Avrupa Komisyonu’nun İç Pazardan Sorumlu Komiseri Thierry Breton, Avrupa Birliği’nin (AB) Ukrayna’nın cephedeki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla “savaş dönemi” ekonomi modeline geçmek zorunda kalacağını dile getirdi. Breton’un bu sözleri, Avrupa’nın Kiev yönetimine daha fazla mühimmat tedarik etmek ve Birlik ülkelerinin stoklarını yenilemek amacıyla üretimi artırmayı hedefleyen bir planı Daimî Temsilciler Komitesi’ne sunacağına dair haberin Alman der Spiegel dergisinde yer almasının hemen akabinde geldi. Tabii bu gelişmeden önce de Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov, 27 AB üyesi ülkeye Ukrayna'ya ayda en az 250 bin top mermisi göndermelerini isteyen bir mektup yazmıştı.
"Savaş dönemi şartlarına geçme zamanı geldi"
Çeşitli uluslararası şirketlerde yöneticilik yaptığı gibi bir dönem Fransa’nın Maliye ve Ekonomi Bakanlığı görevini de yürüten Thierry Breton, geçtiğimiz cuma günü Financial Times gazetesinin çeşitli sorularını yanıtladı. Avrupa savunma sanayinin Ukrayna’daki yüksek yoğunluklu çatışmanın mühimmat tedarikiyle ilgili sıkıntıları başta olmak üzere tüm gerekleriyle yüzleşeceğini ifade eden Fransız bürokrat, “Avrupa’nın, savunma üretim ihtiyaçlarımızı karşılamak için savaş dönemi ekonomisi modeline geçmesinin zamanının geldiğine inanıyorum” şeklinde konuştu.
Breton, Ukrayna'ya silah ve cephane sevkiyatının artırılması yolundaki planları da dile getirdiği görüşmede, Avrupa’nın savunma sanayi kapasitesini genişletmek, arz temelli darboğazları aşarak endüstri üzerindeki baskıyı azaltmak üzere Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile birlikte çalıştıklarını da ifade etti. Borrell ile “üretim artışını destekleme konusunda tamamen kararlı olduklarını” da belirten Breton, bankaların, Kiev rejimine yönelik askeri sevkiyatları kolaylaştırmak üzere kredilerini artıracağının da altını çizdi.
Bu arada, Avrupa Komisyonu tarafından daha fazla mühimmat tedariki amacıyla Komite’ye sunulacak plana ulaşan der Spiegel, 3 Mart 2023 tarihli haberinde, 3 bacağı olan planın ilk kısmında Ukrayna'ya başta 155 milimetrelik top mermileri olmak üzere mühimmat tedarikinde ivedi bir artış sağlanmasının öngörüldüğünü kaydetmişti. Haftalık Alman dergisi, "İkinci bacak, AB ülkelerinin stoklarındaki boşlukları doldurmak ve uzun vadede Ukrayna'nın mühimmat ihtiyacını karşılamak için Avrupa Savunma Ajansı'nın (EDA) ortaklaşa bir şekilde 155 mm kalibreli mermi satın almasını içeriyor” ifadelerine yer verdi. Planın üçüncü bacağı ise, güvenlik koşullarındaki değişim dikkate alınarak, Avrupa mühimmat üretim kapasitesinde uzun vadeli bir artış sağlanmasını öngörüyor.
"Kırk yılın en agresif askeri modernizasyon çabası"
Tabii tüm bu gelişmelerin miladının ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) top mermisi üretimini 2 yıl içerisinde yüzde 500 artırmayı hedefleyen planları olduğunu da unutmayalım. The New York Times gazetesinin bir ABD Ordusu raporuna dayandırdığı 24 Ocak 2023 tarihli haberine göre, Pentagon, ABD'nin Ukrayna'ya askeri desteği nedeniyle stoklarında oluşan açığı telafi etmek ve gelecekteki çatışmalara dönük rezerv oluşturmak amacıyla geliştirdiği plan sayesinde Ukrayna'nın ihtiyaç duyduğu 155 milimetrelik top mermisi üretimini iki yıl içerisinde ayda 90 bine çıkartırken, üretimi de yüzde 500 artmış olacak.
Fabrikaları genişleterek kapasite artışına gitmeyi ve yeni üreticileri de işin içine dahil etmeyi içeren söz konusu girişim, raporda ABD savunma sanayi için “son 40 yılın en agresif askeri modernizasyon çabasının” bir parçası olarak değerlendiriliyor.
The New York Times’ın yazdığına göre, ABD ordusu 24 Şubat 2022 öncesinde kendi ihtiyaçları için ayda 14 bin 400 güdümsüz mermi üretirken, Rusya-Ukrayna savaşının başlaması akabinde Pentagon, Kiev yönetiminin tedarik ihtiyacı nedeniyle üretim hedefini Eylül 2022’de üç kat, Ocak 2023'te ise iki kat artırdı.
Ukrayna Savunma Bakanı Reznikov’a göre, Kiev rejimi ayda yaklaşık 110 bin civarında 155 mm’lik top mermisi üretiyor: Oysa görevini başarıyla icra edebilmek için ordunun ayda en az 356 bin 400 top mermisine ihtiyacı var. Topçu birliklerinin tam kapasite kullanımı isteniyorsa bu rakam ayda 594 bin mermiye kadar çıkıyor.
Özetle söylemek gerekirse, ABD silahlanmada başı çekiyor, sonra Avrupa’dan istiyor ve Avrupa da “bu ihtiyacın yüzde 70’ini karşılayalım madem,” şeklinde bir plan hazırlıyor ve Ukrayna ordusunun yıllarca bir tür “sürdürülebilir ölüm oranlarıyla” zayiat vermesinin koşulları sağlanırken, Avrupa da kendisini “savaş dönemi” ekonomi şartlarına geçmenin arifesinde buluyor. Mick Wallace, Clare Daly gibi bazı sosyalist parlamenterler dışında da Avrupa’da “yahu biz ne yapıyoruz” şeklinde, böylesi planlara şüphe ile bakan ve “savaş değil barış” diyen güçlü bir ses duyulmuyor. Kuzey Akım boru hattının Amerikalılar tarafından patlatılarak devre dışı bırakıldığının ortaya çıkmasına rağmen, Avrupa üç maymunu oynamaya devam ediyor.
Bakalım, 23-24 Mart 2023 tarihinde Brüksel’de düzenlenecek AB Konseyi Zirvesi’nde bu konuda nasıl sesler duyulacak ve nasıl bir aksiyon planı belirlenecek!
