ATİNA-  

2023 yılının ilk altı ayında Türkiye, Yunanistan’da ve Güney Kıbrıs’ta yapılacak seçimlerin  bölgedeki gelişmeler için önemli olacağı görüşü hakim.

Bu üç ülke arasında ilk cumhurbaşkanlığı seçimleri  pazar günü Güney Kıbrıs’ta yapılacak.

Türkiye’nin 1974’ten bu yana varlığını resmen tanımadığı , ancak 2004’te AB üyeliğine“Kıbrıs Cumhuriyeti” adı altında alınan Kıbrıs’ın Rum kesiminde, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turu heyecansız geçiyor.

İlk tur seçimlerinde hiç bir adayın yüzde 50+1 oranında oy alamayacağı öngörüldüğünden; seçimlerin 12 Şubat'ta tekrarlanması  bekleniyor.

Bu seçimlerde Cumhurbaşkanlığı için 9 aday arasından önde gelen ilk üç aday yarışacak.   

Yapılan tüm anketler, DİKO*'nun (Demokrat Parti )desteklediği ancak seçimlere  bağımsız aday olarak katılan eski Dışişleri Bakanı Nikos Hristodoulides  seçimlerin favorisi olarak gösteriliyor.

Diğer ikisi ise komünist AKEL’in  desteğindeki Andreas Mavroyannis ile Cumhurbaşkanlığı görevini tamamlanan Nikos Anastiades’in DİSY (Demokratik Uyarı) partisinin desteğindeki Averof Neofitou.

Anketlere göre ilk üç adayın ardından oy oranı yüzde 4 ila yüzde 7’lerde dalgalanan aşırı milliyetçi ELAM (Ulusal Halk Cephesi) partisi adayı Hristos Hristou 4.sırada bulunuyor. 

Son anketler (Soldan sağa): Hristodoulides, Mavroyannis, Neofitou, Hristou

Önde gelen üç adayın Kıbrıs sorununa bakışı 

Seçim kampanyaları  süresinde yaptıkları konuşmalara ve  verdikleri mülakatlara bakacak olursak, hiçbir cumhurbaşkanı adayı, Türk hükûmetinin ileri gelenlerinin ve KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’ın “iki devletli çözüm” önerisine sıcak bakmıyor.

Mesela seçimlerin favori adayı olarak gösterilen Hristodoulides’in, hüsranla sonuçlanan Crans Montana’daki çözüm müzakerelerinde izlediği tutumunu aynen sürdürdüğü gözleniyor. 

Yunan “Documento” gazetesine verdiği mülakatında Hristodoulides, konuyla ilgili soruyu şöyle yanıtladı: “İlk hedefim, Kıbrıs sorununa çözüm müzakerelerini yeniden başlatmak.  Kıbrıs sorunun çözümüne maalesef Türkiyenin izlediği katı ve saldırgan politikası engel oluyor.  Soruna çözüm için atacağım adımlar, bir yandan Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan  savaşın alacağı istikamete ve bu doğrultuda BM ve üyesi olduğumuz AB’nin göstereceği ilgiye bağlı olacak” .

Hristodoulides ayrıca  Güney Kıbrıs’ın Yunanistan ile arasındaki “Ortak Savunma Hattı Doktrini'ni” yeniden canlandırmayı amaçladığından söz ediyor.

Seçimleri kazanma şansları daha az gösterilen diğer iki adayın Türkiye’ye bakışları da Hristodoulides’in bakışlarıyla hemen hemen aynı.

Buna rağmen  bunlardan yalnız AKEL’in desteklediği  aday Büyükelçi Andreas Mavroyiannis (2013-2022 yılları arasında çözüm müzakerelerinde Rum kesiminin temsilcisi), Kıbrıs sorunun çözümü için:  ”Kıbrıs Türklerine siyasi eşitlik hakkının tanınması gerektiğinden” söz ediyor; ve  “Hedefim,  Kıbrıs’ın bir bütün halinde, barışını ve huzurunu sağlamak amacıyla 2017 yılında Crans Montana’da kesilen çözüm müzakerelerini derhal başlatmak olacaktır.  Bu çerçevede BM genel sekreteri Antonio Guterres’in  adadaki yabancı askerlerin çekilmesine ve garantörlük sistemlerine ihtiyaç duyulmadığına yönelik tavsiye mektubundan yola çıkarak iki kesimli bir federasyon çözüm için çalışacağız” diyor.

Mavroyannis, zaman zaman milliyetçi basın  tarafından “Annan planının savunucusu” olmakla da eleştiriliyor.

2013’ten bu yana Rum Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades’in partisi DYSİ’nin desteklediği Averof  Neofitou da “Kıbrıs sorununun çözüm müzakerelerinin tıkanmasından Türkiye’nin tutumunu sorumlu” gösteriyor. 

Neofitou , “Adadaki Türk askerlerinin çekilmesi  ve Türkiye’nin garantörlük hakkının kaldırılmasından yana” olup; “Kıbrıs’ın NATO üyeliğine derhal alınması gerektiğine” ve Kıbrıs’ın NATO üyeliği ile “...artık Türkiye gibi  garantör devletlere ihtiyaç duyulmayacağına” inanıyor.

Güney Kıbrıs’ta Cumhurbaşkanlığı seçimlerine 561 bin seçmenin oy kullanması beklenirken; yapılan son sayıma göre 70 yaş üzeri seçmenlerin oranı yüzde 19.2;  18-29 yaş arası seçmenlerin oranı yüzde 13.8;  30-50 yaş arası yüzde 50.4; ve 60 üzeri yaş seçmenlerin yüzde 35.8 düzeyinde bulunuyor.

Güney'deki seçimlere  Rum kesiminde yaşayan 750 kadar Kıbrıs Türk’ünün de oy kullanma hakkı var.

*  2004 Kıbrıs müzakerelerinde gösterilen Annan çözüm planını reddeden Rum Cumhurbaşkanı Tassos Papadopoulos’un partisi