Bakan Koca duyurdu: Seyahatte 'HES Kodu' dönemi başlıyor; 65 yaş ve üzeri vatandaşlar memleketlerine gidebilecek

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Koronavirüs Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, Sağlık Bakanlığı'nın geliştirdiği Hayat Eve Sığar (HES) mobil uygulamasından seyahat etmek isteyen vatandaşların uygulama üzerinden kod alacağını ve gerekli koşulları sağlayan 65 yaş üstü vatandaşların memleketlerini ziyaret edebileceklerini duyurdu.

Bilim Kurulu toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında açıklamalarda bulunan Koca, 'kontrollü sosyal hayat'la ilgili uyarılarda bulundu.

TIKLAYIN - HES kodu nedir, nasıl alınır?

Koronavirüs salgını sonrası seyahatte yeni uygulamalar olacağını açıklayan Koca,  "Uçaklarda seyahat ederken bizlerden risk taşıyıp taşımadığımızı bildirmemiz istenecek. HES uygulaması aracılığıyla bireyler risk taşımadığını, hasta veya temaslı olmadığını gösterebilecek. Uçağa binerken bu uygulama serbest giriş kartı olacak. Ulaştırmada bu bilgi bizlerden göstermemiz istenecek. Alacağınız kodu kullanarak uçak ve tren seyahati yapabileceksiniz. İlgili seyahat firması tarafından sağlanıp tedbir alınacak. Sonradan bir yolcuya virüs tespit edilirse yolculuk esnasında temas ettiği kişilerin takibi yapılacaktır" dedi. 

Koronavirüs tedbirleri kapsamında sokağa çıkmaları yasak olan 65 yaş üstü vatandaşlar için de yeni bir karar alındığını duyuran Koca, "Eğer memleketlerine gitme noktasında sabit bir noktaya gittiğinden eminsek ve sağlık sorunları yoksa ilgili kaymakamlıktan 1 aylık tek yönlü gidiş olmak kaydıyla bir izin durumu söz konusu olacak" diye konuştu. 

Koca, Covid-19 testleriyle ilgili de "Önümüzdeki dönem sadece semptom gösterenlere değil, belli bölgelerde herkese yapılabilir bir algoritmaya döneceğiz" ifadelerini kullandı.

Bakan Koca, YKS ve LGS'ye girecek öğrencilerin sınav salonuna maskeyle girmeleri gerektiğini hatırlatarak, "Eğer bulundukları sınıf öğrenciler arasına mesafe koyulabilecek uygunluktaysa öğrenciler sınav sırasında maskelerini çıkarabilecek" dedi. 

Normalleşme adımlarına ilişkin de değerlendirmede bulunan Koca, "Riskli yaş grubu ve kronik hastalar için kısıtlamalar biraz daha devam edebilir. Genel anlamda bir kısıtlama, kontrollü sosyal hayat anlamında olacak" değerlendirmesini yaptı.

Koronavirüs'ün bulaşma kat sayısını gösteren R0 değerinin 0,72'ye düştüğünü de belirten Koca, "Her geçen gün oran düşüyor" dedi.  

Koca'nın açıklamalarından satır başları şöyle: 

"El birliğiyle yürtüğümüz mücadelenin sonuçlarını anlatmaya ihtiyaç yok. Mücadelenin karnesi ekranlardadır. 

"Hastalık sebebiyle kaybettiğimiz insanlar var fakat sayılar azalıyor. Hastalıktan kaygımızın olmayacağı günler gelecek. Biz sağlık ekipleri olarak umutsuz tek gün yaşamadık. 

"Uzmanlar ne zaman bu virüsten kurtulacağımızı bilmiyor. Mücadelenin ne kadar süreceğini bilemediğimiz için hayatı yeniden planlıyoruz. Virüse karşı korunma tedbirlerini plana alıyoruz. Bütün dünyada bilim insanları uyarıyor bu konuda. 

"Hayat hastalık gibi risklere karşı kolay vazgeçebileceğimiz şeyleri önplanda tutmayalım. Erken umut tedbirleri önemsiz kılmasın. Binlerce sağlık personelimizin çocuklarına sarılamadığını unutmayın. Aramızda dolaşanlar virüs taşıyor, hasta sayısının azalması güvence değildir. Maskesiz sokağa çıkılmamalı, bir buçuk metre kuralına uyulmalıdır. 

"Yaşama hürriyetini mücadelemiz getirecektir. Bayram günleri için veremediğim haberleri ilerisi için verebilirim. Bayramda tedbirlere uyarsak sonrasında daha özgür olabiliriz. Bayram günleri virüsün yeniden yayılma günü olmamalı. Eski bayramlar gibi kutlarsak haftalı tırmanışa geçebilir. Bayram kutlamasını ziyarete giderek yapmayalım. Büyüklerimize yakınlık tehlikeli bir yakınlık olmasın. Onları sadece arayalım. 

Bayramdan sonraki günler daha özgür olacak. Evlerimiz güvence ortamı olacak ama tedbirlere uyacağımız daha geniş bir sosyal hayatımız olacak. İkinci dönemdeki hayat tarzına kontrollü sosyal hayat diyoruz.  Sizlere düşen maske ve mesafe tedbirine uymaktır. 

Sağlık Bakanlığı olarak bütün bakanlıklarla çalışma yürütüyoruz. Alışveriş ve seyahatte kendinizi güvenlik çemberine alın. Asansörden, metroya, banka veznesine her yerde buna dikkat edeceksiniz. 

Mücadelenin birinci döneminde başardık. Bu döneminde de başaracağız. Yeni dönemin pandemi açısından bazı standartlarını belirlemek için birçok bakanlıkla ortak çalışma yaptık. 

20 Mayıs'tan sonra iş yerlerinin girişinde o iş yerlerinde uyulması gereken afişlerle karşılaşacaksınız. Vatandaşlarımız uygulamamız üzerinden tedbirlere uyulup uyulmadığını planlayacak. Yani kuralları denetleyen taraf da olacaksınız. İş yerinin mekan durumu, çalışma saati ve bir arada bulunabilecek azami insan sayısını göreceksiniz.   Bilim Kurulumuz henüz kapalı olup ama açılabilecek iş yerleri için de rehberler hazırlayacak.

Seyahatler nasıl yapılacak?

Mobil uygulamanın bir diğer fonksiyonu da şudur, bireyler risk taşımadığını, hasta veya temaslı olmadığını bu uygulama aracılığıyla gösterebilecek. Uçağa binerken bu uygulama serbest giriş kartı olacak. Ulaştırmada bu bilgi bizlerden göstermemiz istenecek. Bu bilgi sosyal hayata katılım söz konusu olduğunda özel bir bilgi değildir. Bu uygulamaya öncelikle şehirlerarası uygulamaya geçiyoruz. Alacağınız kodu kullanarak uçak ve tren seyahati yapabileceksiniz.

İlgili seyahat firması tarafından sağlanıp tedbir alınacak. Sonradan bir yolcuya virüs tespit edilirse yolculuk esnasında temas ettiği kişilerin takibi yapılacaktır. Hayat Eve Sığar mobil uygulamasından HES kodu alınabilecek. Tüm yolcuların en üst düzeyde güvenliği sağlanmaya çalışacak. HES kodları kişiye özel tekil kodlardan oluşacak. TC kimlik numarası gibi sabit olmayacak. Her paylaşımında farklı bir HES kodu oluşturulabilecek. Önümüzdeki günlerde mobil uygulama ve HES kodunun yaygın uygulanması hayatımızı kolaylaştıracak. Sosyal hayatın, çalışma hayatın, insan etkinliğin birlikte gerçekleştiği hayata karşı tedbirler gereklidir. Ekonomiler, ticaret, eğitim de salgın karşısında zayıf düştü. Pandemi ile mücadelenin bir cephesi de kültürel hayattan ekonomiye bütün hayatın sağlık bulmasını amaçlayacaktır. Dünya bir gerçeği de idrak etti, her işin başı sağlık cümlesi salgın karşısında gerileyen her şeyi içerir. Ülkemizde sağlığa yapılan yatırımlar büyük bir işarettir. Sağlık yatırımları sosyal refahın şartıdır.

Seyahat turizmi

 "Sağlık turizmi sezonunu erken başlattık yani bugünden itibaren. 31 ülke için başlatılmış oldu. Şu an uluslararası uçuşların olmadığını da biliyoruz. Gerektiğinde talebe göre seferler düzenlenebilir olacak. Üniversite, özel, sektör, kamu kurumlarına müracaat eden kişiler tespit ediliyor. Yoğunluğa göre seferler düzenlenmiş olacak. Bugün Libya Sağlık Bakanı ile görüştüm, çok memnun oldular. Bulundukları bölgede testlerini son iki gün içinde yapmış olduklarını önemsemekle birlikte Türkiye gelişlerinde bu testlerin yapılmasını şart koşuyoruz. Dolayısıyla bu çerçevede Covid'li değil hangi hasta gruplarını, branşlarını belirlemiş olduk. İstanbul için kamu anlamında biz yarın açılışını sayın Cumhurbaşkanımızın Japonya Başbakanı'nın telekonferansla katılacağı Çam Sakura Hastanemiz olacak. Yine şu an bitimi yakın noktadayız. Önümüzdeki günlerde açılışı yapılmış olacak. Hem Sancaktepe hem Yeşilköy'de yapılan acil durum hastanesi olarak adını koyduğumuz hastanelerimizi sağlık turizmi açısından ayrıca planlıyoruz. Bu iki hastanenin 400 yatağı yoğun bakım yatağı olarak planlandı. Kalıcı çok amaçlı acil durum hastanesi olarak fonksiyon görecek. İstanbul'da diyaliz hastalarıyla ilgili sorun olduğunu biliyoruz. Her bir hastanenin en az 80-100 yatağı diyaliz hastaları için olacak. Her iki bölgede 400'er yoğun bakım yatağının devreye girişiyle ciddi anlamda İstanbul'un yoğun bakım sorununu çözeceğiz. Kamunun 482 yataklı Başakşehir Hastanesi olacak. Bu hastaneler Covid döneminde şu dönemde yoğun bakım ihtiyacında kullanmayı hedeflediğimiz daha sonra da yoğun bakım ihtiyacımızı gidermek için devrede olacaklar. Ayrıca sağlık turizmi için de aktif ciddi bir fonksiyon görmüş olacaklar.

Sayın Cumhurbaşkanımız ilan ettiler. Her iki hastane için birine son derece önemsediğimiz hepimizin Murat Dilmener hocamızdı. Çok sevdiğimiz hocamızdı. Hepimizin keyifle dersini izlediğimiz, hastayı muayene ederken sanatsal bir yaklaşım içinde bize eğitimde aktif devrede olan hocamızdı. Kendilerine tekrar rahmet diliyorum. Murat hocamızın isminin bir hastaneye benzer şekilde Cerrahpaşa'dan Feriha Öz hocamıza da Sancaktepe'deki hastanemizin isminin verilmiş olması son derece önemli olduğudur. Bu hastanelere bu hocalarımızın ismi için bile bu hastanelerin yapılmasının son derece önemli olduğunu söylemek istiyordum. Çünkü bunlar hocaların hocasıydı, çok kıymetli insanlardı."

Virüsün bulaşma oranı düştü

Burada önemli olan hastalığın yayılım hızını gösteren bir katsayı. Bu kabaca R değeri olarak söylediğimizde geçen bir oran vermiştim. Bugün R değerinin 0,72 olduğunu söyleyebilirim. Her geçen gün oran düşüyor. 

Öğrenciler sınav sırasında maskesini çıkarabilecek

Öğrencilerin sınava girmesiyle ilgili bir rehber yayınlandı. Öğrencilerin maskesiyle sırasına oturması sağlanacak, mesafe korunabiliyor ise o durumda maskesini çıkarmasını Bilim Kurulu öneriyor. Sınava başlandığında maske çıkartılabilir. 

65 yaş üzeri büyüklerimiz bu dönemde büyük fedakarlık gösterdiler. Bu dönemde en çok hassasiyet gösteren onlar ve gençlerimiz oldu. 65 yaş üstümüze küçük bir müjdemiz olacak. 65 yaş üzeri büyüklerimiz eğer memleketlerine gitme noktasında sabit bir noktaya gittiğinden emin isek ve sağlık sorunları yoksa ilgili kaymakamlıktan 1 aylık tek yönlü gidiş olmak kaydıyla dönmemek üzere bir izin durumu yarından itibaren söz konusu olacak. Bununla ilgili duyuru da İçişleri Bakanlığı tarafından yapılacak. Kontrollü geçişin sağlanması, aile hekimliği tarafından takip edilmesi ve sabit bir yere gitmesi ve izole olması önemli. Daha kontrollü daha uygun bir mekan söz konusu ise buraya geçişi sağlamak üzere bir yaklaşım içinde olunacak. 

"Türkiye'de giderek salgının etkisi azalıyor"

Türkiye'de giderek salgının etkisi azalıyor. Virüsün etkisini yitirme değil sadece biz virüsü tanıdık. Burada ne Çin'in ne ABD'nin uyguladığı algoritmayı uyguladık. İkinci haftadan itibaren tedavi algoritması değiştirildi. Biz Türkiye'de tedavimizin farklılığımızla yoğun bakım, entübe hastamızın sayısını azalttık.  tedavideki algoritma farklılığımız bizim hastanedeki yükümlülüğümüzü azalttı, 150 160 binlerde olan vaka sayımıza rağmen hastane yükümüz yatak doluluk oranımız yüde 32'leri yoğun bakım yatağımız yüzde 62'leri geçmedi. Sağlık çalışanlarımızın ve hekimlerimizin pratiği, sağlık altyapımızın yeterliliği ve tedavideki farklılığımızdı. 

İkinci dalga riski şu dönemde düşünmüyoruz. Özellikle sokağa çıkma yasağı günlerinin ardından oluşan yoğunluğun etkisini bir hafta on gün sonra görüyoruz. Bugün ya da yarın daha aşağı düşeceğini görüyoruz. Bu hareketliliğin kontrollü olması gerekiyor. Hareketlilik olabilir ama kontrolü elden bırakmamamız gerekiyor. Kurallara uyarsak doğrusu ikinci dalga beklemiyoruz. Maske ve bir buçuk metre mesafeyi uygularsak ikinci dalga söz konusu değil. 

Aşı 3 ayda 6 ayda yaygın kullanılabilecek bir şey değildir. 8-10 aylık zamandan önce kullanılabileceğini düşünmüyoruz. 

Bakanlık olarak sağlık personelinin atamalarını yaptık, 33 bin kişi için. Önümüzdeki aylarda da ihtiyaç olduğunda özellikle yeni hastaneler devreye girince bu alım yine söz konusu olacak. 

65 yaş üzeri büyüklerle ilgili şöyle bir durum; özellikle gideceği yerde sabit olan ve orada yaşayabileceği bir yerse o durumda izin verilecek. Yanlarında 1 en fazla 2 kişinin gidebileceği şeklinde kaymakamlıktan izin veriyor olacak. Gideceği yerde sorun yoksa ve 1 ayda geri dönmeyecekse tek yönlü gidiş söz konusu olacak. 

En riskli yerler en erken kapandı, dolayısıyla da en geç açılacak. Mesela restoranlar... Buralar için rehber yayınlanacak bayramdan sonra açılması Bilim Kurulu'nun önerisiyle gündeme gelebilecek. 

Riskli yaş grubu ve kronik hastalar için kısıtlamalar biraz daha devam edebilir. Genel anlamda bir kısıtlama kontrollü sosyal hayat anlamında olacak. Büyükler ve kronik hastalarla ilgili kısmen olabilir.