Dünkü yazımızda, ev kadınlarının sosyal güvenliklerinin sağlanması bağlamında geçmişte hiç sigortalı çalışması bulunmayan genç yaştaki ev kadınlarının sosyal güvenliklerini nasıl sağlayabileceği konusunda bilgi vermişti. Bu yazımızda ise ileri yaştaki ev kadınları ile geçmişte sigortalı çalıştığı halde, daha sonra çeşitli nedenlerle çalışma hayatından ayrılmış/ayrılmak zorunda kalmış ev kadınlarının sosyal güvenliklerini nasıl sağlayabilecekleri/devam ettirebilecekleri konusu açıklanmaya çalışılacaktır.
Hiç çalışması bulunmayan ileri yaştaki ev kadınları
İleri yaştaki ev kadınları da genç yaştaki ev kadınları gibi SGK isteğe bağlı sigortalılığına prim ödemek suretiyle emeklilik hakkını elde edebilirler.
Zira, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda ileri yaşta olan ev kadınlarının genç ev kadınlarına kıyasla daha uygun şartlarla (daha az prim ödeme gün sayısıyla) emekli olma imkanı bulunmaktadır.
Bu bağlamda, isteğe bağlı sigortalılığa prim ödeyen ileri yaştaki ev kadınları 2036 yılına kadar olan sürede 61 yaş ve 5400 prim ödeme gün sayısı (15 yıl) şartlarını yerine getirerek emekli olabileceklerdir.
Bu emeklilik seçeneğinde ileri yaştaki ev kadınlarına, genç yaştaki ev kadınlarına göre 10 yıl daha az prim ödeyerek emekli olabilme imkanı sunulmaktadır.
Örnek; Bugün 47 yaşında olan ev hanımı Burcu Hanım 2012 yılının Mart ayından itibaren ilk defa isteğe bağlı sigortalılığa prim ödemesi durumunda, 15 yıl sonra hem prim gün sayısını (5400 gün), hem de yaşını (61 yaş) doldurmuş olacağından 2027 yılında emekli olabilecektir.
Önceden çalışması olup, şuanda çalışmayan ev kadınları
Genç yaşlarda SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığına tabi olarak çalışmış olmasına rağmen, evlenme, çocuk sahibi olma gibi nedenlerle işten ayrılmak zorunda kalan pek çok ev kadını bulunmaktadır.
Bu durumda olan ev kadınları, çalışmadan da emeklilik ve sağlık haklarını isteğe bağlı sigortalılığa prim ödeyerek elde edebilirler.
Daha önce az süreli çalışması olup da daha sonra çalışmayan ev kadınlarının emeklilik şartları diğerlerine göre daha uygun şartlara tabidir.
Zira, bunların geçmiş yıllardaki çalışmaları 2008 yılı Mayıs ayından önce ise önceki Kanun hükümlerine göre emeklilik şartları belirlenecektir. Başka bir ifadeyle, yeni kanundaki emeklilik yaş artışlarından etkilenmeyeceklerdir.
Ancak, bu durumda olan ev kadınlarından daha önce SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı’na tabi olarak çalışmış olanların SSK şartlarına göre emekli olabilmeleri için prim gün sayılarını doldurmalarına 3,5 yıl kala isteğe bağlı sigortalılıktan ayrılarak, kalan 3,5 yılı bir işverene tabi olarak SSK statüsünden çalışmaları gerekmektedir.
Zira, 1/5/2008 tarihinden önce sigortalı çalışması olanların hangi statüden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) emekli olacaklarının belirlemesi emeklilikten önceki primi ödenmiş son 7 yılda en fazla prim ödenen statüye bakılarak belirlenmektedir.
SGK isteğe bağlı sigortalılığına ödenen primler Bağ-Kur statüsünde kabul edildiğinden ve Bağ-Kur’da da emeklilik şartları SSK’ya göre daha zor şartları içerdiğinden, SSK statüsünden daha kolay şartlarla emekli olabilmek için emeklilikten önceki son 7 yılın 3,5 yılını SSK sigortalısı olarak prim ödenip tamamlanması gerekmektedir.
Daha önce SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığına tabi olarak çalışmış olan ev kadınlarının emeklilik için gerekli prim gün sayılarını doldurmaya 3,5 yıldan az bir süre kalmış ise, bu eksik günlerini isteğe bağlı sigorta yoluyla tamamlayarak, yine SSK statüsünden emekli olabilirler.
Örnek-1: Bugün 50 yaşında olan ev kadını Ekin hanım, 1/1/1985 tarihinde SSK sigortalı olarak çalışmaya başlamış ve 3800 prim günü varken evlilik nedeniyle işten ayrılmıştır. Ekin hanımın ilk sigortalılık başlangıcına göre SSK’daki emeklilik şartları 20 yıl sigortalılık, 41 yaş ve 5000 prim gün sayısı şeklindedir. Bugün itibariyle Ekin hanımın emeklilik şartları yönünden sadece 1200 günü eksiktir. Ekin hanım eksik olan prim günlerini SGK isteğe bağlı sigortalılığına 40 ay prim ödeyerek tamamlaması durumunda SSK statüsünden emekli olabilecektir.
Örnek-2: Bugün 57 yaşında olan ev hanımı Nazlı hanım, 1976-1981 yılları arasında SSK sigortalısı olarak çalışmış ve 3000 prim günü varken işten ayrılmıştır. Emeklilik mevzuatına göre Nazlı hanımın 15 yıl sigortalılık, 50 yaş ve 3600 prim gün sayısı şartlarını yerine getirerek SSK statüsünden emekli olabilme hakkı vardır. Nazlı hanım bugün itibariyle emeklilik şartları yönünden sadece 600 prim günü eksiktir. Nazlı hanım bugünden sonra SGK isteğe bağlı sigortalılığına 10 ay prim ödeyerek SSK statüsünden emekli olabilecektir.
Örnek-3: 1991/Nisan-1993/Aralık döneminde toplam 520 günü bulunan ev hanımı Nurşen hanım 2012 yılına kadar çalışmamış ve isteğe bağlı primi de ödememiştir. Nurşen hanım 2012 yılının Mart ayından itibaren sürekli olarak isteğe bağlı prim ödemesi durumunda, isteğe bağlı sigortaya ödenen primler 4/b, yani Bağ-Kur kapsamında sayılacağından emeklilik şartları 55 yaş ve 20 yıl (7200 prim gün sayısı) hizmet süresi olacaktır. Şayet Nurşen hanım isteğe bağlı sigortaya prim ödemeye başladıktan sonra, prim gün sayısını doldurmaya 3,5 yıl kala isteğe bağlı sigortadan ayrılıp, son 3,5 yılını SSK kapsamında bir işyerinde çalışırsa, bu defa emeklilik şartları SSK’ya göre belirlenecek ve 20 yıl sigortalılık süresi, 47 yaş ve 5450 prim ödeme gün sayısı tamamlayarak daha kolay emekli olabilecektir.
