Bildiğiniz gibi, sosyal medya hesapları kullanıcılarının verilerini ve eğer kendisi öyle istiyorsa, gizliliğini korumak zorunda. Ana kapitali kullanıcıları olduğu için onların bilgilerini vermeleri büyük tepkilere yol açıyor ve işin tabiatına aykırı.

Ama ya bu anonimlik hakkını kötüye kullananlar varsa?

Yani provokasyon ya da başka amaçla sosyal medya üzerinde bazı olumsuz mesajlar veren hesaplar varsa? Ya da bomba patlayacağını bilip de haber vermeyen varsa.. 

Hatta sadece şaka yollu veya insanları mitinge katılmaktan engellemek isteyen ve bu nedenle “bomba” mesajları verenler varsa..

Sosyal medya firmaları bu tür kötü niyetli kişilerin de gizliliğini korumalı mıdır?

Ankara’daki korkunç katliam ve patlayan 2 bomba sonrasında, tartışılan konulardan birisi de, özellikle Twitter üzerinde yer alan bazı hesapların 1 gün önce, miting sırasında bombaların patlayacağı konusunda mesajlar attıkları ya da yorumladıkları şeklinde.

Bu hesapları yetkililerin araştırdığı duyuluyor ama kim, neyi, ne kadar araştırıyorlar bilemiyoruz. Biz olayın diğer muhatap tarafındaki yani sosyal medyalardaki duruma baktık; Sosyal medya işine yakın bir avukatla görüştük. Şunları söyledi;

Bu farklı bir durum. Bütün sosyal medya firmalarının kullanıcı politikalarında mevcut bir kavram var ; “life of threat” yani “hayatı tehdit etmek” daha doğrusu “ölüm tehditi”. İşte bu durumda, sosyal medya firmaları ilgili kullanıcıların bilgilerini, uluslararası ilişkiler çerçevesinde emniyet ve hukuk makamlarına teslim ediyorlar.

 

Batı dünyası en ufak şakayı ciddiye alıyor

 

Batı dünyası uzun zamandır sosyal medya üzerinde şaka yollu söylenen “tehdit”leri bile ciddiye alıyor. Hemen 3 örnek verelim;

1) 2012’de 26 yaşındaki İngiliz Leigh Van Bryan, Twitter'da yazdığı iki mesaj nedeniyle, kız arkadaşıyla birlikte  Los Angeles hava alanına indiklerinde terörist muamelesi gördüklerini açıkladı. Bryan, Sosyal paylaşım sitesinden “Bu hafta boşum. Amerika'ya gidip orayı yıkmadan önce dedikodusu olan var mı?” ve Family Guy adlı ünlü komedi şovuna gönderme yaparak, Amerika'da Marilyn Monroe'nun mezarını kazabilecekleri şeklinde 2 tweet atmış. Bryan ve kız arkadaşı Emily Bunting, ABD İç Güvenlik Bakanlığı çalışanlarının, bu 2 mesajı ciddiye aldıklarını ve havaalanına indiklerinde ikilinin bagajını aradıklarını söylüyorlar. Üstelik Bunting'in ifadesine göre yetkililer kendisine Bryan mezarı kazarken gözcülük yapıp yapmayacağını sormuşlar. Sonuçta da ikiliyi ABD'ye almamış ve geri postalamışlar[1].

2) 2010’de bir başka İngiliz, Twitter'dan havaalanı bombalama şakası yapıyor. İngiliz yetkililer bu bımbalama mesajı nedeniyle bu akişiye  985 Pound (yaklaşık 4.500 TL) ceza veriyor[2].

3) Bu yıl mayıs ayında, ABD'de uçak içi network sisteminde potansiyel bir güvenlik açığı olduğuna ve şakayla karışık oksijen maskelerini düşürebileceğine dair tweet atan Amerika'lı güvenlik uzmanı, uçaktan indiğinde karşısında FBI'ı buldu. 4 saatlik sorgulama ve tüm elektronik cihazlarının elinden tamamen alınması ve geri verilmemesi sonrasında serbest bırakılan ve bir güvenlik konferansında konuşma yapmak için yeniden uçmaya giden yolcu, o aktarma uçağına da alınmadı[3].

Yani Twitter üzerinden ya da Facebook üzerinden atılan mesajların bir sorumluluğu var.  Şaka yapabilirsiniz ama bu şakaların dozunu ayarlamalı ve insanları paniğe yönelten mesajlar vermemelisiniz. Bombayı bilip de, mesajı Twitter üzerinden yazmak ve ihbar etmemek daha başka bir sorun tabi ki.

Şimdi 1 gün once sosyal medyada bu tür mesajlar verenler ne yapmaya çalışmış olabilir. Bunları düşünelim;

-  Mitingin düzenlenmesine muhalif kişiler, katılımcıları korkutmaya yönelik boş atıp-tutmuş olabilirler

- Ya da gerçekten bir bombalama olayından haberdar olan kişiler, “ben biliyorum” havasında bunu ortaya atmış olabilirler.

- Ya da bazı kişiler, mitinge katılacak bazı kişileri uyarmak istemiş olabilirler.

Mesajlar her durumda, önemli bir sorun. İlk durum şaka da olsa, halkı paniğe sevketmekle ilgili, ikinci ve üçüncü durum ise, birilerinin suç işleneceğini bildiği halde bu konuda adli güçlere başvurup ihbar etmedikleri yani suça ortak oldukları anlamına geliyor.

Bunun hukuki anlamını Avukat Gökhan Ahi’ye sorduk; Bakın neler dedi;

Espri bile olsa bu tür mesajların hemen ciddiye alınması ve durumun sorgulanması gerekiyor. Her isteyen, anonimliğin arkasına sığınarak, manupülasyona yönelik mesajlar atamaz. Atmamalıdır.

Bu öncelikle bir insanlık sorumluluğudur. Her internet kullanıcısı bu tür konularda  sorumlu olmalıdır. Batı dünyasında enufak şaka bile hemen işleme tabi tutuluyor ve saatlerce sorgulamalar yapılıyor.

Bir  başka noktaya da dikkat çekelim; Bu iş bir istihbarat işi. İstihbaratı fiziksel yanı sıra sosyal medyayı da takip etmesi ve buna göre verileri değerlendirmesi lazım. Hangi tehdidin ciddi olup olmayacağı tamamen istihbaratın tecrübesine kalmış bir şey.

Bugüne kadar gördüğümüz gibi, sağa sola, anlamsız takibat yapılacağına, istihbarat teşkilatlarının esas bunları takip etmesi  ve değerlendirmesi gerekirdi.

Şaka yollu olsa bile bir bomba ifadesinin geçmesinin batı dünyasındaki yansımalarını biliyoruz. Mesela, havada tehdit halinde yapılabilecek bir şey yok. Bu nedenle uçağa binerken en ufak şaka ciddiye alınıyor. Bunun örnekleri ortada.

Diğer yandan, İnternet kullanıcılarının sorumluluğunu da hatırlatalım. Sosyal medya, güzel bir etkileşim ortamı ama burada dikkatli olmak lazım. Bir espri yapayım derken, herhangi bir olumsuz duruma yol açmamak ya da  soruşturmaya takibata uğrayabileceğini  aklından çıkarmamak lazım.

Devletin, bu olayda nasıl davranacağını takip edeceğiz. Yani, pek çok kayda kişisel ifade özgürlüğüne giren mesajlar için Twitter’a başvuran ve talep yapan devlet, bu “bomba” mesajlarını veren kişilere acaba ne yapacak? Çeşitli olaylardaki sorumluların bugüne kadar yakalanmadığını görüyoruz. Bu nedenle bu olayda, Twitter’a ya da diğer sosyal medya hesaplarının takibini isteyecek mi? Buna bakacağız.

Bizim öğrendiğimiz bu sefer “life of threat” olması nedeniyle devletin Twitter'dan hesap bilgilerini alabileceği şeklinde.

---

 

[1] İngiliz Bir Çift, Twitter'da Yazdıkları Mesajlar Yüzünden ABD'ye Giremedi

[2] Twitter'da 'Havaalanı Bombalama' Şakası Yaptığı İçin Ceza Alan İngiliz 2. Kez Temyize Gitti

[3] Sistem Açığını Tweet'leyen Yolcu Bir Uçaktan Atıldı, Diğerine Alınmadı