Neden olduğu, nasıl olduğu hala meçhul olan, geçen yıl söylediklerinin tam tersini yapan, aniden başkanlık rejimini destekleyen MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin son incisi şu:

“Avrupa’nın yeni bir rejime ihtiyacı var.”

Avrupa’daki ülkelerin yüzde doksan dokuzu, Bahçeli’nin şimdi terk etmeye olağanüstü katkı sağladığı “parlamenter demokrasi” ile yönetiliyor. Yani, Avrupa’da başkanlık rejimi yok.

Bahçeli’nin bu müthiş keşfi karşısında, Avrupa’daki rejimlere bakmak gerekiyor. Hatta sadece Avrupa’daki rejimlere değil, genel anlamda “başkanlık ve parlamenter demokrasi” ile yönetilen ülkelerin durumuna bakmak, onları karşılaştırmak gerekiyor.

Bahçeli belki o zaman Avrupa’yı öğrenebilir.

Öztrak'ın çalışması

CHP milletvekili Faik Öztrak çeşitli ve fakat önemli ölçülerden hareketle böyle bir karşılaştırma yapıyor. Tam günümüze denk düşen, karışık kafaları netleştiren bir çalışma.

Örneğin:

- Vatandaşlarını en iyi eğiten, en iyi sağlık ve yaşam koşulları sunan ilk on ülke:

Norveç, Avustralya, İsviçre, Danimarka, Hollanda, Almanya, İrlanda, Amerika, Kanada, Yeni Zelanda.

On ülke içinde sadece Amerika başkanlık, İsviçre de karma sistem ile yönetiliyor. Diğer ülkelerin hepsinde parlamenter rejim var.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

- Buna karşılık en kötü eğitim, sağlık ve yaşam koşulları bulunan on ülke:

Nijer, Orta Afrika Cumhuriyeti, Eritre, Çad, Burundi, Burkina Faso, Gine, Sierra Leone, Mozambik, Mali.

Bu on ülke içinde Nijer, Burkina Faso, ve Mali yarı başkanlık, diğerleri başkanlık sistemi ile yönetiliyor.

Mutlu ülkeler

Çalışma devam ediyor, örneğin:

-En mutlu on ülke:

Danimarka, İsviçre, İzlanda, Norveç, Finlandiya, Kanada, Hollanda, Yeni Zelanda,  Avustralya, İsveç.

Bu ülkeler içinde sadece İsviçre karma sistemle yönetiliyor. Diğerlerinde parlamenter demokrasi var.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

-Buna karşılık en mutsuz on ülke:

Burundi, Suriye, Togo, Afganistan, Benin, Ruanda, Gine, Liberya, Tanzanya, Madagaskar.

Bunlar içinde Madagaskar yarı başkanlık sistemi ile yönetiliyor. Diğerlerinin hepsinde başkanlık sistemi var.

En yaratıcı ülkeler

Çalışma devam ediyor, örneğin:

-En yaratıcı insanların yaşadığı on ülke:

Avustralya, Amerika, Yeni Zelanda, Kanada, Danimarka, Finlandiya, İsveç, İzlanda, Singapur, Hollanda.

Bu ülkeler içinde sadece Amerika’da başkanlık sistemi var, diğerleri parlamenter demokrasi ile yönetiliyor.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

-Buna karşılık yaratıcılık konusunda en sıkıntı on ülke:

Irak, Gana, Madagaskar, Cibuti, Moritanya, Zambiya, Liberya, Yemen, Zimbabve, Gine.

Bu ülkeler içinde sadece Irak’ta parlamenter rejim var. Cibuti ve Madagaskar yarı başkanlık, diğerleri başkanlık sistemiyle ile yönetiliyor.

Düşünce ve ifade özgürlüğü yaratacılığı, yaratıcılık ise, refah ve zenginliği geliştiriyor.

Hukuk ve adalet

Çalışma devam ediyor, örneğin:

-Adaletin ve hukuk önünde eşitliğin tam sağlandığı on ülke:

Danimarka, Norveç, Finlandiya, İsveç, Hollanda, Almanya, Avusturya, Yeni Zelanda. Singapur, İngiltere.

Bu ülkelerin tamamı parlamenter demokrasi ile yönetiliyor.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

-Buna karşılık hukuk güvencesinin olmadığı, hak ve özgürlüklerin dip yaptığı on ülke:

Venezuella, Kamboçya, Afganistan, Mısır, Kamerun, Zimbabve,  Etiyopya, Pakistan, Uganda, Bolivya.

Bu ülkeler içinde Kamboçya, Etiyopya ve Pakistan’da parlamenter rejim var. Diğerlerinde başkanlık sistemi geçerli.

Yolsuzluğu çok yüksek ülkeler

Faik Öztrak’ın çalışması devam ediyor, örneğin:

-Yolsuzluğu en düşük on ülke:

Danimarka, Yeni Zelanda, Finlandiya, İsveç, İsviçre, Norveç, Singapur, Hollanda, Kanada, Almanya. Bu ülkeler içinde İsviçre’de karma sistem var, diğerleri parlamenter demokrasi ile yönetiliyor.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

-Buna karşı yolsuzluğu en yüksek on ülke:

Somali, Güney Sudan, Kuzey Kore, Suriye, Yemen, Sudan, Libya, Afganistan, Gine Biss. Cumhuriyeti, Venezuella.

Somali’de bir tür kabile temsili var, diğerlerinde başkanlık hüküm sürüyor.

Toplumsal huzur ve barış

Çalışmanın son bölümünde toplumsal barış ve huzur ele alınıyor, buna göre:

-Toplumsal barış ve huzurun en iyi olduğu on ülke:

İzlanda, Danimarka, Avusturya, Yeni Zelanda, Portekiz, Çek Cumhuriyeti, İsviçre, Kanada, Japonya, Slovenya.

İsviçre’de karma sistem var, diğerleri parlamenter demokrasi ile yönetiliyor.

Bahçeli’nin kulakları çınlasın.

-Buna karşılık toplumsal barış ve huzurun olmadığı on ülke:

Suriye, Güney Sudan, Irak, Afganistan, Somali, Yemen, Orta Afrika Cumhuriyeti, Ukrayna, Sudan, Libya.

Bu ülkeler içinde sadece Irak’ta parlamenter rejim var. Ukrayna yarı başkanlık, Somali kabile temsili ile yönetiliyor. Diğerlerinde başkanlık sistemi var.

Genel bakış

Çeşitli ölçülerden bakıldığında, başkanlık sadece kendine özgü kurallarıyla Amerika’da işlerlik kazanıyor. Oradaki denge ve denetleme sistemi, yargı bağımsızlığı, kuvvetler ayrılığı müthiş.

Örneğini kısa süre önce yaşıyoruz, Başkan Trump’ın genelgesini yargı iptal ediyor, Trump sadece kızmakla yetiniyor.

Bize önerilen anayasa değişikliğinde bunlara teğet bile geçilmiyor.

Somut örnekleri yukarıda. Hukuk, ekonomi, eğitim, sağlık ve diğer insani gelişmişlik ölçülerinde Başkanlık çuvallıyor, Amerika hariç, onun da başka örneği yok, dünyanın en geri ülkeleri Başkanlıkla yönetiliyor.

Bahçeli “Avrupa’nın yeni bir rejime ihtiyacı var” derken, Avrupa’dan haberi olmadığını itiraf ediyor.