'Journal of Sleep Research' isimli tıp dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre; kilonun yüzde 12'si ağırlığındaki bir yorgan altında yatmak, tükürükteki melatonin miktarını hafif bir yorgana göre yüzde 32 artırıyor.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta'nın Independent Türkçe'de yer alan yazısına göre; araştırma herhangi bir uyku problemi olmayan sağlıklı 15 erkek ve 11 kadın üzerinde yapıldı. Test gecelerinde, ışıklar 21.00 ile 23.00 arasında kısıldı ve katılımcılar, 8 saatlik uykudan 1 saat önce ve uyku sırasında kol, bacak, karın ve göğüslerini örten ağırlıklı bir yorgan kullandı.
Ağır yorganın dolgusu, katılımcıların vücut ağırlığının yüzde 12,2'sine tekabül eden polyester vatka ile birleştirilmiş cam incilerden oluşuyordu. Tükürük, 22.00 ile 23.00 arasında her 20 dakikada bir alındı. Katılımcıların subjektif uyku hali, hem ışıkların kapatıldığı saatten önce hem de ertesi sabah Karolinska Uykululuk Ölçeği kullanılarak her 20 dakikada bir değerlendirildi.
Her deneysel gecede uyku süresi, uykunun göstergesi olan fizyolojik değişkenleri ölçen ticari birçok sensörü olan giyilebilir cihaz 'OURA' halkasıyla kaydedildi. Birincil sonuç ölçüsü olarak toplam uyku süresine odaklandı.
Melatonin yüzde 32 artıyor
Tükürük melatonin konsantrasyonları ortalama artış, ağır yorgan altında yatanlarda 6,6 pg/mL, hafif yorgan kullananlarda 5 pg/mL olarak bulundu; bu yüzde 32 fark anlamına geliyor. Ayrıca tükürükte stres hormonu olarak bilinen kortizol ve alfa-amilaz aktivitesi (sempatik sinir sistemi gösteresi olarak) da ölçüldü ancak her iki durum arasında bir fark bulunmadı.
Oksitosin başlangıçta yaklaşık 315 pg/mL yükselmesine rağmen bu artış sadece geçiciydi ve zamanla iki durum arasında oksitosin seviyelerinde de önemli bir fark gözlenmedi. Uykululuk düzeyinde ve toplam uyku süresinde de anlamlı bir fark yoktu.
Bu araştırma olayın mekanizması hakkında bir bilgi ortaya koymamakla beraber araştırmacılar ağır yorganın derideki sinirleri harekete geçirebileceğini; beyinde sakinliği ve rahatlığı artırabilen ve korku, stres ve ağrıyı azaltabilen oksitosinerjik nöronların uyarılabileceğini; bu nöronlar vasıtasıyla epifiz bezinin de uyarılarak melatonin sentezinin gerçekleşebileceğini düşünüyorlar.
Daha uzun süre ağır bir battaniye kullanıldığında melatonin salgılanması üzerindeki uyarıcı etkinin devam edip etmediğinin ve melatoninde gözlenen artışın tedavi bakımından anlamlı olup olmadığının belirlenmesi gerekiyor.
Başka hastalıklarda da faydası olabilir
Ağır yorgan kullanımının majör depresif bozukluk, bipolar bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan hastalarda uykusuzluk için etkili ve güvenli bir müdahale olduğunu ve gündüz semptomlarında ve aktivite düzeylerinde iyileşmelere yol açtığını gösteren klinik çalışmalar da var.
Kaliteli uykunun olmazsa olmazları ise şöyle:
1- Yatak odası sessiz olmalı,
2- Yatak odası tam karanlık olmalı,
3- Yatak odası sıcaklığı 18-20 derece olmalı,
4- Yatak rahat olmalı,
5- Yatak odasında hiçbir elektronik eşya bulunmamalı,
6- Her gün belirli bir saatte ve erken yatılmalı.
