Greenpeace tarafından yapılan yazılı açıklamada, ÇED muafiyetinin Danıştay tarafından iptal edilen ÇED Yönetmeliği’nin geçici 3. maddesi kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından alındığı belirtildi.
Söz konusu madde, ÇED Yönetmeliği’nin ilk yayım tarihi olan 07.02.1993 tarihinden önce üretime ve/veya işletmeye başladığı belgelenen projeleri ÇED kapsamı dışında tutuyor.
Cihan haber ajansının haberine göre, bakanlık da yaptığı açıklamada madenlerin ÇED’den muaf tutulma sebebini bu tarihten önce üretime geçmeleri olarak gösterdi: “Söz konusu olan kömür ocaklarına ilişkin çalışmaların 1981 yılında başladığı, ocaklardan 1992 yılına kadar yaklaşık 10.000.000 ton ve 2013 yılına kadar 60.000.000 ton kömür çıkarıldığı, 07.02.1993 tarihinden önce işletme ruhsatının alındığı ve üretim yapıldığı belirlendiğinden, ÇED Yönetmeliği kapsamı dışında değerlendirilmiş olduğu tespit edilmiştir.”
ÇED'den muaf tutulma dayanağı 2 kez iptal edildi
Ancak Bakanlığın madenlerin ÇED’den muaf tutulmasının dayanağı olarak gösterdiği geçici 3. madde, Danıştay ve Anasaya Mahkemesi tarafından iki defa iptal edilmiş durumda.
Greenpeace Akdeniz avukatı Deniz Bayram, “Ortada yüksek mahkemelerce iki kere iptal edilen bir madde düzenlemesi, Soma’da birkaç ay önce gerçekleşen maden faciası ve bu alanda kurulmak istenen termik santralin hammadde sağlayacağı kömür ocaklarının ÇED’den muaf tutulması durumu var. ÇED sadece bir projenin çevresel etkilerinin değerlendirilmesi değil, aynı zamanda emniyet ve güvenlik koşullarının, tedbirlerinin değerlendirilmesini içeren bir süreçtir. Soma ve geçtiğimiz gün Karaman’da yaşanan facialar, bu gerekliliğin önemini ortaya koyuyor” dedi.
'Kömür ocakları ÇED'den muaf tutulamaz'
Projeye bütün olarak bakıldığında hukuksuz şekilde kesilen bine yakın zeytin ağacı, zeytin ağaçlarının yerine kurulması planlanan termik santralin hammadde sağlayacağı kömür ocaklarının ÇED’den muaf tutulması durumunun mevcut olduğunu ifade eden Bayram, “Hukuksuz bir şekilde kesilen zeytin ağaçları ve bu alanda kurulmak istenen termik santralin hammadde sağlayacağı kömür ocaklarının ÇED’den muaf tutulması durumu var. Kömür ocakları, ÇED’den muaf tutulamaz.” dedi.
ÇED nedir?
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED), belirli bir proje veya gelişmenin, çevre üzerindeki önemli etkilerinin belirlendiği bir süreçtir. Bu süreç, kendi başına bir karar verme süreci değildir; karar verme süreci ile birlikte gelişen ve onu destekleyen bir süreçtir. Yeni proje ve gelişmelerin çevreye olabilecek sürekli veya geçici potansiyel etkilerinin sosyal sonuçlarını ve alternatif çözümlerini de içine alacak şekilde analizi ve değerlendirilmesidir.
ÇED'in amacı; ekonomik ve sosyal gelişmeye engel olmaksızın, çevre değerlerini ekonomik politikalar karşısında korumak, planlanan bir faaliyetin yol açabileceği bütün olumsuz çevresel etkilerin önceden tespit edilip, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamaktır.
ÇED’in temel görevi, projelerle ve gelişmelerle ilgili karar vericilerin daha bütünsel, yani karara etkiyecek birden fazla faktörü göz önüne alır bir şekilde daha sağlıklı karar vermelerini sağlamak için, onlara projelerden kaynaklanabilecek çevresel etkileri net bir şekilde göstermektir.
ÇED, projelerle ilgili bütün ilgili tarafların bir araya geldiği ve görüş, kaygı ve önerilerini ortaya koyabildikleri demokratik ve şeffaf bir süreçtir. İlgili taraflar bu süreç içerisinde ortaya koydukları teknik bilgi ve görüşlerle projenin en optimal şekilde gelişimine katkı sağlarlar.
