Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) tarafından yapılan 'Yükseköğretimde Yurt Sorunu' araştırmasında Türkiye'de artan üniversite öğrencisi sayısına karşın İstanbul'daki yurtlarda yatak başına 32, Ankara ve İzmir'de 11, Bursa'da ise yatak başına 10 kişi düştüğü belirtilirken 2021 yılında toplam yurt sayısının yüzde 35’lik kısmının çeşitli vakıf ve dernekler adı altında dinî cemaatler ve tarikatların oluşturduğuna vurgu yapıldı.
Devlet yurtlarında yer bulunamaması, özel yurt ve ev kiralarındaki fahiş fiyat artışı nedeniyle üniversiteliler 'barınamıyoruz' diyerek sokakta yatma eylemine başladı. Hükümetten yapılan açıklamalarda yurt sorunu olmadığı savunulurken SODEV tarafından Türkiye'deki yurt sayısı ve burs ile geçinme standartları hakkında bir araştırma yapıldı.
TIKLAYIN-Erdoğan'dan 'Barınamayanlar'a: Bir kısmının öğrencilikle alakası yok, sözde öğrenciler; aynen Gezi Parkı'nın başka versiyonu
Gençlik örgütlenmesinin yayınladığı 'Yükseköğrenimde Yurt Sorunu' isimli araştırmada, yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilerin barınma ve geçinme standartları; "Beş Büyük Kentte On Yıllık Üniversite Öğrenci Sayısı ve Yurt Kapasitesi Değişimleri, Otuz Büyükşehirde 2020-2021 Yurt Kapasiteleri, 2013-2020 Dönemi Üniversite Öğrencisi Sayısı ve Yurt Kapasitesi Değişimleri, Devlet ve Vakıf/Dernek Yurtları" başlıkları altında incelendi.
TIKLAYIN-İstanbul ve İzmir'de "Barınamıyoruz" eylemcilerine polis şiddeti
Raporda yer alan verilerin, açık kaynaklardan elde edilen birincil verilerden oluşturulduğu, iller bazında yatak başına düşen öğrenci verileri ise açık kaynaklarda aile evinden üniversite hayatına devam
eden öğrenci sayılarına ilişkin bir veri bulunamadığı için örgün eğitim öğrencileri verileri üzerinden hesaplandığı belirtildi.
"Yurtların yüzde 35’lik kısmı dernek ve vakıflara ait"
Öte yandan raporda, "Türkiye'de 2021 yılında toplam yurt sayısının yüzde 35’lik bir kısmının çeşitli vakıflar ve dernekler adı altında dinî cemaatler ve tarikatların oluşturduğu belirtilirken "bu tarikatlara ve cemaatlere verilen yurt açma izinlerinin yanı sıra uygulanan vergi muafiyetleri, nakdî yardımlara" da dikkat çekildi. Türkiye'de dört çeşit yurt mevcut. Bunların yüzde 34'ü KYK, yüzde 31'i özel işletme, yüzde 18'i dernek ve yüzde 17'si de vakıf yurtları. Araştırmada, cemaat ve tarikatların sahip olduğu yurtların sayısının KYK'ya ait olanları geçtiği bilgisi de yer aldı.
Yurt kapasitesinde yüzde 2,47'lük düşüş yaşandı
Araştırmada, 2019 ve 2020 yıllarında yükseköğrenimdeki öğrenci sayısının artmasına karşın 2020-2021 döneminde yurt kapasitesinde yüzde 2,47'lük düşüş yaşandığı ortaya kondu. Son bir yılda ise Türkiye genelindeki KYK yurtlarında 17 bin 341 yatak azaldı. Bu da yatak başına düşen öğrenci sayısında artışa neden oldu. Üç büyük şehrin yanı sıra Bursa’da 10, Mersin’de yedi, Antalya’da altı, Diyarbakır’da beş, Adana’da ve Konya’da da dört kişiye bir yurt yatağı düşüyor. Ülke genelinde 2020-2021 yılında 20 KYK yurdu kapatıldı ve iller bazında bakıldığında KYK yurtlarında son bir yılda; İstanbul’da 426, Ankara’da 196, İzmir’de 1156 yatak azaldı.
Her 5 üniversite öğrencisine bir yurt yatağı düşüyor
Türkiye genelinde ise 3 milyon 801 bin 294 üniversite öğrencisi mevcutken toplam yurt kapasitesi 689 bin 701. Buna göre ortalama olarak her 5,5 üniversite öğrencisine karşılık bir yurt yatağı düşüyor. Verilerin karşılaştırılması ile yapılan değerlendirme sonucu araştırmada yalnızca İstanbul’da 2018-2019 yılları arasında 1 milyon 21 bin 933 öğrenci varken Türkiye genelinde 2018-2019 yılları arasında tüm KYK yurt kapasitesi sadece 674 bin 672 olduğu tespit edildi.
Öğrenci sayısı ve yurt kapasitesinin 8 yıllık değişimi
2013-2021 dönemi üniversite öğrenci sayısı ve genel yurt kapasitesi değişimi araştırması ile ilgili ise raporda "2013-2014 öğretim yılında 2 milyon 890 bin 643 olan öğrenci sayısı 309 bin 897 yeni öğrenciyle yüzde 10,72 artarak 2014-2015 öğretim yılında 3 milyon 250 bin 450 olurken yurt kapasitesi 49 bin 373 ile yüzde 16,13 artmış ve kapasite 355 bin 502’ye ulaşmıştır. Bu 2019-2020 öğretim yılında 3 milyon 740 bin 332 olan öğrenci sayısı 60 bin 962 yeni öğrenciyle
yüzde 1,62 artarak 2020-2021 öğretim yılında 3 milyon 801 bin 294 olurken yurt kapasitesi
17 bin 341 ile yüzde -2,47 azalarak 685 bin 834’e düşmüştür" denildi.
240 liraya 153 dolar alınıyordu, 650 liraya 78 dolar alınabiliyor
Yurt sorununun yanı sıra öğrencilerin ekonomik problemlerini de inceleyen araştırmada, son 10 yılda KYK öğrenim kredisinin dolar karşılığı olarak yarı yarıya azaldığı ifade edildi. 2011 yılında 240 lira olan öğrenim kredisi 153 dolara denk gelirken, 2021 yılında 650 lira olan öğrenim kredisi 78 dolara denk geldiği belirtildi.
Ne olmuştu?
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'de yurt sorunu olmadığını dün kabine toplantısı sonrası yaptığı açıklamadaki "Türkiye, dünyanın en fazla sayıda kamu yükseköğrenim öğrenci yurduna ve yatağına sahip ülkesidir. Bazı park, bahçelerde bankların üzerinde yatanların bir kısmının öğrencilikle alakası yok, güya sözde öğrenci. Bunlar Gezi Parkı'nın bir başka versiyonu" sözleri ile savunmuştu.
Gençlerin başlattığı 'barınamıyoruz' eylemleri İstanbul ve İzmir'de devam ediyor. İstanbul Kadıköy'deki Moda Parkı'nda sabahlayan gençlerin 8. gününe giren 'Yurtsuzlar' nöbetine polis dün gece müdahalede etti. Öğrenciler sosyal medya hesaplarından, yaklaşık 50 kişinin darp edilerek gözaltına alındığını duyurdu. İzmir'de ise polis öğrencilerin 'barınamıyoruz' nöbetinde zor kullanarak yaklaşık 30 kişiyi gözaltına aldı. Yaklaşık 80 kişi zor kullanılarak gözaltına alınma görüntüleri sosyal medyada "Yurtsuzlar" adlı hesaptan paylaşıldı.
