New York şehrine 80 km uzaklıktaki Indian Point isimli Entergy Coorporation’a ait Nükleer santralde, Geçtiğimiz haftasonu Pazar sabahı Türkiye saatiyle 01:22 (ABD: Cumartesi 18:00 civarı) sularında bir patlama oldu.

Patlamayı geç saatte bir tweet aracılığıyla öğrenmiş ve haberi hızlıca araştırıp NBC NY’tan doğrular doğrulamaz derleyerek gazeteye iletmiştim. Dış basında haberi ilk olarak Türkiye 03:04‘de, T24’le gördü.

İlk bilgiler doğrultusunda patlama bir trafoda meydana gelmişti. Tüm güvenlik sistemleri doğru şekilde çalışmış ve trafo güvenlik sistemince devre dışı bırakılmıştı. Tehlike yoktu.

Süreç boyunca santral operatörü Entergy Coorporation’dan Twitter yoluyla gelen önemli açıklamalar şöyleydi.

9 Mayıs, 01:40

‘’Indian Point 3. Ünitesi, bir trafo arızasına bağlı olarak tasarlandığı üzere güvenli bir şekilde kapatıldı.’’

Indian Point Unit 3 safely shut down as designed following transformer failure.

— Indian Point Energy (@Indian_Point) 9 Mayıs 2015

9 Mayıs, 01:46

‘’Trafo arızasının ardından Indian Point güvenli ve stabil durumdadır. Herhangi bir zaman diliminde halk ve işçiler açısından tehlike teşkil eden bir durum yoktur. 

Indian Point is in safe, stable condition following transformer failure. No danger to community or employees at any time.

 

10 Mayıs, 04:29

‘’Indian Point 3.Ünitesi güvenli bir şekilde kapatılmıştır, nükleer olmayan tarafta oluşan trafo arızasından sonra durum stabildir. Halkı tehdit eden bir durum yoktur.’’

 

10 Mayıs, 16:29

‘’Indian Point 3. Ünitesi ve halk güvenliği ve sağlığı bakımından bir tehdit oluşturmadan kapanmıştır. 2. Ünite tam güçle çalışmaya devam etmektedir.’’

 

* * *

Bugün gelen açıklamalarla olayın boyutu doz doz ciddileşmeye başladı:

11 Mayıs, 15:51

‘’İncelemelerimiz devam ediyor, fakat trafo arızasının neticesinde, an itibariyle Hudsson Nehri’nde yok denebilecek kadar az etkilenme gözlendi.’’

 

11 Mayıs, 16:00

 ‘’Entergy çevresel sorumluluğumuzu çok ciddiye almaktadır. Personelimiz Hudson Nehri’ni korumak üzere hassasiyetle çalıştı.’’

 

11 Mayıs, 22:37

‘’Trafo arızasından kaynaklanan etkiyi incelemeye devam ediyoruz; ilk raporlarda yok denecek kadar az bir etki gözleniyor.’’

We continue to investigate impact from transformer failure; Initial reports show little to no evidence of environmental impact in the river

 

UK.Reuters bugünkü haberinde ünitenin birkaç hafta içerisinde yeniden faaliyete geçeceğini duyururken Entergy sözcüsünün açıklamasına da yer verdi:

‘’Entergy sözcüsü Nappi ne kadar yakıtın nehre sızmış olduğunu söyleyemezken, ‘Suya ne karışmış ya da ne karışmamış olabileceğini öngörmeden önce, olabildiğince isabetli ve net olma zorunluluğumuz var.’ …dedi.’’

Entergy Company ise Twitter üzerinden son olarak Reuters’in gördüğü haberi paylaştı.

12 Mayıs, 00:27

‘’Trafo arızasının sonucu oluşan herhangi bir çevresel netice yok denecek kadar az‘’

 

India Santrali olarak bilinen Entergy Corporation Nükleer Enerji Santrali New York’a 25 mil uzaklıkta ve ABD sınırları içerisindeki en tehlikeli nükleer santral olarak biliniyor.

Robert Kennedy Jr. santral hakkında bir yorumunda şöyle demişti:

‘’Indian Point hakkında ne kadar çok öğrenirseniz, kapatılması gerektiğini o kadar çok bilirsiniz.’’

NY Valisi Andrew Cuomo da daha önce:

"Indian Point vuku bulmayı bekleyen bir felakettir’’ …açıklamasında bulunmuştu.

Santralin 50 mil açığında 20 milyon nüfus yaşıyor. Bu ABD sınırları içerisinde bir nükleer santral etrafındaki en yüksek nüfus yoğunluğu. New York Eyaletinin bir araştırmasına göre alanın acilen boşaltılması imkansız.

Santral içerisinde dökümü yapılmış radyoaktif maddenin 1000 Hiroşima bombasına eşdeğer olduğu ve 40 yıl boyunca harcanmış radyoaktif yakıt atığının da bölgede depolandığı ulaşılan bilgiler arasında.

Patlamadan 25 gün önce 15 Nisan’da, Jackson Wang Warner Cables News’ta yayınlanan yazısında, kar amacı gütmeyen araştırma ekibi Disaster Accountability Project tarafından yapılan bir araştırmayı paylaşmıştı.

Araştırma ekibi DAP, New York’u, şehre 50 mil uzaklıktaki India Nükleer Enerji Noktasına 50 mil mesafedeki yerleşimlerin, olası bir felakete karşı acil durum planı oluşturması gerektiği konusunda uyarmıştı.

Wall Street ise, Federal düzenleyiciler tarafından 10 mil uzaklıktaki kasabalarda maruz kalınabilecek radyoaktif tehlike sebebiyle acil durum planına geçilmesi gerekebileceğini belirtmişti.

Entergy Company ise, 6 Mayıs’ta yayınladığı haberde santralin New York Şehri’ne yardım ettiğini beyan etmişti :

‘’New York’taki nükleer santraller ABD’nin enerji ihtiyacının 1/3’ünü karşılamaktadır. Ek olarak düğmeye bastığınızda elektriğin yanmasını da bu santraller sağlıyor. Mevcut santraller New York’luların daha düşük ve az değişken enerji bedelleri ödemesini sağlıyor.’’

Şirket aynı gün, metal hırsızlığıyla suçladığı ve 2013 itibariyle tutuklu bulunan eski bir çalışanına açtığı davada 50.000 dolar tazminat talep etmişti.

Dünün ilerleyen saatlerinde Huffington Post detaylı olarak, yerel gazete New Jersey ve kısıtlı sayıda bağımsız gazete haberi –tehlikesiz- olarak gördü.

Bunun dışında haber gün boyu garip bir şekilde ne dış, dolayısıyla ne de iç ana akım medyasınca ulaşılamadı, ya da görülmedi.

Dün bilgi almak için New York’ta yaşayan foto-muhabir arkadaşım Jake Price’a ulaştım.

Jake son dört yıldır Fukushima sonrası Japonya üzerine belgesel çekimler ve sanatsal çalışmalar yapıyor.

An itibariyle kendisi New York’taydı fakat onun da olaydan haberi yoktu. Rahatsız oldu, araştıracağını söyledi. haberleşmek üzere ayrıldık.

Ondan haber beklerken gündemi biraz daha araştırdım.

Binlerce galon yakıtın Hudson Nehri’ne sızıntı yapmış olduğundan söz ediliyor.

Fakat ne tuhaftır ki, potansiyel olarak 9.000.000 New York sakininin etkilenebileceği olağanüstü korkutucu şekilde kötü yönde ilerleyebilecek bu olaydan, hiçbir  yerde sözedilmiyor!

Bugün Guardian, International Business Time ve Reuters hiç bir şey yapmamaktansa en azından bir şey yapmayı yeğledi ve AP’nin yine bugün göreceği bir hikayeyi kullanarak olayı gündeme taşıdı.

CNN, ‘’Nükleer santraldeki patlama sonrası çevresel hasar endişesi’’ başlığıyla haberi araştırdı:

‘’ New York Valisi Andrew Cuomo açıklamasında; ‘Bundan hiç şüphe yok ki yakıt Hudson Nehri’ne sızmıştır. Ne kadar bilmiyoruz. Şanslıyız ki bu büyük bir vaka değil. Fakat acil durum protokolleri önemli.’…dedi.’’

Olaya tanık olan yerel kaynaklarca ve tweetlerde; havaya büyük siyah bir duman yayıldığından, futbol topu büyüklüğünde bir alev topundan ve bunun büyük bir patlama olduğunan bahsediliyor.

@RocklandFires #IndianPoint must shut down! http://t.co/FHl1j9bt4k What about prisoners at Sing Sing? I Testified http://t.co/fs51m6ZtkU

 

Indian Point patlaması ABD’de yaşanmış olsa da bu haber yalnızca ABD’yi ilgilendirmiyor.

Ne tuhaftır ki bir önceki günkü yazımda da farklı bir sebepten ötürü yazmıştım:

Bu haber Nükleer sahibi olan ve olacak tüm ülkeleri ve hatta insanlığı ilgilendiriyor.

Bugün ABD’deki patlama konusundaki durum gerçekten yalnızca bildiklerimizden ibaret olsa dahi, yarın bir gün, aynı tehlike yaşandığında Japonya’da, Fukushima patlayıncaya kadar defalarca meydana gelen kazalarda da olduğu gibi, bu sızıntıların üzeri örtülecek, medya sızıntılarınınsa ağzı kapatılacaktır.

İçinde yaşadığımız sistemin dönüştürülmesi kolay değil, fakat bu sistemin sağladığı olanaklar da var. Bu olanakları lehimize çevirmeliyiz. Bağımsız medya’nın gönülden yapılanının güzelliği de bu. Lütfen destekleyelim ve sesimiz duyulsun: Nükleer bir seçim olmamalı!

Haberle ilgili gelişmeleri T24’ten takip edebilirsiniz.

@ErenTopcu_