3 ay önce Elon Musk'ın Tesla Araba firması ve ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'na (SEC) "nakit gelirimizi çeşitlendirmek ve maksimize etmek için daha fazla esneklik amacıyla" açıklaması yaparak[1], 1,5 milyar dolarlık Bitcoin satın almıştı.
Arkasından da Tesla firması "geçerli yasalara tabi ve başlangıçta sınırlı olarak" arabalarının satın alımında Bitcoin ödemeleri kabul etmeye başlayacağını söyledi.
Elon Musk bu açıklamadan bir kaç gün önce, ocak sonunda Twitter biyografisine Bitcoin hashtag eklemiş ve "geriye bakıldığında, kaçınılmazdı" şeklinde bir tweet atmıştı. Yandaki resimde Elon Musk'ın hesabının o zaman ki görüntüsünü görebilirsiniz.
Elon Musk'ın ve arkasından Tesla'nın bu 2 hareketi, epeyce heyecan yarattı. O günlerde 46.509 dolar (275 bin TL civarı) olan Bitcoin fiyatı yükselmeye başladı ve 16 Nisan civarında tüm zamanların rekorunu kırarak 60 bin dolar sınırını geçti.
Çin'deki elektrik kesintisi Bitcoin madenciliği zorladı
Bitcoin böyle tam zirvedeyken, önce Amerikan Hazine Bakanlığının ücret alacağı söylentileri ve daha önemlisi Sincan/Çin'deki Bitcoin madencilik tesisinin çalışamaması (su baskını sonucu elektrik kesilmesi) sonucunda, hashrate yüzde 40 düşünce, fiyat geriye gitmeye başladı. Nisan ortalarında 64 bin dolara kadar yükselmişken, fiyat yeniden yüzde 20 civarı gerileyerek 50 bin dolarlı seviyelere geldi [2].
Ama Elon Musk'ın açıklaması ile bu sefer yüzde 17 gibi hesaplanan bir başka düşüşe uğradı. Bugün 18 mayısta fiyat 42 bin dolar civarında. Aşağıdaki grafikten de son 6 ayı görebilirsiniz.
Bitcoin çevreye zararlı ama Tesla çevre dostu
Dediğimiz gibi Tesla CEO'su Elon Musk ilk açıklamasından 3 ay sonra, kripto para birimi konusundaki duruşunu değiştirdi. 13 mayısta Twitter üzerinden yaptığı açıklama ile Tesla'nın satış bedelinin Bitcoin olarak kabul edilmeyeceğini söyledi:
Musk madenciliğin çevreye zararını yeni mi anladı?
İlginçtir, Elon Musk neden olarak, kripto para biriminin "çevreye olan büyük maliyetinin" Tesla'nın sıfır emisyonlu araçları için ödeme seçeneği olamayacağı anlamına geldiğini yazdı. Malum, kripto para madenciliği önemli bir elektrik harcamasına neden oluyor. Hatta önümüzdeki 30 yılda yapılacak olan Bitcoin madenciliğinin dünyanın sıcaklığını 2 derece artırabileceği iddia ediliyor[3].
Ama Musk bir yandan da hala "kripto para alanına dokunuyor". DogeCoin için anket yapıyor filan. Tesla'nın enerji verimliliği olan kripto para birimleri aradığını, ancak yine yükselmemesi için ad verilmediği kaydediliyor.
Kripto para merkeziyetçi mi, değil mi?
Musk diğer bir tweetinde ise, Bitcoin'in "bir avuç büyük madencilik (diğer bir deyişle hashing) şirketi tarafından kontrol edilen süper büyük çoğunluğa sahip, son derece merkezileştirilmiş" olduğuna dikkat çekti.
Elon Musk'dan nefret edenler
Bu açıklamalardan sonra Musk'dan nefret edenler ve bloklayanlar arttı. Örneğin aşağıdaki mesajı bazı Bitcoin meraklıları blokladı: "Bir sonraki çeyrekte Bitcoinciler, Tesla'nın geri kalan Bitcoinlerini de boşalttığını görünce kendilerini tokatlayacaklar. @Elonmusk nefreti ile birlikte. Ama onları suçlamazdım… " diyor.
Bir yandan da Elon ile alay eden mesajlar görülmeye başladı.
"Elon Bitcoini mahvetti, inanamıyorum"
Tesla'nın Bitcoinle satışı heyecan yaratmıştı. Ancak şimdi bakıldığında, bu hareketin reklam amaçlı olabileceğini düşünenler var.
Çünkü Bitcoin'in çevreye etkisi ve madencilik firmalarının elinde olduğu zaten biliniyordu. Bunlar yeni ortaya çıkan bilgiler değil. O zaman 3 ay önceki hareket neydi?
Başka bir soru da şu; bu 3 aylık sürede Bitcoin ile satılan Tesla var mıdır? Belli değil. Galiba yok.
Ama bir de şu Tweete bakalım; DogeCoin konusunda YouTube videoları yapan birisinin sözleri şöyle: "Tesla Bitcoin kabul edeceğini söylediğinde pazar değeri 400 milyar dolara ulaştı, kabul etmeyeceğini açıkladığında ise 100 milyar dolar kaybetti. Bunun üzerine Bitcoin'in Maxi'si (Bitcoine canı gönülden inanan herkes) dedi ki; Musk'ın Bitcoini böylesine mahvetmesine inanamıyorum. Ne kadar umursamaz?" Cevaben Musk ise gülmekten yerlere yatan surat emojisi gönderiyor.
Bilerek mi yaptı?
Ayrıca birçok uzmanın, Musk'ın tweetlerine bakarak, kripto konusunda oldukça yüzeysel bir anlayışı olduğu yorumu yaptığı kaydediliyor.
Merkeziyetsiz borsa Uniswap'in kurucusu Hayden Adams, Musk'ın tweetini örnekleyerek, herkesin anlayabileceği bir şekilde alay etti: "Tesla pillerinin 10 kat daha uzun süre dayanmasını ve 10 kat daha hızlı şarj sürelerini, maliyetinin çok altında yapmasını sağlayabilirsek, bu harika olmaz mıydı?"
Diğer yandan Bitcoin'in mevcut finansal sisteme bir alternatif olması nedeniyle, çok sayıda "teknik" ya da "teknik olmayan" uğradığı da akılda tutulmalıdır. Teknik olana örnek; 2017'de fiyat zirve yapıp 20 bin dolara yaklaştığı dönemde 2 farklı bot'un çalışarak fiyatı yükselttiği sonra da çöktürdüğü şeklindeki bir iddiayı 4 araştırmacı ortaya koymuştu[4]. Bu operasyonda bu 2 botun tam da fiyatın yükseldiği zamanlarda çalıştığı ortaya konmuştu. Bu tür yükseltme/çöktürme hareketleri Bitcoin'den zarar edenleri ortaya çıkarıyor ve insanları Bitcoin'den uzaklaştırıyor.
Ancak yine de Musk'ın sözlerinde doğruluk payı var. "Merkeziyetsizlik" tasarımının daha iyi yönetilmesi ve denetlenmesi gerekir. Musk, madencilik havuzu gHash.IO, Temmuz 2014'te Bitcoin ağının bilgi işlem gücünün yüzde 50'sini kısaca aştığında farkedilen olayın hala gündemde olduğunu gösteriyor.
Özetle nisan 2021 başında 2 trilyon doları aşan kripto para endüstrisi için henüz yapılması gereken ev ödevleri var.
