20 Ocak 2019

Trollerken düşündürmek: The yumurta

Kylie Jenner'ın paylaştığı fotoğraf 18 milyondan fazla beğeni toplamıştı

Kardashian ailesinin en genç üyesi, 21 yaşındaki Kylie Jenner, geçtiğimiz 2018 Şubat’ında yeni doğan kızı Stormi Webster’ın elinin bir fotoğrafını paylaştığınca hayranları da büyük bir heyecana kapılmıştı. Jenner’ın fotoğrafı 18 milyon küsur beğeni topladı ve Instagram’ın en çok beğenilen fotoğrafı olarak tarihe geçti. Ta ki o yumurtaya kadar!..

İspanyol oyuncu Javier Bardem, geçtiğimiz haftalarda katıldığı bir talk-show programında “Kardashian’ları tanımıyorum” dediğinde izleyen herkesi hayrete düşürmüştü. Tabii bu şaşkınlığın sebebi doğrudan Javier Bardem’le alakalı değil; ana akım medyanın tam orta yerine kurulan Kardashian hanedanlığı, hemen her gün popüler kültür gündeminde mevzu yaratmayı başarabildiği için, onların varlığına denk gelmemek günümüz şartlarında oldukça zor. Ve hatta belki de bir tür lüks...

Keeping Up with the Kardashians adlı reality show’larıyla adlarını tüm dünyaya duyuran ailenin üyeleri, hayatlarına dair detayları sosyal medyada da paylaşma konusunda oldukça aktif elbette. Hatta bizzat takip etmeseniz bile, eğer sıkı bir sosyal medya kullanıcısıysanız, bir şekilde aile üyelerinin paylaşımlarına maruz kalabiliyorsunuz. Yine sosyal medya hesabını takip ettiğiniz bir haber sitesi veya popüler kültür blogu, bir şekilde konuyu yine onlara getirip, Kim Kardashian’ın çocuğunun giydiği ayakkabının markasına kadar sizi bilgilendirmeyi kendine görev belleyebiliyor. Anlayacağınız kaçış yok. Javier Bardem’e şaşkınlıkla değil, gıptayla bakanlardanım!..

Kısa ve net: “Haydi rekor kıralım”

Instagram’da dünya rekoru kırmak da her bir üyesi milyonlarca takipçiye sahip olan Kardashian ailesi için pek de sıra dışı bir durum sayılmasa gerek. Ailenin en genç üyesi, 21 yaşındaki Kylie Jenner, geçtiğimiz 2018 Şubat’ında yeni doğan kızı Stormi Webster’ın elinin bir fotoğrafını paylaştığınca hayranları da büyük bir heyecana kapılmıştı. Sıradan, sevimli bir bebek fotoğrafından çok daha fazlasıydı bu tabii: Hamileliği boyunca kameralardan kaçan (ki bu aslında Kardashian’lar cephesinde seyrek yaşanan bir durum) Kylie Jenner’dan görsel değeri olan ilk haberdi bu ve peşi sıra yarattığı çılgınlıkla bir dünya rekoru getirdi. Kylie Jenner’ın fotoğrafı 18 milyon küsur beğeni topladı ve Instagram’ın en çok beğenilen fotoğrafı olarak tarihe geçti. Ta ki o “yumurta”ya kadar.

4 Ocak Cuma günü bir yumurta çıktı ortaya. “World_Record_Egg” adlı bir hesabın paylaştığı bu yumurtanın niyeti de mesajında yazdığı gibiydi: “Haydi birlikte dünya rekorunu kıralım ve bunu Instagram’ın en çok beğenilen fotoğrafı yapalım.” Yumurta amacına ulaştı da: İlk gün 42 milyondan fazla beğeni elde ederek Kylie Jenner’ın rekorunu ikiye katladı. Şu aralar 50 milyona doğru gidiyor; yakında üçe katladığını da görürüz.

Bir yumurta nelere muktedir?

Görünüşte hiçbir şey ifade etmeyen bu yumurta fotoğrafı (beyaz fonda çekilmiş tupturuncu bir yumurta!) aslında trollerken düşündürüyor da: Evet, pek çokları absürtlüğünden dolayı, sırf eğlence olsun diye fotoğrafı beğenmiş olsa da ardında, sosyal medya çağının sayılarla şişirilen sahteliklerine karşı bir bıkkınlık olduğu da gerçek. Özellikle Kardashian’ların ana akım medyayı ele geçirmiş olmasına daha fazla tahammül edemeyenlerin tek yürek olduğu anlara şahit oldu yumurtanın yükselişi. Hem insanlardan beğeni toplamak için türlü hesaplara ve stratejilere de başvurmuyor, dürüstçe ne için orada olduğu ifade etmekten kaçınmıyor: “Bunu Instagram’ın en çok beğenilen fotoğrafı yapalım.” Kısa ve öz…

Tabii bunlar rekor kırmak için yeterli değil. Zira geçmiş yıllarda yine yumurta gibi, absürt şekillerde ortaya çıkmış başka sosyal medya projeleri de vardı. Mesela yaklaşık beş yıl önce Zack Danger Brown adlı bir Kickstarter kullanıcısı, özel bir kampanya başlatarak, takipçilerinden patates salatası yapabilmek için kendisine destek olmalarını istemişti. Bir de şeffaf bir poşete konulmuş yarım soğan türemişti Twitter’da, insanlara kendisini takip etmelerini bir çağrı yapmıştı; Trump’tan daha fazla takipçi elde edebilmekti hedefi. 

Kısa zamanda “viral” oldu

Bunlar gibi benzer troller, kendi çaplarında başarıya ulaşsalar da (mesela patates salatası için başlatılan kampanya 55 bin dolar topladı) hiçbiri yumurta gibi rekorlara koşamadı. Bunda, yumurtayı paylaşan “World_Record_Egg” hesabının yaratıcılarının (kim oldukları şimdilik bilinmiyor) dijital dünyanın dinamiklerini iyi biliyor olmalarının da payı var. Fotoğrafı paylaşırken CNN, The Sun gibi yayınların yanı sıra Ellen ve Jimmy Fallon gibi ünlü şovmenlerin de Instagram hesaplarını etiketleyen yumurta hesabı, kendisini geniş kitlelere yayacak aracı kişilere de ulaşmış oldu ve kısa zamanda virale dönüştü.

Bir diğer faktör de Instagram’ın az önce saydığımız Twitter ve Kickstarter gibi mecralara göre etki alanını çok daha genişletmiş olması. 2010 yılında kullanıma açılan Instagram’ın 2018’i yarıladığında 1 milyara yakın aktif kullanıcısı bulunuyordu. Twitter’da ise bu sayı 326 milyon... Sayılara bakacak olursak, Instagram’ın domine ettiği sosyal medya çağında, viral olmuş bir fotoğrafın bu kadar konuşuluyor olması pek şaşırtıcı değil.

Popüler kültürün dinamiklerini, yine bizzat bu dinamikleri kullanarak alaşağı eden yumurtanın basit ve dahiyane mesajı, Instagram’da beğeni toplamak için kallavi formüller peşinde koşan herkese (sizin de etrafınızda kamera karşısında şekilden şekle giren birileri vardır mutlaka!) durup düşünmek için bir sebep olur belki de?!.. Ya da yoksa “like”layıp geçerler mi?..

Yazarın Diğer Yazıları

Moda dünyasının ipliğini pazara çıkaran Instagram hesabı: Diet Prada

Bunların hepsi belki de bir tür pazarlama stratejisi olarak zorunluluktan sahipleniyor markalar tarafından ama bu "zorunluluk" bile büyük bir kazanım. Diet Prada gibi, moda bekçileri sayesinde...

'Black Lives Matter' hashtag'i, siyah kareler ve sosyal medyada bir ayaklanma

Black Lives Matter hareketine destek olmak için dünya çapında sosyal medyada yapılan paylaşımlar, bir noktadan sonra hareketin eylemlerine köstek olmuş olabilir mi? Peki sadece "siyahiler değil, tüm hayatlar önemlidir" diyen "All Lives Matter" sloganındaki sorun nerede? Ya da "iyi niyetli" gibi gözüken ama içselleştirilmiş bir ırkçılığın bas bas bağırdığı paylaşımlarda anlaşılmayan ne? İnsanlık yine sosyal medyada ağır bir sınavdan geçiyor…

Ergenlik ömür boyu: Günümüz dünyasında yetişkin olma çabası

Durun ve "Annem-babam benim yaşımdayken neredeydiler, ne yapıyorlardı" diye düşünün. (Karantinada olmadıkları kesin, şimdilik o noktaya takılmayın, büyük resme bakın!) Onların sizin yaşlarınızdayken olduğu noktaya varmak, 10 yıllık planlarınız içerisinde bile kendine pek yer edinememişse, bu yazıda bazı ortak dertlerde buluşacağız demektir.