İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, bugün (18 Eylül 2023) Elon Musk ile görüşmek üzere Kaliforniya'ya uçuyor. Peki neden? Sinir ağlarından uydu ağlarına ve elektrikli araçlara kadar, pek çok ileri teknoloji üreten firmaya sahip olan Musk'tan teknolojik sırlarını öğrenmeye mi?

Pek sayılmaz. Netanyahu belki de sıkı bir kavgaya gidiyor. Çünkü Twitter üzerinde (yani şimdiki X) Yahudi karşıtı (antisemitik) bir hareket var ve yükseliyor. Gerçi, Netanyahu'nun ofisi, X'teki görüşmenin bu antisemitik patlama olmadığını; yapay zekâ teknolojisi olacağını söylemiş.

Ama Musk-Netanyahu görüşmesi haberini perşembe günü veren Washington Post, konuya yakın kaynaklara göre, Elon Musk'In Yahudi dostları ve müttefikleri tarafından düzenlenmiş ve amacı, Twitter üzerinde antisemitik söylemlerin artmasıyla ilgili artan eleştirileri savuşturmak.

Bu arada Netenyahu, ABD'ye sadece Musk ile buluşmak için gitmiyor. New York'da Birleşmiş Milletler'in Genel Kurulu'na da katılacak. Netanyahu, ABD başkanı Joe Biden ve aralarında Recep Tayyip Erdoğan ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin de bulunduğu diğer dünya liderleriyle de görüşecek.

TIKLAYIN - Erdoğan ve Netanyahu, BM Genel Kurulu'nda görüşecek: Netanyahu'nun Ankara ziyareti gerçekleşecek mi?

Twitter'da #BanTheADL Etiketi

Yakın zamanda Twitter üzerinde #BanTheADL etiketi trend olmaya başladı. ADL, "Karalamaya Karşı İşbirliği" (Anti-Defamation League) kelimelerinin başharfleri. Bu bir sivil toplum kuruluşu. Yahudi İftiraya Karşı Mücadele Birliği olarak adlandırılıyor. ADL 1913'te, işçilerinden birini öldürmekten mahkum edilen Yahudi fabrika müdürü Leo Frank'ın duruşması sırasında kuruldu. Georgia Valisi John Slaton, Frank'in ölüm cezasını ömür boyu hapis cezasına çevirdikten sonra Frank linç edildi.

O zamandan bu yana ADL, antisemitizmle mücadele etmeyi ve "sadece Yahudiler için değil, tüm insanlar için adaleti" güvence altına almayı amaçladığını söylüyor. Bu açıdan Twitter üzerindeki #BanThe ADL etiketinden çok rahatsız oldukları anlaşılıyor.

Ama kızgın olanlar sadece ADL değil, Musk da onlardan rahatsız ve uzun zamandır ortamda söylediği, "Bazı sivil toplum kuruluşları reklam gelirlerimizi engelliyor" ifadesini bu sefer ADL için kullandı. 4 Eylül 2023'te şöyle bir tweet attı: "ABD reklam gelirimiz, esas olarak @ADL'nin reklam verenlere uyguladığı baskı nedeniyle hâlâ %60 oranında düşüşte."

Musk'ın ADL'yi hedef almasının ardından antisemitistler, 7 Eylül 2023'te Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın sözlerini yayınladılar. Şöyle demişti: "Soros'un hizmetinde bir ordu, para, STK'lar, üniversiteler, araştırma kurumları ve Brüksel'deki bürokratların yarısı var."

Arkasından birçok mesaj geldi. Twitter ADL konusunda bir savaş alanına döndü. Öyle ki, konu 1903'de Rusya'da yayınlanan "Sion Belgeleri"ne kadar gitti. Yahudi liderlerin paralarını siyasi güç elde etmek için kullandıklarına dair komplo teorileri, ilk kez 1903'te Rusya'da pek tanınmayan bir gazetede yayınlanan kitap ile gündeme geldi. Kitap, Batı Hıristiyan medeniyetini yok etmek ve dünyanın kontrolünü ele geçirmek için devrimleri kışkırtmada kaydettikleri ilerlemeyi bildiren Yahudi büyüklerinin doğrulanmayan bir toplantısını anlatıyordu.

Buna karşılık ADL, Twitter üzerindekilerin eski hikayeleri anlattığını ve Musk'ın eski Yahudi düşmanlıklarını hatırlatmak için antisemitislerin eline büyük bir megafon verdiğini söylüyor.

Nefret söylemi, ifade özgürlüğü müdür?

Elon Musk, Twitter’ın 2022 sonlarında devir almadan az önce, tam da geçen yıl bu zamanlar, yani şirketi uzayıp giden bir dava sonucunda almak zorunda kaldığını anladığında, "Twitter’ı aldığında ifade özgürlüğünü sağlayacağı” şeklinde bir cümle kullandı. Zaten devir aldığı gün de, “Kuş (Twitter’ın mavi kuşu) özgür kaldı” diye vurgulamıştı.

Ama bu ifade özgürlüğü dediği şey ne menem bir şeydi? Twitter zaten ifade özgürlüğü veya ifade çeşitliliği sağlamıyor muydu?

Elon Musk'ın ifade özgürlüğü ile örneklediği de 2021 ocak ayında Capitol isyanından sonra hesabı kapatılan eski ABD Başkanı Donald Trump'ınki gibi, askıya alınan kullanıcıların hesaplarının açılacağını şeklindeydi, ki bu daha çok muhafazakâr Amerikalıların, nefret söylemlerinin engellenmesinin kaldırılacağı şeklinde yorumlandı. Musk Trump'ın engellemesini kaldıracağını daha işin başında, yani mayıs 2022'de söylemişti.

Gerçekten de Musk, Twitter'ı devir aldıktan sonra pek çok nefret söylemine de yol verdi. Hatta bunu eleştirenleri de eleştirdi. Örneğin ADL konusunda şu Tweet'i attı:

Elon Musk, 4 Eylül'de ADL'nin X'te paylaşım yapan en küçük fraksiyonların tweet'lerini bile bloklamasını isteyerek, "bu platformdaki en büyük antisemitizmin yaratıcıları haline geldiklerini" tweet'ledi.

Buna karşılık ADL, şöyle bir bildiri yayınladı:

"İsrail'in teknoloji sektörünün dünyadaki en yenilikçi ve dinamik sektörlerden biri olduğu göz önüne alındığında, bu toplantı şaşırtıcı değil. Ancak İsrail ve Yahudiler sıklıkla nefret dolu Siyonist karşıtlarının hedefi oluyor. Twitter/X'te antisemitizm ve antisemitik hakaretlerle dolu bir toplantı gerçekleştireceklerini ve platformda antisemitizmle ve anti-Siyonist nefret söylemiyle mücadele etmenin yollarını konuşacaklarını umuyoruz."

Reklam gelirleri yüzde 59 düştü

Musk, Twitter'ı devir aldığından bu yana bazı aktivistlerin ve sivil toplum örgütlerinin baskısıyla reklam verenin geri çekildiğini iddia ediyor. Dijital Nefretle Mücadele Merkezi ve ADL'nin de aralarında bulunduğu sivil haklar grupları, Musk'un yönetimi altında X'teki nefret söyleminin hacminin önemli ölçüde arttığına dair bulgular yayınladılar.

Musk'ın daha satın alma gerçekleşmeden önce bile yüksek sesle söylediği bu "ifade özgürlüğü" mesajı da reklam verenin hızlı bir şekilde dışarı kaymasına neden oldu. Haziran ayındaki bir rapora bakılırsa, kasımdan beri şirketin reklam gelirleri yüzde 59 düştü.

Üstelik Musk, bu gelirin yerine başka bir geliri de koyamıyor. En fazla çıkardığı şey, 8 ila 11 dolara satılan abonelik yani mavi tik oldu. O da son derece kısıtlı kaldı.

ABD'deki Netenyahu Karşıtları, toplantıyı protesto edecek

Toplantı haberi, kendi ülkelerinin sağa dönüşünden rahatsız olan İsrail vatandaşlarının başlattığı bir hareket olan UnXeptable'ın eleştirilerine yol açtı. Grup, pazartesi günü San Jose ve San Francisco'da protestolar düzenleyeceğini duyurdu.

Teknoloji girişimcisi ve UnXeptable'ın kurucu ortağı, Offir Gutelzon şunları söyledi:

"Kendisini İsrail'in koruyucusu olarak adlandıran, dünyanın tek Yahudi devletinin lideri Benjamin Netanyahu'nun, Yahudi karşıtı nefret söyleminin kötü şöhretli bir sağlayıcısından tavsiye ve destek almak için Amerika'yı uçarak geçmesi son derece kabul edilemez."