Gündem

İstanbul Üniversitesi İliç'teki maden faciasına ilişkin ön inceleme raporunu açıkladı: 20 milyon 160 bin metreküplük bir kütle kaymış

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa, Erzincan'daki toprak kaymasına ilişkin ön inceleme raporu yayınladı

17 Şubat 2024 17:39

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü akademisyenlerince, Erzincan'ın İliç ilçesindeki altın madeni sahasındaki toprak kaymasıyla ilgili hazırlanan ön inceleme raporunda, yaklaşık 112 metrelik yığın yüksekliğine sahip alanda 20 milyon 160 bin metreküplük bir kütlenin kaydığının değerlendirildiği belirtildi.

Üniversite tarafından paylaşılan raporda, Erzincan'daki altın madeni ocağında yaşanan durum incelendiğinde, olayın yığın liçi yapılan bölgedeki şevin (eğimli yüzey) kaymasıyla gerçekleştiğinin anlaşıldığı belirtilerek, "İliç'teki yığın liçi sahası, 2021 yılı Google Earth uydu bilgilerine göre, her biri 8 metre yüksekliğe sahip 31 basamaktan oluşmakta olup, genel şev eğimi 2,5Y:1D şeklindedir. Sahada yığın liçi için oluşturulmuş olan şevin, şev kaymasına sebep olan kısmının ise yine aynı verilere göre 8 metre yüksekliğindeki 14 basamaktan oluştuğu anlaşılmaktadır." değerlendirmesinde bulunuldu.

​​​​​​​Raporda, şunlar kaydedildi:

"2021 yılı uydu görüntüleri dikkate alınarak yapılan ilk incelemelere göre, ocak içerisinde 14 adet basamaktan oluşan bir liç yığınının olduğu ve basamak yüksekliğinin 8 metre olduğu düşünüldüğünde, yaklaşık 112 metrelik bir yığın yüksekliğine ulaşıldığı anlaşılmaktadır. Bu da akmanın gerçekleştiği alanda çıkarılan ve liç işlemine tabi tutulan malzemenin yaklaşık 177 bin metrekarelik bir alanı etkilediği ve yaklaşık 20 milyon 160 bin metreküp hacimlik bir kütlenin kayarak ve akarak yaşanan sorunun meydana geldiğini göstermektedir. Kayma ve akma yaşanan bölge, yakında bulunan Fırat Nehri ve üzerinde bulunan HES barajına yakın olup, kayma sonrası akma da bu yöne doğru gerçekleşmiştir. Sahanın bulunduğu bölgede irili ufaklı fayların olduğu da anlaşılmaktadır."

Bir mühendislik girişimi sonucu insan eliyle oluşturulan herhangi bir pasa (madenlerin arasında çıkan taş, toprak vb. yabancı nesneler) atık sahası, döküm sahası veya yığın liçi sahalarında oluşacak şev yenilmelerinin nedensiz ve habersiz olarak gelmeyeceğinin bilindiği aktarılan raporda, üstelik bu yığma materyaller kohezyonsuz, gevşek ve suya doymuş zayıf yapıda ise bu şev kütlesinin yenilme mekanizması, zaman deformasyon ilişkisi, topoğrafik değişmeler, şev geometrisi, yağış miktarları gibi birincil faktörlerin birlikte sorgulanarak önemle ve dikkatle izlenip değerlendirilmesi gerektiği belirtildi.

Raporda, "Olası bir sabit hızlı deformasyon başlangıcında, zaman geçirmeksizin oluşan çekme çatlaklarının kapatılarak su girişinin önlenmesi, yüzey drenajı için kanalların oluşturulması, genel şev açısına uygun basamaklar oluşturulması, yığın şevlerinin üzerinde ve etrafında tepecik ve çukurların oluşumlarının engellenmesi gibi önlemler, bu tür riskli yığın ve atık şevlerinde ivedilikle alınması gereken önlemlerdir." ifadelerine yer verildi.

"Sürekli gözlem ve denetim ölçümü zorunluluk"

Bütün kritik güvenlik katsayısı sınırlarında çalışılan işlerde olduğu gibi madencilik çalışmalarında da sürekli gözlem ve denetim ölçümlerinin yapılmasının zorunluluk olduğu belirtilen raporda, bu büyüklükteki bir yığının stabil olarak kalabilmesi için de maden mühendisliği disiplinine sıkı sıkıya bağlı kalınmasının, çevre koşullarının da dikkate alınarak konunun uzmanı kişilerce düzenli olarak takip edilmesinin önemi vurgulandı.

Raporda, bahsi geçen sahada, kazı yöntemleri ile üretilen malzemenin kırma eleme tesisinde boyutlandırılarak yığın haline getirildiği ve içerisindeki altın cevherini elde etmek amacıyla siyanür kullanılarak yığın liçi işlemi ile altın kazanımı gerçekleştirildiği aktarıldı.

Liç işleminin, "çözücü özelliği olan sıvı kimyasalların kullanılarak kıymetli metallerin kazanıldığı hidrometalurjik bir işlem" olarak tanımlandığı raporda, bu işlemin cevher hazırlama disiplininde yer alan boyut küçültme süreçleri sonrasında artırılan malzeme yüzeyinin kıymetli minerali kazanmak için bir çözücüyle muamele ettirilmesi prensibine dayandırıldığı kaydedildi.

Erzincan İliç'teki Çöpler Altın Madeni’nde toprak kayması 

Erzincan'ın İliç ilçesinde Anagold şirketine ait Çöpler Altın Madeni'nin bulunduğu geniş bir alanda, 13 Şubat saat 14.28'te toprak kayması meydana geldi. Yaklaşık 10 milyon metreküp toprak, 200 metrelik yamaçtan hızla aşağı doğru aktı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, söz konusu toprağın 800 metre hareket ettiğini belirtti. En az 9 işçi bu kayan toprağın altında kaldı. İhbarı üzerine bölgeye Erzincan Jandarma, AFAD ve sağlık ekipleri yönlendirildi. Fırat Nehri’ne doğru kayan devasa toprak yığınının, siyanür ve sülfürik asit ile yıkanmış malzemelerden oluştuğuna yönelik açıklamalar yapıldı. 

Anagold Maden'de (İliç'te) çalışan bir işçi, T24'e aktardığı bilgilerde her vardiyada 400 işçi çalıştığını belirterek, "Gördüğünüz topraklar siyanürlü" dedi. Şirketin, tüm itirazlara rağmen Murat Kurum’un Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı olduğu dönemde kapasite artırımına gittiği ve maden hakkında “ÇED raporuna gerek yok” kararı verildiği ortaya çıktı.  

 

TIKLAYIN - Erzincan'da Çöpler Altın Madeni’nde toprak kayması: "Arka tarafta da kayma var; her vardiyada 400 işçi çalışıyor"

TIKLAYIN - İliç'te göçüğe giden yol: Siyanür sızdırdı, ruhsatı iptal edilmedi; vergi borçları silindi, parasını katladı

TIKLAYIN - Çöpler Madeni'ndeki "kapasite artırımı izni" Murat Kurum'un bakanlığı döneminde verilmiş!

TIKLAYIN - Yerlikaya: Cevherin konumlandırıldığı yığın liç alanında kayan kütlenin hacmi 10 milyon metreküp, 9 işçimiz bu kütlenin altında kaldı

GALERİ - Çöpler Altın Madeni'nde siyanürlü toprak kaydı | "Maden patronları ve onları koruyup koruyan yargı, bugünkü felaketin faili"

TIKLAYIN - TMMOB Başkanı Türkkolu: "Göçük altında kalan madenciler, resmi rakamın 5 katı"

TIKLAYIN - TTB'den Çöpler Altın Madeni hakkında açıklama: Siyanür sızıntısı ile gündeme gelen madenin ruhsatı iptal edilmediği gibi, kâr hırsıyla kapasitesinin artırılması faciaya davetiye çıkardı

TIKLAYIN - TİP avukatı Özgür Urfa'dan Çöpler Altın Madeni açıklaması: Suç duyuruları İliç Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından örtbas edildi

TIKLAYIN - TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası Başkanı Türkkolu: "Göçük altında kalan madenciler, resmi rakamın 5 katı"

TIKLAYIN - CHP Erzincan Milletvekili Sarıgül: Bu maden sahasının büyük risklere yol açabileceğini hep söyledik; ihmali olanlar hesap vermelidir!

TIKLAYIN - Bakanlık maden faciası açıklamasında "siyanür"e yer vermedi: "Malzeme"nin Fırat Nehri'ne akmaması için kapakları kapattık

TIKLAYIN - CHP'den Bakan Tunç'a maden tepkisi: Soruşturmaya önce Murat Kurum'dan ve kendinizden başlayın

TIKLAYIN - 'Siyanür sızıntısını' Meclis'te taşıyan Yeneroğlu aşama aşama anlattı: İliç felaketi nasıl bağıra bağıra geldi?