Taze gündem başlığımız; Isparta'da yaşanan elektrik sıkıntısı.
Kentte yoğun kar yağışı sonrasında baş gösteren elektrik kesintisi, halkı çileden çıkardı.
Yurttaşların nasıl zorda kaldıklarını gösteren haberler ve görüntüler sosyal medyada paylaşılıyor halen.
Kentte Cumhur İttifakı'nın oy oranının yüzde 70'e yakın olduğunu hatırlatayım.
Yaşlılar, çocuklar ve hastaların ısınma başta olmak üzere gündelik hayatı alt üst eden 88 saatlik elektrik kesintisi, Ispartalıların feveranıyla beraber hükümetin ancak öncül gündemi olabildi.
Hükümetin ilk anda pek önem vermediği krizi yönetebilmek amacıyla Enerji Bakanı Fatih Dönmez Isparta'ya gönderildi. Pazartesi sabahı itibarıyla kent, yavaş yavaş normale dönmeye başladı.
Elektrik ihtiyacı nasıl karşılanıyor?
Peki Isparta'nın elektriği neden kesildi? 2022'de Türkiye'nin orta büyüklükteki bir kentinde halkın çektiği sıkıntının kaynağı nedir?
Soruların yanıtlarını bulmak amacıyla birkaç telefon görüşmesi yapmam yeterli oldu.
Eldeki verileri paylaşıyorum:
* Isparta ve Burdur başta olmak üzere Antalya ve çevresine elektrik sağlayan tesisler arasında Karacaören HES'in yeri önemli. Burdur'un Bucak ilçesi sınırları içinde Aksu Çayı'nın üzerine kurulu faaliyet gösteren hidro elektrik santrali, günlük yaklaşık 30 bin kişinin elektrik ihtiyacını karşılıyor. Burdur'un ikinci büyük tesisi konumunda olan santral aynı zamanda Cengiz – Kolin ortaklığındaki Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ'nin de kaynak sağlayıcısı.
* Karacaören HES'ten Antalya'ya dağıtılan önemli miktarda elektrik var. Antalya'nın durumu malum; Türkiye'nin turizm cenneti. İrili ufaklı binlerce otel – motel – tatil köyü gibi konaklama tesisi ve fabrika faaliyette. Yüklü miktarda elektrik tüketimi var.
* Antalya'nın bu konumu nedeniyle bölgede ciddi miktarda enerji ihtiyacından söz ediliyor. Son dönemde özellikle elektrikteki maliyetlerin artması nedeniyle Antalya'daki büyük turizm firmaları ve fabrikalar, Isparta ve Burdur'da kendi enerjilerin üretme amacıyla çalışma yapmaya başladı. Isparta'nın coğrafi ve iklim koşullarının uygun olması nedeniyle kentteki bazı küçük ölçekli enerji şirketleri güneş panellerinden elektrik üretip Antalya'ya satmaya başladı.
* Bir örnek vermek gerekirse, bin yataklı bir tesisin elektrik ihtiyacı için on dönüm araziye güneş paneli yerleştirmenin yeterli olacağı ifade ediliyor. Ancak, elektrik üretimi ve satışında büyük firmalara olanak veren bazı bürokratik uygulamalar, sistemin genişlemesine engel.
Antalya'ya yetmeyen elektrik
Buraya kadar aktardıklarım ön bilgiydi. Şimdi başlıktaki sorunun yanıtına sıra geldi.
Gerek yoğun kar yağışı, gerekse kış şartlarının elektrik tüketimini yükseltmesiyle Karacaören'de üretilen elektriğin yetersiz oluşu, Antalya'yı doğrudan etkileyecekti.
İddiaya göre, elektrik kesintisinde Antalya – Isparta arasındaki tercih, Antalya'dan yana kullanıldı.
Zira az önceki satırlarda aktardığım üzere Antalya dünyanın bildiği turizm merkezi. Bu kentte yaşanacak bir saatlik kesintinin bile Türkiye'ye yansıyan faturası çok farklı olur.
İşte bu sebeple enerji açığının yaratacağı sıkıntıyı en aza indirmek için Isparta halkı böyle bir süreci yaşamak zorunda kaldı.
Bu aşamada konuşulması gereken asıl konu, Türkiye'deki enerji açığının nasıl kapatılacağı olmalı.
İşin uzmanları uzun süredir ülkede enerji açığı yaşandığını, açığın ise dışa bağlılıktan kaynaklandığını ileri sürüyorlar.
Belediyenin yetersizliği
Belediyenin halka ulaşma gayreti içindeki yetersizliğini görmemek olmaz elbette.
Geçmiş yıllarda da benzer kış şartları yaşayan kentin belediyesinin, bu kez gerekli planlama ve koordinasyonunda yetersiz kalmasını kabul etmek mümkün değil.
İşin özeti, varlıkla yokluk arasında bir yaşam oldu Ispartalıların yaşadıkları.
Karantinadaki vali
Yaşananların ardından Isparta Valisi Ömer Seymenoğlu, Covid – 19 hastalığına bağlı karantina gerekçesiyle geçici olarak görevden alındı. Yerine daha önce Tunceli ve Samsun Valiliği yapan Osman Kaymak görevlendirildi.
Aslına bakarsanız, Isparta'da yaşananların siyasi bölümü de var. Ancak bu tablo henüz netleşmediği için bir yorum yapmak yerinde olmaz.
Ancak daha önce yaşanan benzer olaylarda ilk olarak kentin bir numaralı yönetici olan valiler siyasetin hedefine girmişti.
Isparta Valisi Seymenoğlu, İçişleri Bakanı Soylu'nun hem hemşehrisi, hem de yakın çalışma ekibinden. Mülkiye Teftiş Kurulu Başkanlığı'ndan Soylu tarafından Isparta Valisi olarak görevlendirildi.
Mülki idarede bir ilin valisi görevliyken yerine merkezden başka bir valinin görevlendirilmesi, sık yapılan bir uygulama değildir. Çoğunlukla en kıdemli vali yardımcısı veya Ankara'nın onay verdiği vali yardımcısı, "vali vekili" olarak görevlendirilir.
Covid gerekçesiyle karantinaya giren Seymenoğlu'nun yerine kentte yıllardır görev yapan vali yardımcısı varken, Ankara'dan vali görevlendirilmesi bu açıdan bakıldığında biraz garip.
Zira Covid'e yakalanmışken görevde olduğunu duyuran vali de vardı. Kırıklareli Valisi Osman Bilgin, karantinadayken "görevin başında olduğunu" kamuoyuna açıklayan valiydi!
Seymenoğlu'nun yerine geçici görevle vali atandığının ortaya çıkmasıyla İçişleri Bakanlığı, görevden alma işlemi bulunmadığını duyurdu.
Şimdilik durum böyle. Bu haberler sonrasında karantina süresi bitince Seymenoğlu muhtemel ki görevinin başına dönecektir.
Fakat bir valiler kararnamesi hazırlığından söz ediliyor kulislerde. Hatta yakın zamanda yayımlanacağı yönünde bilgiler mevcut.
Kararname yayımlandıktan sonra Seymenoğlu'nun durumu daha netleşir.
Bakan Soylu, bizzat arkasında olduğu valiyi daha iyi şekilde değerlendirecektir büyük olasılıkla.
