07 Nisan 2017

Trump'ın dünyaya mesajı: Kasabada yeni bir şerif var

Sürpriz faktörü Trump'un atacağı adımları öngörmeyi zorlaştırıyor

2013 yılında kimyasal silah kullanarak 1400 sivili katleden Şam yönetimi Beyaz Saray'ın kırmızı çizgisini aşarak Obama'yı test etmişti. Yaşanan trajedi ve aşılan kırmızı çizgiye rağmen Obama yönetimi krize askeri değil, diplomatik cevap aramıştı. Rusya'nın devreye girmesi ve Şam'ın elindeki kimyasal silah stoklarını yok etmeyi kabul etmesiyle kriz atlatılmış gözüktü. Bu süreç boyunca pasif kalan Obama yönetimi kaçınılmaz olarak inandırıcılık ve caydırıcılık sorunu yaşadı. 

Birkaç gün önce Şam yönetimi gene kimyasal kullanarak tıpkı 2013'de Obama'yı test ettiği gibi bu sefer Trump'ı test etmek istedi ve cevabını aldı. Zira kasabada artık yeni bir şerif var. Esad gereksiz bir kumar oynadı ve kaybetti. Güçlendiği bir dönemde beklemediği bir darbe aldı. Trump ise beklemediği bir anda güçlendi. Krizi hem iç hem de dış politikada fırsata çevirdi. Suriye rejiminin en önemli hava üssüne 60 Tomahawk füzesi yollayarak Trump dışarıya ve içeriye önemli mesajlar veriyor. 

Çin ile ABD arasında çok önemli bir zirve toplantısı Florida'da daha yeni başlamışken Trump'un verdiği mesaj belki de en çok Kuzey Kore'de ve Doğu Asya'da yankılanacak. Çin'e mesaj açık: Kuzey Kore konusunda bana yardım etmezsen ben kendim askeri yönteme başvururum. Sürekli füze test eden ve nükleer güçe ulaşmış Kuzey Kore'ye mesaj ise daha da açık: ayağını denk al yoksa nükleer üslerini vururum. Tabii ki bu yeni durum hemen çözüm getirmeyecek. Ama hem Pekin hem de Pyongyang mesajı aldı. Artık bilge filozof Obama yok ve eli tetikte yeni bir şerif var. 

Başka bir mesaj da İran'a. Obama nükleer anlaşmayı tehlikeye atmamak için Suriye'de İran'ı kızdıracak adımlar atmadı. Trump ise nükleer anlaşmayı hiçbir zaman desteklemedi. Suriye üzerinden İran'a mesaj veriyor şimdi. Mesaj açık: Nükleer anlaşmanın getirdiği kurallara uymazsan seni de bombalarım. 

Bütün bu mesajlar arasında belki de en önemlisi Esad ve Şam'a. Trump henüz bütünüyle net bir şekilde "Esad gitmeli" demedi. Ama buna yakın bir söyleme doğru ciddi adımlar var. Kanımca bugün yaşanan Esad'a sert ve açık bir uyarı mesajıydı : Eğer iktidarda kalmak istiyorsan bir daha kimyasal silah kullanma. Suriye'de yeni bir dönem başlıyor zira artık ABD askeri açıdan masada. Bu yeni durum diplomasi açısından da Washington'un elini güçlendirecek. En azından Cenevre ve Astana süreçlerinde Esad'ın daha fazla taviz vermesini gerektirecek. 

Son olarak Amerikan iç politikasına bakalım. Bu askeri hamle Trump açısında çok iyi bir zamanlamada denk geldi. Zira Trump iç politikada fiyasko üzerine fiyasko yaşıyordu. ABD tarihinde Trump kadar çabuk destek kaybeden bir Başkan olmadı. Sağlık reformunun Kongre'de tökezlemesinden Rusya'nın Trump kampanyası üzerindeki etkisine kadar giden geniş bir yelpazede yönetim amatörce hatalar yaptı. Şimdi bu askeri hamle sayesinde Trump kendisini zayıf, amatör ve Rusya konusunda zaaflı görenlere en sert cevabı vermiş oldu. Çabuk ve kararlı hareket ederek hem stratejik açıdan iyi bir skor yakaladı, hem de Rusya konusunda kendisi yumuşak olmakla eleştirenlere "işte bakın gerektiğinde Rusya'yı karşıma böyle alırım" mesajını en yüksek şekilde verdi. 

Sonuç olarak Trump herkesi şaşırtmaya devam ediyor. Sürpriz faktörü Trump'un atacağı adımları öngörmeyi zorlaştırıyor. Kasabaki yeni şerif nedeniyle Türkiye'de sürprizlere alışmalı. Obama'nın aksine çabuk ve beklenmedik hareket eden Trump Türkiye'yi PYD konusunda daha şimdiden hayal kırıklığına uğrattı. Eğer Fetullah Gülen konusunda beklenmedik bir sürpriz olmazsa Türkiye-ABD ilişkilerini çok zor bir dönem bekliyor. 

Yazarın Diğer Yazıları

Washington'dan bir Türkiye analizi

Batı’nın çifte standartları veya artan İslam fobisi gibi konularda Türkiye haklı olsa bile, Erdoğan kendi sicili nedeniyle ciddiye alınmıyor

Trump ve popülizmin zaferi

Trump kabinesi, Türkiye'ye benzeyecek gibi görünüyor

Washington hangi koalisyonu tercih eder?

Washington açısından seçimler komaya giren Türk demokrasisinin halen hayat sinyalleri verdiğini tescil etti