Büyüteç’e çoğunlukla Emniyet’i, bazen de İçişleri Bakanlığı çatısı altındaki diğer kolluk gücü Jandarma’yı konu ediyorum.

Haftanın ilk yazısının konusu Jandarma teşkilatı oldu.

Şubat sonunda bir dosya ulaştı elime, Jandarma’yı ilgilendiren. Ancak gündemin yoğunluğu nedeniyle bugüne kaldı.

Yazı konusunun merkezinde Tunceli’deki jandarma birimi var. Malum; Tunceli, bölgesinin en önemli yerleşim merkezlerinden.

Etnik yapısı, ülke ortalamasının üzerinde eğitim ve sosyolojik durumu ve coğrafi konumu, kenti bölgenin diğer şehirlerinden ayrı tutulmasının sebebi.

Aynı zamanda polis, jandarma, askerin oluşturduğu güvenlik güçleri yapılanmasının en yoğun olduğu kentlerin başında geliyor Tunceli.

Okuduğum evrak, Tunceli İl Jandarma Komutanlığı’nın sorumluluğunda faaliyet yürüten Tunceli Jandarma Özel Harekât Tabur Komutanlığı’nda yaşanan bir dizi “uygunsuz” durumu anlatıyor maalesef.

Tunceli’de yaşananlar, şikâyet dilekçesinde

Taburdaki personelin büyük bölümü komando. Son dönemde yaşanan siyasi gelişmelere rağmen Jandarma’nın bölgedeki en önemli operasyonel birimlerinden.

Şahinler JÖH Taburu olarak tanınıyor. Aynı zamanda terörle mücadele çalışmaları sırasında 50’ye yakın şehit vermiş bir jandarma birliği.

Gelelim yaşananlara.

Taburda görevli birisi başçavuş diğeri üstçavuş iki personel, tabur komutanlığına 28 Ocak günü ayrı ayrı dilekçe verip, taburda görevli kimi askeri personel ve eşlerinin ahlak dışı ilişkilerinin bulunduğunu bildirdi.

İddiaya göre, taburdaki askeri personelden bazısı, diğer meslektaşlarının eşleriyle cinsel ilişki içindeydi. Hatta eşlerinin kimi meslektaşlarıyla ilişkiye giren kadınlar, aynı zamanda hem taburdaki kimi askerlerin eşleri hem de kentte görevli bazı polislerle cinsel ilişkiye girmişti.

Tariften anlayacağınız üzere Tunceli JÖH Taburu’nda işler epeyce karışıktı!

Tabur komutanlığına iletilen bir dilekçede, cinsel ilişkiye giren kadınların, yaşam biçimlerini bazı ortamlarda hiç çekinmeden anlattıkları bilgisine yer verildi.

İddiaya esas olan olaylar zinciri pek de yeni tarihli değildi. 2024, hatta 2023’e kadar geriye gidiyordu.

Hemen soruşturma başlatıldı

Şikayetler tabur komutanlığınca, askeri hiyerarşi sistemi içinde il jandarma komutanlığına aktarıldı.

İki personelin dilekçesi sonrasında aynı gün tabur komutanlığınca soruşturma heyeti görevlendirildi.

İki subay, bir astsubay ve dört uzman çavuştan oluşan soruşturma heyeti, ertesi gün itibarıyla soruşturma başladı.

Soruşturma sırasında, haklarında yakışıksız iddialar bulunan üç uzman çavuşla birlikte, personel dahil 187 kişinin bilgisine başvuruldu.

Heyet, soruşturma çerçevesinde mesai saatleri dışında da çalıştı. Sabaha karşı 04.00’te bile ifade alım işlemi gerçekleştirildi.

Yeri gelmişken, 24 sayfalık soruşturma raporunda, haklarında soruşturma başlatılan üç uzman çavuş ve eşlerinin yanı sıra ifade veren tanıkların ve süreçte adı geçen diğer askeri personelin isimleri açıkça yer aldı.

Kaldı ki, yaşananlar zaten skandal ötesi; kurumsal zafiyet yaratacak cinsten.

Ancak, gerek Jandarma teşkilatının yıpranmaması, gerekse adı geçenlerin kişilik haklarının korunması bakımından isimlerini kullanmamayı tercih ettim.

Soruşturma raporundan yansıyanlar

İfadesine başvurulan tanık personelin büyük bölümü, iddialara tanık olmadığını ancak hemen her yerde konuşulduğunu, konuşulan konular ve olaylar nedeniyle mesleki moral bozukluğu ile motivasyon eksikliği çektiğini askeri müfettişlere anlattı.

Buna karşın; ifade veren bir askeri personel, 2021’den bu yana taburda görev yaptığını, soruşturma konusu olayları bir yıl önce duyduğunu, haklarında soruşturma başlatılan üç uzman çavuştan ikisinin eşlerinin, bir polisle birlikte olduklarını, hatta daha önce tayin olup gitmiş bir komutanın da söz konusu kadınlardan birisiyle ilişkisi olduğu bilgisini, heyete aktardı.   

Aynı soruşturma heyetine ifade veren ve kendisinin 4 yıldır aynı birlikte görev yaptığını belirten başka bir tanık ise; taburda yaşananlarla ilgili bilgileri üç yıldır bildiğini savundu.

Özel soruşturmayı yürüten heyet, haklarında iddialar bulunan üç uzman çavuşunda ifadesini aldı.

Doğal olarak her üçü de suçlamaları kabul etmediler. Ailece tanıştıklarını, zaman zaman ailece görüştüklerini, ancak eşlerinin anlaşamaması nedeniyle ailece görüşmeyi sonlandırdıklarını anlattılar.

İstihbarat araştırması

Jandarma tarafından yürütülen idari soruşturmada farklı işlemler gerçekleştirildi. Örneğin, adları geçen uzman çavuşların farklı tarihlerde araçlarıyla yaptıkları il içi ve il dışı seyahatleri  plaka tanıma sistemi üzerinden araştırılması yürütüldü.

Haklarındaki iddiaların somut olup olmadığını tespiti için gerek üç uzman çavuşun gerekse tanıkların anlatımlarında geçen bilgilerin bu yöntemle sağlaması yapıldı.

Yetmedi, il jandarma istihbarat birimine verilen özel görevle, haklarında iddialar bulunan askeri personel ve eşlerinin bağlantıları araştırıldı.

Yapılan araştırma sonucunda hazırlanan raporlarda, ortaya saçılan iddiaların büyük bölümünün doğru olduğu anlaşıldı.

Heyetin çalışmalarını tamamladıktan sonra hazırladıkları raporu size ancak bu kadar özetleyebilirim. Daha fazlasını aktarmak maalesef mümkün değil!

“Sözleşmeleri feshedilsin”

Peki sonuç ne oldu?

Heyet, elde ettiği bilgiler ışığında, üç çavuş hakkında “sözleşmelerinin feshedilmesi” işleminin yapılması gerektiği vurgulandı.

Ayrıca adı geçenlerden bir uzman çavuş hakkında, “toplumun genel ahlak yapısına uygun olmayan davranışlarının olduğu, alınan bir çok beyanlardan anlaşıldığı üzere personelin yaşantısının ve aile yapısının vatandaş gözünde devletine eşdeğer gören bir kolluk kuvveti olan Jandarma personeline uygun olmadığı, personel işlerine karşı tutumu halkının namusunu korumakla görevli Jandarma personelinde bulunmayacak vasıfta münasebetler olduğu, görev yaptığı birlikte huzursuz bir ortam yarattığı, Tunceli il merkezinde yaşayan vatandaşlar arasında da bu konuları konuşulduğu, personelin kurumu temsil etme yeteneğini kaybettiği, kurumun itibarını zedelediği, Jandarma Genel Komutanlığı’nın disiplin anlayışı temelinden sarstığı değerlendirmektedir” denildi.

Raporda adı geçen iki uzman çavuşun eşleri hakkında da benzer değerlendirmeyi yapan heyet, raporu yaklaşık iki haftada tamamladı. Heyet, sonuç raporunu 12 Şubat’ta JÖH Tabur Komutanlığı’na gönderdi.

Tabur Komutanlığı, gelen rapora uygunluk verip 13 Şubat’ta Tunceli İl Jandarma Komutanlığı’na sundu. İl Jandarma Komutanlığı da ertesi gün raporu işleme koydu ve Ankara’yı bilgilendirdi.

Bu arada edindiğim diğer bilgi ise; sürecin adliyeye de yansıtıldığı. Dosya şimdi Tunceli Adliyesi’nde.

* * *

Aslına bakarsanız, yaşananlardan belki de daha fazla konuşulması gereken konu; personelin seçimi.

Adı geçen Jandarma personeline kimin/kimlerin referans olduğu, açılan sınavları nasıl kazanıp üniforma giydikleri, sicillerinin nasıl verildiği, teşkilata alınırken yapılan güvenlik soruşturmalarının geçerliliğinin masaya yatırılması gerekir kanımca.