15 Temmuz darbe girişiminin ardından Bakanlar Kurulu’nda görüşülerek kabul edilen yeni jandarmada köklü değişimi öngördüğü belirtilen yasa taslağında, "Jandarma Genel Komutanlığı, emniyet ve asayiş işleriyle diğer görev ve hizmetlerin ifası yönünden İçişleri Bakanlığı’na bağlıdır" ifadesinin yer aldığı ifade edildi. Taslakta "jandarmaya lüzum görüldüğünde vali atanabileceği" ve "fazla silahların 3 ay içinde Emniyet Teşkilatı’na ve TSK’ya devredileceği" belirtildi.
Habertürk'ten Bülent Aydemir'in haberine göre, kanun hükmünde kararnameyle hayata geçirilmesi öngörülen taslakta yer alan yeni düzenlemelerin detayları şöyle:
Askeri nitelikli personel: 'Jandarma; emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan ve diğer kanun ve nizamların verdiği görevleri yerine getiren bir kolluk kuvvetidir’ Önceki kanundaki ‘askeri’ ifadesi çıkarıldı, polis gibi bir kolluk gücüne dönüştürüldü. Jandarma subay ve astsubaylarının kaynak ve yetiştirilmeleri ile terfi, izin, sicil ve ödül işlemleri İçişleri Bakanlığı tarafından yönetmelikle tespit edilecek. Jandarma personeli, İçişleri Bakanlığı’nın ‘askeri nitelikli personeli’ sayılacak. Jandarma personeli rütbe ve kıdem esası bakımından 926 sayılı TSK Personel Kanunu’ndan doğan rütbe haklarına sahip olacak.
İçişleri'ne bağlandı: Mevcut kanunda, ‘Jandarma Genel Komutanlığı, TSK’nın bir parçası olup, Silahlı Kuvvetler’le ilgili görevleri; eğitim ve öğrenim bakımından Genelkurmay Başkanlığı’na, emniyet ve asayiş işleriyle diğer görev ve hizmetlerin ifası yönünden İçişleri Bakanlığı’na bağlıdır’ deniyordu. Yeni düzenlemede, ‘Jandarma Genel Komutanlığı, emniyet ve asayiş işleriyle diğer görev ve hizmetlerin ifası yönünden İçişleri Bakanlığı’na bağlıdır. Jandarma personeli için TSK askeri personel kaynağından yararlanılır’ deniyor.
Sıkıyönetim, seferberlik: Kanun metninden jandarma için, ‘Askeri kanun ve nizamların gereği görevlerle Genelkurmay Başkanlığı’nca verilen görevleri yapmak’ hükmü çıkarıldı. Mevcut kanunda, ‘Jandarma birlikleri; Genelkurmay Başkanlığı’nca lüzum görülen hallerle sıkıyönetim, seferberlik ve savaş hallerinde gerekli olan bölümü ile kuvvet komutanlıkları emrine girer, kalan bölümü ile Jandarma Genel Komutanlığı emrinde normal görevlerine devam eder’ deniyordu. Bu madde çıkarıldı.
Mülki amire karşı sorumlu: Emniyet ve asayiş görevi ifa eden il jandarma alay komutanlıkları ve ast kademeleri, mülki görevlerin yapılması yönünden maiyetlerinin sevk ve idaresinden; disiplin, eğitim, özlük hakları ile lojistik faaliyetlerinin yürütülmesinden mahalli mülki idare amirine karşı sorumlu olacak. Lüzum görülen hallerde İçişleri Bakanı’nca, Emniyet Teşkilatı ile Jandarma Genel Komutanlığı arasında her kademedeki personel, geçici olarak görevlendirilebilecek. İçişleri Bakanı bu yetkisini valilere devredebilecek. Jandarma Teşkilatı’nın memur, amir ve yönetici ihtiyacını karşılamak yükseköğretim kurumu Jandarma Akademisi kurulacak. Akademinin müfredatını İçişleri Bakanlığı belirleyecek.
Kaymakamlara da yetki verildi: ‘Tüm Jandarma Teşkilatı’nın komutanı olan Jandarma Genel Komutanı, İçişleri Bakanlığı’nın memurudur. Jandarma Genel Komutanı, general rütbesine sahip TSK personeli ya da vali unvanını almış mülki idare amirleri arasından atanır. Jandarma Genel Komutanı olarak atanan valiler, orgeneral rütbesini de almış olur’ deniliyor. Bu kişiler, rütbeye ilişkin tüm haklara sahip olacak. ‘Jandarmanın görevleriyle ilgili eylem ve işlemleri İçişleri Bakanlığı, vali ve kaymakamlar ile kendi amirleri tarafından denetlenir ve teftiş edilir’ denilerek kaymakamlara da yetki verildi.
Komutanın atanması: Genelkurmay Başkanı’nın teklifi, İçişleri Bakanı’nın inhası, Başbakan’ın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanı’nın onaylayacağı müşterek kararname ile atanan Jandarma Genel Komutanı bundan böyle, İçişleri Bakanı’nın inhası, Başbakan’ın imzalayacağı ve Cumhurbaşkanı’nın onaylayacağı müşterek kararname ile atanacak. Generaller de aynı şekilde atanacak. Daire başkanları ile il jandarma komutanlarının atanmaları, yer değiştirmeleri ve geçici görevlendirmeleri İçişleri Bakanı’nca yapılacak.
Nokta ataması: İhtisaslaşma gereği olarak özel eğitim görmüş personel, İçişleri Bakanlığı’nca nokta atamasına tabi tutulacak. Nokta ataması yapılmayıp il jandarma komutanlıkları emrine atanan subay, astsubay ve uzman jandarmaların istihdam yerleri ve il içi yer değiştirmeleri, il jandarma komutanının teklifi üzerine valinin onayı ile belirlenecek.
Valiye devreder: İçişleri Bakanı, kanundaki yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak açıkça belirlemek şartıyla ilgisine göre müsteşar, Jandarma Genel Komutanı veya vali ve kaymakamlara devredebilecek.
Fazla silahlar: Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay içinde Jandarma Genel Komutanlığı bünyesindeki ihtiyaç duyulmayan birlik ve tesisler, mühimmat, silah ve malzemeler, personel, İçişleri Bakanlığı’nca Emniyet Teşkilatı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ne devredilecek.
