TSK'daki cunta yapılanması tarafından düzenlenen darbe girişiminin ardından Bakanlar Kurulu'nca 81 ilde ilan edilen olağanüstü hâl (OHAL) uygulamasının dördüncü ve beşinci kanun hükmündeki kararnameleri (KHK) Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girdi. 670 ve 671 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerin getirdiği değişikliklere göre, görevden alınanların unvan ve meslek adlarını kullanmaları mümkün olmayacak, haklarından faydalanamayacaklar. Peki, bu durumda devletten atılanların emeklilik ve diğer haklarında yasal durum ne? İdare Hukuku Profesörü Metin Günday cevapladı.
Devlet memurluğundan atılanların emeklilik haklarındaki yasal duruma ilişkin Günday'ın T24'e yaptığı açıklamalar şöyle:
Görevden alınanların unvan ve meslek adlarını kullanmaları mümkün olmayacak, haklarından faydalanamayacaklar? Bu idare hukukunda ne anlama geliyor?
Daha önce de TSK’dan çıkartılanlarla ilgili KHK yayımlandı. Bunların bir daha kamu hizmetiyle tamamen ilişkileri kesiliyor. Yani kamu hizmetinde, kamu görevlileri olarak sahip oldukları haklar ellerinden alınıyor.
-Hangi hakları kullanamayacaklar, emekliliği hak edenler emeklilik hakkını kaybedecek mi?
Emeklilik hakları elinden alınamaz. Ancak devletten atılan vali, vali unvanını kullanamayacak. Yeşil pasaport gibi haklardan yararlanamayacak. Yani o unvanın kendisine verdiği haklarından yararlanamayacak. Aynı mesleği icra edemeyecek. Bir daha kamu hizmetinde kamu hizmetinde çalışması engellenmiş olacak.
-Sosyal güvenlik hakları da ellerinden alınacak mı?
Bana göre, sosyal haklara dokunulmayacak. Yani emeklilik mevzuatından doğan haklara dokunulmayacak. Görevden uzaklaştırıldı, meslekleriyle ilişkileri kesildiği için mesleki hiçbir hakkı kullanmayacaklar. Ancak emeklilik hakkını elde ettiyse bu hak elinden alınamaz. Sosyal güvenlik hakları ve sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı elinden alınamaz. Dediğim gibi Yeşil ve Kırmızı pasaport ya da unvanının kendisine sağladığı bir takım indirimlerden yararlanamayacak. Ve bir daha aynı meslek grubunda çalıştırılmayacak. Ancak özel hizmet alanlarında hizmet akdiyle çalışabilir ve SSK’lı olabilir.
-Bu durum ailelerini de etkileyecek mi?
Aileleri de aynı şekilde pasaport meselesinde etkilenir ama bu karar devlet memurluğundan atılanların şahsi hakları elinden alınır. Ailesini ve çocuklarını yeşil pasaport hakkının alınması dışında etkilemez.
-KHK’yla bu haklar alınabilir mi?
Bu OHAL KHK’si. Yani anayasaya göre olağanüstü halin (OHAL) gerektirdiği durumda çıkarabilir ve OHAL’in süresince geçerli olabilir. Ama OHAL kaldırıldığında bu kararlar da hükmünü kaybediyor. Yalnızca OHAL ilanında ve OHAL süresince geçerli olabilir.
-OHAL kalktıktan sonra dava açma yolu ve hakkı var mı?
Buna benzer bir durum 12 Eylül’den sonra 1402 sayılı sıkıyönetim kanununda yaşanmıştı. Dönemin sıkıyönetim komutanları bu kanunun verdiği yetkiyle aynı yola başvurmuştu. Ancak 12 Mart 1986'da ilk kez, Ankara İdare mahkemesi 1402'liklerin (Bu kanunla hakları ellerinden alınanların) tüm aylık ve özlük haklarıyla göreve başlatılmaları gerektiği belirtildi ve çalışmadıkları sürelerde mahrum kaldıkları gelirlerin de tazminat olarak ödenmesi öngörüldü. Yani OHAL kaldırıldıktan sonra aynı durum yaşanabilir. Aynı durumun yaşanmaması için normal usullerle devlet memurluğundan çıkartılmaları ve cezalandırılmaları yapılabilirdi. Yani yapılan düzenlemeler OHAL kaldırılınca geçerliliğini yitirecektir.
Hükümetten iki OHAL kararnamesi: Soru çalıp memur olanlara ihraç, TSK'dan atılan pilotlar dönüyor, TİB kapatıldı
