Arka arkaya Mardin ve İstanbul’da meydana gelen bombalı saldırılardan sonra patlayıcı yapımında kullandığı için nitratlı gübrenin satışı, bakanlık tarafından geçici olarak durduruldu. Hükümetin, gübre hareketlerinin kontrolü için ek tedbirler üzerinde çalıştığı belirtildi.
Amonyum nitratlı gübreye yasak
Şehirlerde bombalı araçla eylem yapan örgütlerin ‘amonyum nitrat’ içeren yüksek hacimli gübreye kolaylıkla ulaşması; gübre ticaretinin, kullanımının ve dolaşımının sınırlanması, etkili bir şekilde takip edilmesi ve denetlenmesi zorunluluğunu ortaya çıkardı. Yüzde 28 ve üzeri oranda amonyum nitrat içeren gübrelerin ambalajsız ve perakende olarak satışına izin verilmemesi, gübre torbalarına çip konulması, dağıtıcılık belgesi zorunluluğu ve çeşitli takip mekanizmalarına rağmen bu sorun, ülke gündeminde aciliyetini ve hayatiyetini korumaya devam ediyor.
Habertürk’ten Bülent Aydemir’in haberine göre, İstanbul ve Mardin saldırılarının ardından dün bu konuda çok önemli bir karar alındı. Örgütlerin patlayıcı yapımında kullandığı nitratlı gübre satışı, Tarım Bakanlığı tarafından geçici olarak durduruldu. Durdurma yazısı, İçişleri Bakanlığı tarafından tüm valiliklere ve emniyet birimlerine gönderildi. Hükümet, gübre hareketlerinin izlenmesi, kontrol ve denetiminin güçlendirilmesi, piyasanın kayıt altına alınmasında bir dizi ek tedbir üzerinde çalışıyor.
Çatışmalı bölgelerin patlayıcı haritası
Güvenlik güçleri son olarak Şırnak ve Nusaybin’i PKK/YDG-H unsurlarından temizledi; çok miktarda patlayıcı yakalandı, el yapımı patlayıcılar (EYP), barikat ve çukurlar imha edildi. Son 1 ayda meskûn mahaller arası yollara döşenen patlayıcılar ve EYP’ler, havadan gözetlemeler ve kontroller sonucunda yerleştirme aşamasında yakalandı. Çukurca, Şemdinli, Lice, Bismil, İdil, Mazı Dağı, Ceylanpınar, Tunceli-Ovacık, Pertek- Tunceli Karayolu, Çaldıran’da yol kenarına-menfeze yerleştirilen yüksek miktarda patlayıcı ele geçirildi. Bingöl’de 4 köy yolundaki 6 farklı noktada patlamaya hazır patlayıcı düzenekleri tespit edilerek yerinde imha edildi. Bingöl-Yaylıdere’de, silah ve teçhizatı, 85 bin TL para ile teslim olan PKK’lının, patlayıcıları satın almakla görevlendirildiği anlaşıldı. Muş’ta 4, Van’da 6 yakalama gerçekleşti. Diyarbakır-Dicle’de ve Şanlıurfa- Viranşehir Karayolu’nda 500 metre elektrik kablosu imha edildi. Dün Bingöl Servi-Genç Karayolu üzerinde, yeni yapılmakta olan karayolunun sağ şeridinde 12 kilogramlık 2 mutfak tüpü, 100 kilogram amonyum nitrat ve 50 metre elektrik kablosu ile hazırlanmış EYP düzeneği tespit edildi.
Gübreye yeni önlemler
Doğu ve Güneydoğu’da PKK’nın ikinci büyük patlayıcı yerleştirme/ saldırı hamlesine kalkıştığı belirlendi. Batman, Diyarbakır ve Siirt’teki ihbarlar ve yakalamalar da göz önünde bulundurulduğunda PKK’nın kırsalda-yol güzergâhlarında, meskûn mahallerde patlayıcı tahkimatı ve yeni EYP döşeme işlemi yaptığı, son İstanbul ve Mardin saldırısında olduğu gibi büyük şehirlerde saldırılar planladığı değerlendiriliyor. Yollarda araçlarını bırakıp kaçan PKK’lılar tespit edilirken; Van, Siirt, Diyarbakır, İstanbul, Tunceli’de patlayıcı yüklü bombalı araç yakalamaları gerçekleşti. Havadan gözetleme, yol kontrolleri, ihbarlar ve itirafların bu kadar yüksek hacimli patlayıcıları bulmak için yetmemesi, bölgede gübre ve türevlerinin kısıtlanmasına yönelik yeni önlemlerin alınması ihtiyacını doğurdu.
Gübre eylem planı
Silahlı örgütlerin nitelikli patlayıcılar yanında ağırlıklı olarak gübre/amonyum nitrat kullanması üzerine gübreye yönelik acil tedbirler gündeme alındı. Bu tedbirler arasında çipli denetim mekanizmasının daha etkin hale getirilmesi, yani 200- 300 çuvaldan birine mutlaka çip konulması, çiftçi kayıt sisteminden anlık takip yapılması, drone’larla havadan takibin sıkılaştırılması, ithalatçı firmalara sıkı denetim getirilmesi ve son tahlilde gübre ticaretinin tamamen millileştirilmesi, yani yerli üretimden ithalatına kadar devletin tamamen kontrolü ele alması tartışılıyor. LPG tüpleri de bu konunun diğer ayağını oluşturuyor. Gübre torbalarına konulacak bir RFD çipin maliyeti 1 doların bile altında...
Nitratı ayrıştırıyorlar
Gübrenin içindeki amonyum nitrat, mazotla yıkanarak/ sterilize edilerek ayrıştırılıyor ve ortaya muazzam etkili patlayıcı çıkıyor. Buna fuel-oil katılarak yanıcı etkisi artırılıyor. Patlamanın blast etkisini artırmak için TNT ya da RDX gibi patlayıcılar eklenebiliyor. Can kaybını artırmak için bombaya metal parçaları, bilye ve çivi ekleniyor.
