Suriye'nin kuzeyindeki askeri güçlerini takviye etmeyi sürdüren Ankara'nın "Şam Yönetimi'ne karşı caydırıcı olması" maksadıyla, Halep kırsalından Lazkiye'ye doğru uzanan ve "Çelik Kalkan" adı da verilen bir askeri savunma hattı oluşturduğu ileri sürülüyor.

Hatırlanacağı gibi, Türkiye'nin 36 askerini kaybettiği 2020 yılı Şubat ayı sonlarındaki hava saldırısı sonrasında Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ile Suriye Arap Ordusu (SAO) unsurları bölgede sert bir biçimde karşı karşıya gelmiş ve çatışmalar özellikle Ankara'ya yakın silahlı muhalif güçlerin yoğun olarak bulunduğu Cebel-ez Zaviye (Zaviye Tepesi) bölgesinde yoğunlaşmıştı. Rusya'nın müdahil olmasıyla imzalanan ve 6 Mart 2020 tarihinde yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasıyla da bölgenin harareti -belirli ölçülerde de olsa- dindirilmişti.

Bugüne dek çok da etkili yürümediği gözlenen ateşkes süreci birinci yılına yaklaşırken, uluslararası gözlemciler TSK'nın Suriye topraklarına son 1 yıldır taşıdığı ve aralarında tank ile zırhlı personel taşıyıcıların da olduğu araç sayısının 11 bin 655'e ulaştığını bildiriyor.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) kaynaklarının aktardığı bilgilere göre, son olarak geçtiğimiz cumartesi günü TSK'ya ait 15 araçlık yeni bir askeri konvoy Kefer Lusin sınır kapısından geçerek İdlib'in kuzeyine ulaştı. Konvoyla taşınan silah ve lojistik malzemenin hedefi, bölgenin en sıcak noktası olarak bilinen İdlib'in güneyindeki Cebel-ez Zaviye'de (Zaviye Tepesi) bulunan çok sayıdaki TSK askeri karakolları.

SOHR aktivistlerinin verdiği bilgi doğruysa, Ankara'nın İdlib'deki "çatışmasızlık bölgesi" dahilinde 2 Şubat 2020 tarihinden bu yana konuşlandırdığı Türk askeri birliklerinin sayısı da 8 bin 155'e ulaştı.

Bölgede son günlerde yoğun hareketliliğe sahne olan coğrafyaların başında gelen Cebel-ez Zaviye ile Hama'nın kuzey kırsalındaki El Gab ovasında insansız hava araçları da "cirit atıyor." 

Halep'ten Lazkiye'ye "Çelik Kalkan"

Öte yandan, Londra'dan Arap dünyasını hedefleyerek yayın yapan Şarku'l Avsat gazetesinin 28 Ocak tarihli haberine göre, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Halep'in batı kırsalından başlayıp İdlib'in güneyi ile Hama'nın batı kırsalını kat ederek ülkenin kuzeybatısındaki Lazkiye şehrinin kuzeydoğusundaki yer alan Cebel el-Ekrad'a (Kürt Dağı) uzanan bir "askeri savunma hattı" oluşturma çalışmalarını büyük ölçüde tamamlamış durumda.

"Kalkan" veya "Çelik Hat" olarak tanımlanan bu savunma güzergâhı, Suriye Arap Ordusu ve onları destekleyen İranlı milisler ile Şam Yönetimine muhalif cihatçı gruplar arasındaki temas hattını temel alarak M4 karayolunun güneyinde oluşturulmuş durumda. Hattın hedefi, "eli kulağında" olduğu söylenen bir SAO taarruzunu caydırmak ya da bertaraf etmek. Ankara'ya yakın silahlı grupların "Vahdet- i Rasad ve Mütâbaat", yani "Gözleme ve Takip Birimi"nden bir yetkili, Şarku'l Avsat'a konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada şu sözlere yer verdi:

"Hat, 70'den fazla stratejik noktaya ve askeri bölgeye, yaklaşık 6 bin Türk askeri ile 200'den fazla tank, zırhlı personel taşıyıcı ve ağır toplar, roketatarlar, radarlar ve gizli dinleme araçları dahil yaklaşık 7 bin 500 askeri araç konuşlandırılarak oluşturuldu."

TSK'nın sadece İdlib'in güneyindeki Cebel ez-Zaviye ve civarında 20 askeri karakol kurmuş olduğu ileri sürülen açıklamada, bunların başında, İdlib'in güneyinde yüksek bir nokta olan ve Hama'nın batısındaki Cebel ez-Zaviye ile Gab Ovası'nda geniş bir alanının denetlenmesini sağlayan stratejik bir konum olarak kabul edilen Tel Eyyub'ün geldiği belirtildi ve şöyle denildi:

"Ayrıca İdlib'in Şenan köyünde iki, Serce köyünde iki ve Ehsam, el-Bare, er-Ruveyha, Balyun, Deyr Sünbül, Furayka, Tel Marata, Kukfin, Teran, Marzaf köy ve kasabaları ile İdlib şehir merkezinin yaklaşık 30 kilometre güneyinde Cebel ez-Zaviye'de 11 askeri nokta kuruldu. Türk ordusu, bu askeri noktaları ve alanları, İdlib'in güneyindeki Halep-Lazkiye karayolu üzerinde başka askeri noktalar ile aynı zamanda kurdu. Burada kurulan askeri noktaların başında ise Ma'taram, el-Kiyasat, Bisenkul ve Mahambel [köylerindeki noktalar] geliyor."

Şarku'l Avsat'a konuşan bir başka kaynak ise, TSK'nın rejim ve Rus güçlerinin kontrolünde olan Serakib şehri yakınlarındaki Ternebe köyünden başlayıp, Neyreb ve Cisru'ş-Şuğur'un güneyindeki bölgelerden geçerek, İdlib ve Hama'nın batısındaki Gab Ovası'nda yer alan Kastun köyüne uzanan güzergâh boyunca ve Halep-Lazkiye arasında uzanan M4 karayoluna yakın mevkilerde askeri noktalar oluşturduğunu açıkladı.

Akdeniz'e uzanan karayolunu araç trafiğine açmak

Söz konusu kaynağa göre, TSK bir plan dahilinde, idari olarak Suriye'nin kuzeybatısındaki Lazkiye muhafazasına bağlı Ayn el Havr beldesine giden yol boyunca başka askeri kontrol noktalar kurmayı ve nihayetinde Halep şehri ile Suriye sahil kesimi arasındaki ticari araç trafiğini kendisi ile Ankara'nın desteklediği muhalif grupların kontrolünde yeniden açmayı hedefliyor.

Halep'in batı kırsalından aktivist Mueyyed el-Huseyin, TSK'nın son günlerde Halep'in batısında Tevvame, Daret İzze ve Kefer Akil bölgelerinde konuşlu askeri noktaları, askeri birliklerin yanı sıra füze rampaları ve tanklar dahil çok sayıda askeri araç takviye ederek güçlendirdiğini söyledi.

"Türkiye'nin, rejim güçlerini ve kendisine destek veren yabancı milisleri caydırmak ve herhangi bir askeri operasyon düzenlemelerini önlemek için her türlü silah ve askerle donatılmış bir askeri kalkan kurulumunu tamamladığı söylenebilir" şeklinde konuşan Halep'in batı kırsalından bir aktivist ise, Rusya'nın artık rejimin kontrolündeki bölgeleri kuzeye taşımak amacıyla askeri operasyonlar başlatma girişiminde bulunamayacağını, aksi takdirde bu tip girişimlerin TSK tarafından engelleneceğini ileri sürdü. 

Hava savunma sistemleri de var

Hatırlanacağı gibi, geçtiğimiz yıl muhalefet yanlısı Halep Medya Merkezi, sosyal medya kanallarından yaptığı bir açıklamada, TSK'nın İdlib'in en yüksek noktalarından Tel Eyyub Tepesi'ne obüs ve hava savunma sistemleri naklettiği de ileri sürülmüştü. Hava savunma sistemlerinin Ankara'nın uzun zamandır uyardığı Suriye uçaklarının bölgedeki hava saldırılarına karşı etkin koruma sağlamak üzere konuşlandırılmış olması muhtemel.

Geçtiğimiz yıl yine bu köşeden aktardığımız kimi yazılarda aktardığımız üzere, Suriye muhalefetine yakın kaynaklar, Ankara'nın bölgeye kısa menzilli yerden havaya füze atan Atılgan PMADS savunma sistemleri naklettiğini de ileri sürmüşlerdi. Bu, Suriye Hava Kuvvetleri'nin bölgedeki silahlı muhalif gruplara yönelik olası saldırılarını kısıtlamaya dönük bir Ankara girişimi olarak algılanmıştı. Kaideye Monteli Stinger (KMS) olarak bilinen Atılgan, hareket halindeki zırhlı birlikleri hava akınlarından korumak için geliştirilen ve uzaktan kumanda imkânı da olan 8 km menzilli bir sistem. Ankara'nın bu sistemleri bölgedeki askeri gözlem karakollarına naklettiği ve Suriye Hava Kuvvetleri'ne bağlı Su-24M bombardıman uçakları ile askeri helikopterlere karşı caydırıcı olması maksadıyla konuşlandırdığı savunuluyor.