçiştirildi izlenimimiz var. Bu nedenle biz duyumlarımızı doğrudan aktaralım. Başka türlü olduğunu düşündükleri konularda açıklama yaparlarsa, onu da yayınlarız.
Ortaklar Yönetim Kurulu'nu Neden Değiştiremedi?
Etrafta çokca sorulan sorulardan birisi bu. Çünkü Genel Kurul'dan 1 gün evvel, 25mart 2015'de sabahın 9'unda ortaklardan önce Sonera'dan "temettü konusunda anlaştıkları", sonra Alfa firması'ndan "ortakların genel anlamda anlaşmış olduğundan memnun oldukları" şeklinde yazılı açıklamalar geldi[6][7].
Bu açıklamalar kamuoyunda, "ortakların artık Turkcell'de yönetimi ellerine alacakları" şeklinde yorumlandı. Çünkü 3 ortağın arasındaki "hisse sahipliği" sorunu, Çukurova'nın % 13,76 hisseyi geri alması[8], TeliaSonera'ya ise 982 milyon $ tazminat ödemesi şeklinde sonuca bağlanmıştı[9]. Turkcell'in bundan sonra karmaşanın içinden çıkarak, büyümeye odaklanması beklenmeliydi.
Ama öyle olmadı. Daha doğrusu, akşam saatlerinde Turkcell'in aslında "sorunu çözene kadar" diye SPK tarafından atanmış olan ve hepsi AKP ile ilişkili yönetim kurulu üyeleri, borsaya yeni CEO adını açıkladılar[10].
CEO Ataması için Genel Kurul'da Yeni Yönetim Kurulu Seçimi Beklenmesi Normal Olmaz mıydı?
Turkcell'de CEO arayışının 1 yılı aşkın süredir devam ettiği biliniyor ve bazı isimler telafuz da ediliyordu. Normal şartlar altında ve etik açıdan da, bu atamanın Genel Kurul'da seçilebilecek yeni Yönetim Kurulu tarafından yapılması uygun düşerdi.
Ancak kamuoyunda "bu yönetim kurulu değişmeyecek" mesajı olarak algılanan bir şekilde, yeni CEO'nun adı Genel Kurula 15-16 saat kala yayınlanıverdi[10].
Aslında yeni CEO Kaan Terzioğlu'nun ismi bir süredir kamuoyunda biliniyordu. Ama atamayı bizzat Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın yapacağı ve onun da kendisine daha uygun bir adayı aradığı konuşuluyordu. Atamanın gecikmesi bu nedenle olduğu söyleniyordu.
Ama genel kuruldan bir önceki sabah saatlerinde 2 ortağın yaptığı açıklamalarının, siyasete bir mesaj vermeye yönelik olduğu --bu arada üçüncü ortak yani Karamehmet'in Ziraat Bankası kredisi sonrasında mesaj vermeye hali olmadığı-- iddia ediliyordu. Ama bu mesaja karşı cevap gecikmedi; o ana kadar yapılmayan CEO seçiminin, genel kuruldan 15-16 saat öncesinde pat diye açıklanması yoluyla "yönetim kurulu değişmeyecek" şeklinde karşı mesaj verilmiş oldu deniliyor.
Bu arada Turkcell'e bu soruyu sorduğumuzda verilen cevap "20 kadar aday vardı. Daha önce İlker Bey'in yaptığı açıklamaya da bakarsanız, 4 kişilik bir kurul oluşturulmuştu. Seçimi bunlar yaptılar" şeklinde oldu. Ama "o zaman neden genel kuruldan hemen önce yapıldı da, daha uygun bir zaman beklenmedi" sorusuna cevap alamadık.
Sorularımıza bakarsanız, başka bir tanesi "neden diğer şirketlerdeki gibi içeriden birisi Genel Müdür olamıyor?" şeklindeydi. CEO ataması öylesine ansızın ve şaşırtıcı bir şekilde oldu ki, ancak konuya yakın kişiler farkettiler; Genel Müdürlüğe vekalet eden ve son derece dikkatli bir yönetici olan İlker Kuruöz, 1 gün önce Linkedin'deki profilini Genel Müdür olarak güncellemişti. Çünkü basına sızan haberlere göre de, İlker Kuruöz ile en azından bir süre daha gidileceği şeklinde bir durum söz konusuydu.
Ama öyle olmadı, sektörün uzmanları, genel kuruldan 1 gün önceki satrançta karşılıklı "şah" çekildiği yorumunu yapıyorlar. Hatta bu şahların bir tanesinin yönetim kurulundan bile habersiz, doğrudan çekildiği de iddialar arasında.
Ama olayı takip edenlerden genel kurul öncesindeki aldığımız yorumlar, bu 4 hareket sonucunda, yönetim kurulunun değişmeyeceğinin anlaşıldığı şeklindeydi (Bkz : Turkcell Genel Kurulunu Beklerken...... Kaos Sürüyor Anlaşılan....) ve öyle de oldu[11].
Yönetim Kurulu Korkuyor mu?
İlginç bir yorum da yönetim kurulu için yapılıyor; Borsaya açık bir şirket olarak Turkcell'de yönetim kurulu üyelerinin çok sayıda hissedara karşı bazı sorumluluklarının olabileceği malum. Ortakların geri planda anlaşmış olabilecekleri açıklaması, bu nedenle yönetim kurulu üyelerinde baskı yaratmış durumda. Ortakların atayabileceği bir Yönetim Kurulu'nun yerini tutuyorlar çünkü.
Mesela SPK ve Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde, çeşitli durumlar söz konusu. Örneğin, SPK'nın atadığı bağımsız yönetim kurulu üyelerinin belli bir süre için devam etmeleri durumu söz konusu. Ama daha önemlisi bunlar icracı değil, ancak denetimçi olabilirler ve de bağımsız bir üyenin Yönetim Kurulu Başkanlığı söz konusu değil. Her ne kadar, süresi bitmiş yönetim kurulu üyeleri yerine atanmış olmaları söz konusu olsa da, bu durumun uzun vadede yol açabileceği bazı hukuki sorunlardan bahsedenler var.
Ama Turkcell'in 3 büyük ortağının bir hayli sıkıştırıldıkları (lisans iptali ya da Ziraat Bankası borcu ile) ve bu nedenle hareket edemedikleri yorumuvar ama Turkcell'e para yatırmış olan fonlardan ya da bireysel yatırımcılardan birisinin, bu durumları incelemesinin yönetim kurulunu sorumlu hale getirmesi olmayacak bir durum değil gibi.
Katar'lı Fon ve 4G
İşte bu noktada da ilginç bir başka gelişme söz konusu. Katar'lı bir fon, NTV'de 7 nisanda katıldıkları öğlen programında Türkiye'de bir GSM firmasının hisselerini almakla uğraştıklarını not ederek, bu konuda yardımcı olduğunu belirttiği Bakan Lütfi Elvan'a, hatta Başbakan ve Cumhurbaşkanına teşekkür etti. Fonun temsilcisi bu alımı yapamamaları durumunda, 4cü operatör lisansı için yarışacaklarını belirttiği için mart başında duyurulan 4G ihalesindeki, 2600 MHz'de kendisinden herhangi bir yükümlülük istenmeyecek olan 4cü operatörün esbabı mucibesi de anlaşılmış oldu[12].
Bu arada başka bir gelişme de, Çukurova'nın Alfa hisselerini alabilmek için İngiliz Mahkemesine başvurmuş olması[13]. Geçen yıl 1,7 milyar için hem Turkcell, hem de Genel Enerji hisselerini Ziraat Bankası’na rehin verip kredi bulan Çukurova anlaşılan bir yerlerden para bulabiliyor. Şimdi bu hisseleri alırsa, toplam hisse oranı % 27 olacak ve şirketin karmaşık ortaklık yapısı içinde hala direksiyonda olacak. Dolayısıyla eğer Katar fonu Turkcell için burdaysa o zaman % 27 hissenin tek elde (mesela kimde?) toplanmasının Yönetim Kurulu üyelerini rahatlatabileceği görülüyor.
Bu arada önümüzdeki hafta 1.5 trilyon $'lık Katar fonu İstanbul'da toplanacak (Bkz : 1,5 trilyon dolarlık fon, İstanbul'da buluşuyor).
9 Genel Müdür Yardımcısı İşten Ayrılacak mı?
Geçen yıldan beri, eski CEO Süreyya Ciliv'den 9 Genel Müdür Yardımcısını işten çıkarmasının istendiği ama bunu ertelemeye çalıştığı konuşuluyordu. İlk ekip için 2013 aralık sonu gibi bir tarih de vardı ama o arada meydana gelen 17-25 aralık yolsuzluk operasyonları bu istifaları (işten çıkarmaları) 3 ay kadar erteledi. Sonrasını diğer haberlerimizden biliyorsunuz. Bugüne kadar istifa eden genel müdür yardımcılarının sayısı 8'e ulaştı.
Tabi alt düzeyde de değişiklikler oldu ve oluyor. Buna ait haberimizi de hatırlarsınız (Bkz : Yeni Dönemde Turkcell’de Çalışmak için Siyasal Bir Kimlik mi Gerekli? ).
Bayi Sistemi ve Distribütörler
Turkcell'in bayi sisteminde de değişiklik olması bekleniyor. Bu arada sayısı 5 olan distribütörleri de artık sadece Genpa ve KVK olarak kaldı.
Bayi ve altbayi sistemi özellikle önemli, 81 ile ve 900 ilçeye yayılan cep telefonu bayi ve alt bayilerin oluşturduğu eko sistemi, bu sistemin 35.000 civarı kişiyi çalıştırdığı (ve en az 100 bin kişiye ekmek sağladığı) düşünülürse, sistemin anlamı daha iyi anlaşılır. Mesela seçimlerde yararı !!! Hükümette olmasanız bile önemli olacağı açık.
Turkcell'in 6 milyar harcama kapasitesini de düşünürseniz, bu şirketin kumanda koltuğunda oturmak hayli önemli (Bkz : 6 Milyar TL Harcama Kapasiteli Turkcell’de Yeni CEO Kim Olur?).
Bütün Bunlar Ne Anlama Geliyor?
Türkiye'nin nasıl yönetildiği bir süredir hepimizin fazlasıyla tartıştığı bir konu ama bu ülkenin 2 güzide firması olan Türk Telekom'un ve Turkcell'in nasıl yönetildiği, daha doğrusu siyasetle nasıl bu kadar içiçe olabildiği daha çok tartışmamız gereken bir konu.
Çünkü bu şirketlerin her birisi 10+'ar milyar TL yıllık ciroları ve 6+'şar milyar TL harcama kapasiteleri ile ekonominin en büyük gemileri durumunda. Bunların her bir manevrası Türkiye'yi etkiler. Hem de yalnız ekonomik açıdan değil. Yabancı yatırımcı, siyasi ve sosyal açıdan da etkiler (Bkz : Turkcell Genel Kurulu Sadece Ortaklarını Değil, Türkiye’nin Geleceğini de Etkiler).
Yani bu şirketler hem pek çok şeyi finanse etmek için güzel bir olanak. Yandaşlara iş bulmak, bayilik vermek, daha fazla yandaş şirkete de "danışmanlık vs" işleri yaratmak.
Hem de iletişim ağlarının ortasına oturup, nelerin olduğuna bakmak ve haberdar olmak açısından bir önemli olanak. Buna dikkatli bakmak zorundayız.
Şirketin 3 büyük ortağı, 10 yıldır sürdürdükleri çekişme ve davalaşmalar içinde, Türkiye'de etraflarına pek bakmadılar ya da böyle olabileceğine ihtimal veremediler gibi gözüküyor. SPK'nın tebliğleri "bak geliyorum ha" diye bağırdığı halde, hala kavgaya devam ettiler. Bugün artık elini içeri atmış olan AKP'nin elini çekmesi çok zor. Çünkü bu şirketler yani Türk Telekom ve Turkcell dediğimiz gibi sosyal, ekonomik, siyasi pek çok durumu etkileyebilecek büyüklükte firmalar.
Turkcell konusundaki bir sonraki yazımız SPK uygulamalarının hukuki yönünün analizi olacak.
[1] Turkcell'de Yine Deprem - 3 Genel Müdür Yardımcısı Daha İstifa Etti
[2] Turkcell'de Deprem - 3 İstifa Geldi
[3] Turkcell'de Deprem Devam Ediyor; Lale Saral Develioğlu da Ayrıldı
[4] Turkcell'de Hükümet Ağırlığı Artıyor, Süreyya Ciliv Turkcell CEO'luğundan Ayrıldı
[5] Turkcell'den Semih İncedayı da Ayrıldı
[6] Sonera Turkcell'de 3,93 Milyar TL Temettü Anlaşmasına Vardıklarını Açıkladı
[7] Alfa Grubu'ndan Turkcell ile İlgili Açıklama ve Düzeltme
[8] Çukurova Holding'in Turkcell Hisselerindeki Alfa Rehini Kaldırıldı, Ziraat Bankası Rehin Koydu
[9] İngiliz Üst Mahkemesi TeliaSonera'ya Tazminat Davasında Çukurova'nın Temyizini Reddetti
[10] Turkcell'de Yeni CEO Kaan Terzioğlu Oldu
[11] 5 Yıl Sonra Gerçekleştirilebilen Turkcell Genel Kurulu'nda Temettü 3,93 Milyar TL Olurken, Yönetim Kurulu Değişmedi
[12] 4G İhalesi için Lansman Yapıldı, 4cü Mobil Operatör Gelebilir
[13] Çukurova Holding, Alfa'nın Dolaylı Turkcell Hisseleri için Tahkim Süreci Başlattı
