13 Ekim 2010

ÇEVBİR’e dokunmayın, dokunulmasına izin vermeyin!

Kültür Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü, aynı alandaki meslek birliklerinin birleştirilmesi için...

Yusuf'un Gözleri bu kez kendisi gibi tüm çevirmenlerin hakları için fal taşı açık!
Kültür Bakanlığı Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü, aynı alandaki meslek birliklerinin birleştirilmesi için, bir süreden beri Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun ilgili maddelerinde değişiklik yapmak üzere çalışıyor. Yakında Meclis’e gönderileceği söylenen bu yeni yasa teklifi, telif hakları alanının düzenlenmesi konusunda olumlu birçok öneri içerse de, çok temel bir yanlışla malul: Bu alanın en önemli aktörleri olan meslek birliklerinin yeni düzenlemeler konusunda fikirleri alınıyormuş gibi yapılsa da, gönderilen öneri ve uyarılar hiç dikkate alınmıyor! 
Özellikle meslek birliklerinin –ya da yeni adıyla “telif birliklerinin”– düzenlenmesinde, sektörlerin ve alanların belirlenmesinde vahim yanlışlıklar yapılıyor. Her sektör ve alanda tek bir meslek birliği kalmasını öngören taslakta evvelce çevirmenlerin dahil olduğu işleme ve derleme eser alanı kaldırılırken, yerine bunu karşılayacak bir alan konmuyor. Yayıncılık sektörünün en çok sömürülen halkası durumundaki çevirmenlerin haklarını koruma ve geliştirme yolunda, kurulduğu 2006 yılından beri çok önemli işler başarmış Çevirmenler Meslek Birliği ÇEVBİR’in özerk varlığını sona erdirecek bir düzenleme bu. 
ÇEVBİR, saptanan alanlardan biri olan “ilim ve edebiyat eserleri” alanında varlığını sürdürecek tek birliğin içine (bilgisayar programcıları, yazarlar ve akademisyenlerden oluşacak yaklaşık 3000 kişilik bir topluluğun içinde yalnızca %10’luk bir oranla) etkisiz eleman olarak dahil edilmek isteniyor. Açık ki bu, ÇEVBİR’in şimdiye kadar çevirmenler lehine elde ettiği bütün kazanımların yok edilmesi, çevirmenlerin ÇEVBİR öncesinde içine gömülmüş oldukları görünmezlik ve etkisizlik batağına geri itilmesi demek! ÇEVBİR anlık bir dürtü sonucu değil, şimdi ÇEVBİR’in içinde eritilmek istendiği meslek birlikleri o zamanlar da faaliyette oldukları halde çevirmenlerin haklarını hemen hiç koruyamadıkları için kurulmuştu.
Üstelik önerilen yasa taslağında, kitap çevirisinin yanı sıra altyazı/dublaj çevirisi ve tiyatro oyunu çevirisi de yapan üyelerimiz, bu alanlardaki eserlerinin haklarını korumak için söz konusu alanlardaki meslek birliklerine de ayrı ayrı üye olmaya zorlanıyorlar. Son derece düşük ücretlerle çalışan çevirmenlerin böyle bir şartı yerine getirmelerinin imkânsız olduğu açıktır. Halbuki taslakta saptanan alanlar arasına “Çeviri”nin de eklenmesi, bu tür sakıncaları ortadan kaldıracaktır. Kaldı ki çeviri tüm dünyada akademik anlamda bağımsız bir alan olarak kabul edilmekte ve yalnızca çevirmenlerin katılımıyla oluşturulmuş ayrı birlikler bulunmaktadır. Çevirmenler, yazarlarla aynı çatı altında örgütlenmeye zorlanamazlar.
Bütün bu itirazlarımızı Kültür Bakanlığı’nın ilgili birimlerine ayrıntılı olarak, defalarca iletmemize rağmen, gönderilen son taslakta görüşlerimizin hiçbir şekilde dikkate alınmadığı görülüyor. Bu ilgisizliği kınıyor, çevirmenlerin özerk örgütü ÇEVBİR’i tarihe karıştıracak, çevirmenleri yine hayalet düzeyine indirecek bu düzenlemeleri şiddetle protesto ediyor; duyarlı kamuoyunu ve kültürel alanda faaliyet gösteren tüm kurum ve kuruluşları bize destek vermeye çağırıyoruz.
ÇEVBİR gerçek olan bir hayaldir, hayalet değil! ÇEVBİR’e dokunmayın, dokunulmasına izin vermeyin!
Aşağıdaki mektubu Kültür Bakanlığı’na bağlı şu birimlerin adreslerine postalayarak bize destek olabilirsiniz.

Telif Hakları ve Sinema Genel Müdürlüğü
E-posta: telifsinemabim@telifhaklari .gov.tr
Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği
E-posta:[email protected]
Kütüphaneler ve Yayımlar Gn.Md.

E-posta:[email protected]
Özel Kalem 
E-posta:[email protected]

Sayın Yetkili,
Bakanlığınız bünyesinde bir süredir devam etmekte olan, meslek birliklerinin, belirlenen alanlarda tek çatı altında toplanması çalışmalarından haberdarım. Bu çalışmaların bazı olumlu tarafları olmakla birlikte alanların belirlenmesinde birtakım konuların gözden kaçırıldığını düşünüyorum. Mesela “işleme eser” alanının ortadan kaldırılmasıyla Çevirmenler Meslek Birliği’nin (ÇEVBİR) şu ana kadar başarıyla sürdürdüğü hak takibi işlerini sürdüremeyeceğini öğrenmiş bulunuyorum. Bu düzenlemeyle, kuralsızlığın hâkim olduğu, hak ihlalleri açısından sicili hayli kabarık yayıncılık piyasasına karşı çevirmenlerin hak arayışını aynı etkinlikle sürdürmesinin mümkün olamayacağına inanıyorum.
Şimdiye kadar yalnızlığa ve güçsüzlüğe terk edilmiş çevirmenlerin yeniden görünmez olmasına zemin hazırlayan bu yanlıştan vazgeçilmesini; bu antidemokratik uygulamadan vazgeçilerek yeni hazırlanan FSEK tasarısında çevirmenlere ait özerk bir alanın tanımlanmasını talep ediyorum.
Saygılarımla
İmza 

 

Yazarın Diğer Yazıları

Yalnızlar Evrenkenti & Recep

Ben bilmem, eşim bilir. Yumuşatılmış dahi olsa bilen beydir. \"Bilmek,\" kolayca kazanmanın yolunu bilmek olmuştur

TİYATROFOBİ!

Tiyatro korkusunun kökleri Yunanca theatron (izleme yeri) ve phobia (korku) sözcüklerinin birleşimine dayanır...

SATILMIŞ & BOSHLAND!

Bilim kurgu uzmanı ve yeni yılın ilk günü çok erken yitirdiğimiz canım arkadaşım...

"
"