Sahne ışıkları altında müzik yükselirken, perde arkasında çok daha büyük bir sistem işliyor. Konser bilet fiyatlarının astronomik seviyelere ulaşması, müzik endüstrisini yalnızca bir eğlence alanı olmaktan çıkarıp, aynı zamanda ekonomik ve politik bir denge oyununa dönüştürüyor.

Peki, konserler gerçekten müzikseverler için unutulmaz bir deneyim mi, yoksa dev sponsorluk anlaşmalarının yönettiği büyük bir sektör mü? Ekonomik kriz ortamında milyon dolarlık prodüksiyonlara nasıl bütçeler ayrılıyor? Bu sistemin nasıl işlediğini anlamak için BKM'nin Uluslararası Etkinlikler Yöneticisi Zeynep Boyner’e sorular sorduk.

- 2025 yılı için uluslararası konser takvimi nasıl şekilleniyor? Türkiye’de hangi büyük konserler ve festivaller olacak?

Öncelikle 2025’in bizim kurumumuz için özel bir yıl olduğunu söylemek isterim. Bu yıl BKM 30. yılını kutluyor. Bu nedenle bu yıl hayata geçireceğimiz her türlü etkinlik bizim için bambaşka bir anlam taşıyor. Yılın ilk çeyreğinde üç büyük etkinliğimiz olacak. Biliyorsunuz BKM aynı zamanda İstanbul’un kültür, sanat ve eğlence kompleksleri arasında ilk sıralarda yer alan Maximum Uniq’in de ev sahibi. 30 Nisan’da OneRepublic konseri ile Maximum Uniq Açıkhava’nın açılışını yapacağız. 

"Müzikseverleri harika bir sezon bekliyor!"

- Herkesin merakla beklediği Guns N’ Roses konserini de siz yapıyorsunuz…

Evet, şahsen büyük bir heyecanla beklediğim yılın en büyük etkinliklerinden biri olan; Guns N’ Roses, 2 Haziran’da orijinal grup üyeleri ile 32 yıl sonra aynı yerde BJK Tüpraş Stadyumu’nda konser verecek. Bunların dışında henüz şu anda onay aşamasında olan irili ufaklı işlerimiz var. Anlaşmaları tamamladıkça duyurmaya devam edeceğiz. Müzikseverleri harika bir sezon bekliyor! Ve 2026 için de çalışmalara çoktan başladık.

- Guns N’ Roses konserinde Beşiktaş ile krizi nasıl aştınız?

Herhangi bir kriz yaşamadık. Yalnızca başkan değişikliği olan bir döneme denk geldiği için basına farklı bir şekilde yansımış olabilir. Zaten BJK Tüpraş Stadyumu’ndaki ilk yabancı konseri de Shakira gibi çok ses getiren, büyük prodüksiyonlu bir konserle biz yapmıştık. 

- Bilet fiyatları, sponsorluklar ve mekan seçimleri konusunda nasıl kararlar alıyorsunuz ve en büyük zorluklar neler?

Bilet fiyatları tamamen sanatçının bütçesi ve prodüksiyon giderlerine göre şekilleniyor. Mekan seçiminde güvenlik önlemleri, sahne düzeni, ses sistemi, mekan kapasitesi, lojistik konular, prodüksiyonun yeterliliği, lokasyona ulaşım gibi etkenler süreçlerimizi şekillendiren ana etkenler. Sponsorluk tarafını yalnızca rakamsal konular üstünden değerlendirmiyoruz. Bu yeterli ve doğru bir kriter değil bizim için. Doğru sponsorları bulmak ve onları etkinliklerimize dahil etmek için oldukça çaba harcıyoruz. 

- En büyük zorluk nedir?

Bilet fiyatları konusunda en büyük zorluk kur. Sadece bilet fiyatları değil hayatımızın her alanında bize artı maliyet olarak dönüyor. Her alanda olduğu gibi bir maliyet hesabı yapıyoruz tabii ki, bunu dünya standartlarındaki bilet fiyatları ile karşılaştırıyoruz. Bunu dinleyiciye en minimum düzeyde yansıtmak için sanatçı tarafları ile de paylaşıyoruz. Tabii ki kur farkı konusunda onların da yapabilecekleri limitli ama onların da gayret koyduğunu söyleyebiliriz. Sonuç olarak her türlü durumda seyirciye en iyi fiyatı sunmak için çok çalıştığımızın bilinmesini isterim.

- Bir sanatçıyı Türkiye’ye getirme süreci nasıl işliyor? İlk adım nedir ve hangi aşamalardan geçiliyor?

Büyük ya da küçük fark etmeksizin dünya standartlarında işler yapan köklü bir kurum BKM. Uzun yıllardır dünyanın en önde gelen promoterları ile devam eden iş birliklerimiz var. Son 25 yılda BKM’nin gerçekleştirdiği organizasyonlara bakarsanız bu çok değerli bir konum. Dolayısı ile bir sürü ajans ve menajerle uzun yıllara dayanan bir dostluğumuz, iş ilişkimiz ve kesintisiz iletişimimiz var bu da tüm süreçleri şekillendiriyor aslında. Turneleri belli olur olmaz bize iletiyorlar. Türkiye konum olarak sanatçıların Avrupa ve Asya turne ayağına girebiliyor. Türkiye için günü belirleyebiliyorlarsa mutlaka şanslarını denemek istiyorlar. Türkiye’de özellikle İstanbul’da genç bir kitle var. Bazen de kreatif olarak sanatçılara artı değer katacak ve heyecanlandıracak karşı konulmaz işlerimiz oluyor, böyle zamanlarda da onlar dahil olmak istiyorlar.

"Avrupa Birliği'nde olmadığımız için gümrük işlemleri farklı ilerliyor, dezavantajlı oluyor"

- Sanatçı menajerleriyle çalışırken Türkiye’nin avantajları veya dezavantajları neler?

Hem kurum olarak hem de bireysel olarak Türkiye’ye gelen veya gelecek olan sanatçıların ekipleriyle herhangi dezavantajlı bir durum yaşamadık. Aksine gelen ekiplerin olumlu anlamda etkilendiğine çok şahit olduk. Birebir sanatçı ve ekiplerinden aldığımız geri dönüşlerde de bunu her anlamda net bir şekilde görebiliyoruz. Sadece Avrupa Birliği'nde olmadığımız için gümrük işlemleri farklı ilerliyor. Bu durumun da dezavantajı bize oluyor.

- Ekonomik kriz, enflasyon ve döviz kuru gibi etkenler büyük konserlerin Türkiye’ye gelmesini nasıl etkiliyor? Zorlukları aşmak için nasıl stratejiler geliştiriyorsunuz?

Enflasyonist dalgalanmalar hayatımızın her alanında etkili oluyor. İnsanlar harcamalarını önem sırasına göre planladıklarında kültür ve sanat sıralamada yer değiştiriyor tabii. Cüzdan payı azalıyor ama tamamen de vazgeçilmiyor. Bu noktada sponsorlar büyük destek sağlıyor ve sağlamalı da. Çünkü hayatımızın nefes alıp, donandığımız damarlarından biri kültür ve sanat. Böyle durumlarda kurumsal olarak el ele tutuşabileceğimiz, marka değerlerimizin ortak paydada buluştuğu markalarla ilerlemeyi çok önemsiyoruz. Her iki tarafın da tüketicisi etrafında büyük bir katma değer sağlıyor sponsorluklar. Sürekli değişiklik gösteren döviz kurlarına bağlı harcamaları seyirciye gerçek boyutunda yansıtmadan bu etkinlikleri sürdürmede önemli rol oynuyorlar. Karlılık çok önemli ama en az onun kadar önemli olan sürdürülebilir bir ekonomi için devamlılığı sağlamak ve seyirci ile bağı koparmamak. Etkinliklerin boyutları, içerikleri ve kapasitelerini çeşitlendiriyoruz bu da çözümlerimizden/önlemlerimizden biri diyebiliriz. 

- Büyük konserlerden para kazanmak mümkün mü? Aldığınız riskleri nasıl yönetiyorsunuz?

Her zaman çok büyük risklerle karşı karşıyayız. Risksiz değil de daha kontrollü bir yol izlemeye çalışıyoruz. Büyük konserlerin kazanç potansiyeli yüksek olsa da organizasyonun büyüklüğü ve finansal riski göz önünde bulundurulduğunda; iyi bir hazırlık, güçlü ve başarılı bir ekip, sağlam ve doğru bir strateji ile bu riskleri yönetmeye çalışıyoruz. Risk almadan bu büyüklükte prodüksiyonları seyirci ile buluşturmak zaten biliyorsunuz mümkün değil. Bu sadece yabancı prodüksiyonlar için değil, yerli projeler için de geçerli.

- Türkiye’deki konser endüstrisinin son beş yılını ve gelecek beş yılını nasıl görüyorsunuz?

Son beş sene oldukça zorlu geçti. Covid19’da bırakın bizim sektörü, tüm dünyada her şey durdu biliyorsunuz. En çok etkilenen ve zarar gören endüstrilerden biri de bizim eğlence dünyası oldu. Covid sonrası ilk iki sene dünyaca ünlü isimler covid dönemi ertelenen konserleri/turneleri yapmak durumunda kaldılar. Festivaller olumsuz anlamda çok etkilendi. Tüm bu süreçlerde çok şey öğrendik yaşadık ve deneyimledik. Ancak 2024 itibariyle umut verici bir dönüşüm yaşamaya başladık ve güzel bir sezon geçirdik. Çok önemli isimleri, prodüksiyonları ağırladık. Gelecek beş yılda da mutlaka zorluklar olacak. Bir şekilde insan olarak zorluklara ve değişimlere uyum sağlayabilen canlılarız. Her şeyin çok daha iyi olacağını, iyiye gideceğini düşünüyorum.

- Bugüne kadar organize ettiğiniz konserler içinde sizi en çok etkileyen hangisiydi?

Leonard Cohen, Massive Attack ve Madonna.

YARIN: İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Caz Festivali Direktörü Harun İzer, müzik endüstrisinin Türkiye’deki dönüşümünü, büyük konserlerin ekonomi ile nasıl şekillendiğini ve İstanbul Caz Festivali’nin sektöre etkilerini anlatıyor...