Irak Temsilciler Meclisi (ITM), Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) Türk askerlerinin Irak'ta kalma süresinin uzatılmasıyla ilgili aldığı kararı kabul etmediği bildirirken "işgalci güşler" tanımını kullanmasının ardından iki ülke arasında yeniden Başika krizi ortaya çıktı. ITM ayrıca, Türkiye'nin Bağdat Büyükelçisi'ne nota verilmesi, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın açıklamalarının kınanması ve Türkiye ile ticari ve ekonomik ilişkilerin gözden geçirilmesi gibi Irak hükümetinden bir dizi talepte bulundu. Bunun üzerine Irak’ın Ankara Büyükelçisi Hişam Ali Ekber İbrahim el-Alevi, Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı ve kendisine bildiriden duyulan rahatsızlık iletildi. İki ülke arasında patlak veren Başika krizinin Musul operasyonuyla ilgili olduğu ileri sürüldü.
Başika kampında eğitilen askerler Musul operasyonunda mı kullanılacak?
Irak parlamentosunun açıklamasından bir gün önce Milli Savunma Bakanı Fikri Işık'ın, “Musul operasyonunda kesinlikle olacağız, Suriye’de ise El Bab’a kadar gideceğiz. Ama kendi yöntemimiz içinde ilerleyeceğiz...” şeklindeki sözleri kulislere yansımıştı. Işık'ın Musul operasyonuna dair sözlerinden de yaklaşık bir hafta önce Rus Büyükelçiliği'nden sonra Irak’ın Ankara Büyükelçisi görevine getirilen el Alevi, Türkiye'nin Musul operasyonuna katılmasına ilişkin olarak "Bunun Irak’ın veya bölgenin kesinlikle çıkarına olmayacağına inanıyoruz. Koalisyon tarafından verilecek bir hava desteğini memnuniyetle karşılarız" demişti. Öte yandan ABD Başkanı Barack Obama'nın Musul operasyonunu Hillary Clinton'a seçimi kazandırmak için ABD Başkanlık seçimlerinin yapılacağı 6 Kasım tarihinden öne alacağı ileri sürülmüştü.
Habertürk'ten Muharrem Sarıkaya'nın Ankara kulislerinden aktardığına göre, Musul operasyonu muhtemelen 20 Ekim sonrası başlayacak. Sarıkaya, 5 Ekim'deki yazısında "Türkiye uzun süredir Irak’taki Başika Kampı’nda, 2 bin peşmerge ile eski Musul Valisi Nuceyfi’ye bağlı Sünni gücü Haşdi Vatani’nin 3 bin militanını eğitti. Suriye’deki Fırat Kalkanı’ndaki ÖSO’nün rolünü Musul’da, sayısı 5 bini aşan Haşdi Vatani’nin almasını istiyor" demişti.
Son olarak bugün yaptığı konuşmada Irak'ın aldığı karara değinen Başbakan Binali Yıldırım da "Bu operasyonun yaklaştığı bugünlerde Irak hükümetinden anlaşılmaz bir tepki geldiğini görüyoruz" dedi.
Türkiye'den ilk tepki: Manidar!..
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan ilk açıklamada, Irak yönetiminin yıllardır söz konusu tezkereye ses çıkarmadığı vurgulandı. Açıklamada, "Terörün Irak'ta ve Türkiye'de bu kadar can aldığı bir dönemde bunu yeni bir tasarrufmuş gibi gündeme getirmesini de manidar buluyoruz" dendi. Ayrıca Dışişleri Bakanlığı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı kınayan Irak yönetimine verdiği cevapta "Özellikle söz konusu kararın Sayın Cumhurbaşkanımıza yönelik çirkin ithamlar içeren bölümünü şiddetle protesto ediyor ve kabul edilemez buluyoruz" dendi.
Irak parlamentosunun aldığı karar için "Anlamakta zorluk çekiyoruz" diyen Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Irak ve Suriye'nin toprak bütünlüğünün sağlanması açısından Türkiye'nin sorumluluğunu yerinde geitirdiği görüşünü savundu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 2007'den beri tezkerenin yenilendiğini belirterek “Irak’ın yaptığı açıklamanın iyi niyetli olmadığını biliyoruz. Tezkere Irak’ta bulunan PKK’ya yönelikti. Bu son tezkerede DAEŞ de dahil edildi” diye konuştu.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde düzenlenen 9. Türkiye Ticaret ve Sanayi Şurası'nda bugün konuşan Başbakan Binali Yıldırım, Irak'la Türkiye arasında krize dönen Türk askerinin Başika'daki varlığına ilişkin olarak "Irak hükümeti ne söylerse söylesin, bölgedeki DEAŞ ile mücadele için bölge yapısının zorla değiştirilmemesi için Türk varlığı orada kalmaya devam edecektir" dedi. Yıldırım, "Birçok ülke orada dolaşırken tarihi derinliğiyle bölgede her zaman olmuş Türkiye hakkında böyle ileri geri laflar etmek Irak hükümetinin haddi değildir" ifadesini kullandı. Irak'daki 63 ülkeden askeri unsur olduğunu ileri süren Yıldırım, "Şimdi Türkiye ile 350 km'den fazla hududu olan, 30-35 senedir ülkemizin başını ağrıtan PKK terör örgütünün barındığı Irak'ta bugüne kadar hiçbir tedbir alınmazken ve 63 ülkeden burada terörle mücadele adı altında askeri unsurlar bulunurken bunları bir kenara bırakıp Türkiye'nin buradaki varlığına takılması abesle iştigaldir" dedi.
Irak: Krizin bölgesel savaşın tetiklemesinden endişe ediyoruz
Irak Meclisi'nin ülkede bulunan Türk askerlerini 'isgalci güç' olarak kabul eden yasa tasarısını onaylamasının ardından Irak Başbakanı Haydar el İbadi'den yeni bir Türkiye açıklaması geldi. İbadi, Ankara ile Bağdat arasındaki krizin bölgesel savaşı tetiklemesinden endişe ettiğini söyledi.
Öte yandan Bağdat hükümeti, Türkiye'nin Musul yakınlarındaki Başika kampındaki askeri varlığıyla ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi'nin acil bir toplantı yapmasını talep etti.
Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Hükümeti Sözcüsü Sefin Dizayi, Başika ve Duberdan eğitim kampları Irak merkezi hükümeti bilgisi dahilinde kurulduğunu belirterek, "Türk askeri uzmanlar da her iki kampta Musul polisi ve gönüllü güçlere askeri eğitim vermeye başladı" dedi. Türk askerlerinin konuşlandığı kampların Irak Savunma Bakanı tarafından da ziyaret edildiğinin altını çizen Dizayi, "Bu gelişmelerin dışında Kürdistan Başkanlığı ve hükümeti başka bir programdan haberdar değildir." diye konuştu.
"ABD, Başika'da askeri üs kuracak" iddası
Daha önce "Musul’a yapılacak operasyonunun tarihini ancak Irak güçlerinin belirleyebileceğini" söyleyen Irak'taki Türkiye'nin de üyesi olduğu Uluslararası Koalisyon Gücü Sözcüsü Albay John Dorrian, dün "Irak topraklarında bulunan Türk ordusu Irak hükümeti tarafından ve resmi izinle gelmemiştir ve illegaldir" dedi.
Ayrıca ABD ordusunun Musul operasyonunda kullanılmak üzere Başika'da askeri kamp kurduğu öne sürüldü.
Erdoğan, Musul operasyonuyla ilgili Biden'a ne demişti?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, ABD'deki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu toplantıları kapsamında ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden'la yaptığı görüşmenin detayları 22 Eylül'de ortaya çıkmıştı. Görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Biden'a "YPG'nin yer alacağı Musul ve Rakka'ya yönelik bir operasyonda Türkiye'nin yer almayacağını" belirttiği öğrenildi.
Erdoğan'ın yeni Yasama Yılı'nın açılışında yaptığı konuşmadaki Musul operasyonuyla ilgili bölümü şöyle:
"Musul'un hemen kuzeyinde Tel-Afrin var, burası da Türkmenlerden oluşuyor. Musul'a yapılacak bir operasyonun Tel Afrin'i de hedeflediğini belirtmek isterim. Türkmen ve Arap güçlerin desteklenmesiyle Musul'un DAEŞ'ten temizlenebileceğini düşünüyorum. Türkiye olarak masanın dışında kalamayız. Bu sınırlarda 911 km Suriye'de, 350 km Irak ile sınırı olan ülke Türkiye'dir, seyirci kalamayız. Bunun kararını da işte burası verir. Türkiye olarak kendi sınırlarımız içinde huzur ve güven içinde olmak istiyorsak sınır güvenliğimizi sağlamak mecburiyetindeyiz."
