“Okulda Diyabet Programı Elçileri” olabilecek  15 kişiye ödülleri verildi

Diyabetli çocukların sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmeleri için diyabetin dilini ve matematiğini öğreten kapsamlı eğitime, artık çalışmayan pankreastaki beta hücreleri gibi insülin sağlanmasına, gerekirse bunun için teknoloji (sensörler, insülin pompası) kullanmaya, kararında ve düşük glisemik indeksli karbonhidrat tüketmeye, günlük yaşamın düzenli olmasına ihtiyaç vardır. Öte yandan ise, çocuklar haftada 30 saatten daha fazla bir zamanı okulda geçirirler ve okul zamanındaki hedefler, diğer ortamlardaki hedeflerden farklı olmamalıdır. Bunun için de okulda diyabet bakımının iyileştirilmesine ve diyabet yönetiminin 24 saat olarak düşünülmesine ihtiyaç vardır.

Dünya Sağlık Örgütü ve ülkemizde ÇÖZGER yönergesi diyabeti bir “özel gereksinim durumu” olarak kabul etmektedir. Bu nedenle de okulların diyabetli çocukların okullardaki ihtiyaçlarını (gözetim, kan şekeri düşüklüğünde yardım, enjeksiyon veya insülin pompası ile insülin verilmesi veya denetlenmesi, beslenme desteği, fizik aktivitelere/okul gezilerine katılım ve teşvik, ayrımcılık, damgalanma ve zorbalığa maruz kalma riskinin önlenmesi) çözen bir planlama yapması gerekmektedir. Diyabetli çocukların okullarda desteklenmesi birçok ülkede sorun olmaya devam etmektedir ve 24 Nisan 2023’te ABD Federal Mahkemesi, New York'taki (NY, ABD) devlet okullarına devam eden üç öğrenci velisi tarafından açılan toplu davanın çözümünü onayladı. Davacılar, New York Belediyesi, Eğitim Bakanlığı, Sağlık ve Zihinsel Hijyen Bakanlığı ve Okul Sağlığı Ofisi'nin diyabetli öğrencilerin okula güvenli bir şekilde devam etmelerini ve sınıf arkadaşlarıyla aynı eğitim fırsatlarından yararlanmalarını sağlayamayarak Engelli Amerikalılar Yasası'nı ihlal ettiklerini iddia etmişlerdir.

Bu davanın ve okulda diyabetle yaşamın esası tip 1 diyabetli öğrencilerin akranlarıyla eşit şekilde okul hayatına katılması ve ebeveynlerden okul kaynaklarının eksikliğini telafi etmeleri ve gün boyu çocuklarının tıbbi bakımıyla ilgilenmeleri beklenemeyeceğidir.

Ülkemizde ise 2010 yılından beri yürütülen Okulda Diyabet Programının amacı tip 1 diyabetli çocukları okul ortamında desteklemek ve öğretmenleri/okul hemşirelerini diyabet ekiplerinin bir parçası yapmaktır. Bu konuda birçok ilerleme kaydedilmesine karşın, hala çözülecek birçok sorun vardır.

Okulda Diyabet Programı Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) İl Sağlık Hizmeti Sorumluları toplantısı

Millî Eğitim Bakanlığı İl Sağlık Hizmeti Sorumlularının hepimizi etkileyen motivasyonu

 Bu sorunları konuşmak ve ülkemizde çoğunluğu ilköğretim çağındaki 26 bin civarındaki tip 1 diyabetli çocuğun okul ortamındaki durumlarını değerlendirmek için Okulda Diyabet Programı Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) İl Sağlık Hizmeti Sorumluları toplantısı 17-18 Mayıs 2024 tarihlerine başarı ile yapıldı.

Şu anda MEB’de okul sağlığı ile ilgili çalışmalar, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü, İş Yeri Sağlık ve Güvenlik Daire Başkanlığı bünyesindeki Sağlık Hizmetleri Şubesi tarafından yürütülmektedir. Bu şubeye bağlı illerde ve büyük illerin ilçelerinde Sağlık Hizmeti Sorumluları bulunmaktadır ve Okulda Diyabet Programı da bu şubenin sorumluluğunda yürütülen programlardan birisi olarak öne çıkmaktadır.

Toplantının ilk gününde sınıfında diyabet belirtisi olan çocukları fark edip erken tanı konmasını sağlayan ve/veya diyabetli çocukların bakımına katkı ve destek sağlayarak fark yaratan, örnek çabaları ile “Okulda Diyabet Programı Elçileri” olabilecek öğretmenler, okul yöneticileri, okul sağlığı hemşireleri ve diğer okul çalışanları arasından seçilen 15 kişiye ödülleri verildi. Ödül töreni sırasında, ödül alan kişi ve geldiği ilin MEB sağlık hizmeti sorumlusu beraberce sahneye çağrıldı. Ödül kazananlara üstünde “Okulda Diyabet Programı amaçları doğrultusunda, sorumluluk alarak ve örnek bir çaba göstererek diyabetli çocuklara verdiğiniz destek için çok teşekkür ederiz. Öğrencileriniz ve bizler bu katkınızın değerini daima hatırlayacağız” yazan bir belge ve bir plaket verildi. Daha sonra ödül alanlar kısaca illerinde yaptıklarını anlattılar ve bu konuşmalar Okulda Diyabet Programı’nın sesinin dağ köylerine kadar ulaştığını, okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ve okul hemşirelerinin bir “diyabet elçisi” olarak çocuklara sensör desteğinden, insülin pompa tedavisine destek olmaya, tip 1 diyabetli çocukların diyabetlerini saklamaktan vazgeçmesinden, sınavlarda en iyi başarıyı göstermesi için destek olmaya kadar birçok konuda etkili çalışmalar yaptıklarını gösterdi.

Okulda Diyabet Programı Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) İl Sağlık Hizmeti Sorumluları toplantısından bir kare

Diyabetli Çocuklara Destek Olmak Üstümüze Vazife!

Toplantıya katılan MEB il sağlık sorumluları ve bakanlık yetkililerinin diyabetli çocukların desteklenmesi için canla başla çalıştığını görmekten çok büyük bir memnuniyet duyduk. Bu toplantının diyabetli çocukların okul ortamında bakımının desteklenmesi açısından bir dönüm noktası olacağını düşünüyorum ve toplantıdan hepimizin “Diyabetli çocuklara destek olmak üstümüze vazife” bilinci ile evlerine döndüğünü söyleyebilirim. Toplantıda önce çıkan sonuçları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:

• Ailenin okul yönetimini veya ilgili öğretmeni bilgilendirmesini takiben, tip 1 diyabetli çocuğun okuldaki yaşamından sorumlu bir kişinin belirlenmesi.
• Yasal zorunluluk olmamakla birlikte, görevlendirilen bu kişinin ailenin yazılı onamı ile ve ihtiyacı olan çocuklara glukagon ve insülin enjeksiyonu yapmasının, kan şekeri izlemi konularında destek olmasının ve gerektiğinde aileye danışarak ek doz insülin yapmasının sağlanması.
• Okulda Diyabet Programı Eğitim Platformu üzerinden bütün öğretmenlerin “Eğitim Belgesi” almasının sağlanması.
• Hemşire olmayan okullarda en yakın aile hekimliği merkezi ile bağlantı kurularak, acil durumlarda hızlı müdahale ve destek imkânı sağlanması.
• Okullarda “Kantin Günü”, sık doğum günü yapılması gibi etkinliklere sınırlama getirilmesi, menülerin sağlıklı olmasının sağlanması.

Sonuç olarak, Tip 1 diyabetli çocukların yaşamını iyileştirmek için yapacağımız en küçük desteğin onların hayatında olumlu bir dalga etkisi yaratacağını, o yüzden diyabetli çocuklar için yapılacakların her şeye değer olduğunu söyleyebiliriz. Bu düşünce ile diyabetli çocuklara destek olan, anne-baba titizliği ile insülin yapan öğretmenlere, diyabetli çocuklara emek veren ekip üyelerine, dernek yöneticilerine, Milli Eğitim ve Sağlık Bakanlığı yetkililerine, sahada emek verenlere ve Okulda Diyabet Programı’nı 13 yıldır koşulsuz destekleyen Sanofi firmasına teşekkür ediyoruz.