27 Aralık 2012

Kuvvetler birliği niçin tehlikeli?

Güç sahibi olmak isteyen kuvvetlerin kendisinde toplanmasını ister. Adalet dağıtmak isteyen ise kendisinin denetlenmesini ister

Güç sahibi olmak isteyen kuvvetlerin kendisinde toplanmasını ister. Adalet  dağıtmak isteyen ise kendisinin denetlenmesini ister.

Taha Akyol'un "Atatürk'ün ihtilal hukuku" isimli kitabında Mustafa Kemal Atatürk'ün Kuvvetler birliği  yanlısı olduğu anlatılır. Rousseau'yu örnek Alan  Mustafa Kemal,   kuvvetler ayrılığının iradenin ortaya çıkmasını engelleyeceğini ve anarşi çıkartacağını  düşünür. Kuvvetleri tek elde Toplamak için 1. Meclis'te hem Meclis başkanıdır, hem meclis içinde kurulan parti benzeri bir grubun  başkanıdır, hem de  meclis tarafından kurulmuş hükümetin başıdır. Bu anlayışı ve istediğini yaptırmak için dengeleri gözeten kurnaz bir strateji izlemenin usullerinin nasıl olduğunu görmek istiyorsanız bu değerli araştırma kitabına bir göz atınız.

Başbakan da kuvvetler birliği olmadan bir yere varılamayacağını söylüyor ve başkanlık sistemi istiyor. Başbakan açık ara farkla bugün Türkiye'nin en beğenilen lideri olabilir hatta en yakın rakibi partiye iyi bir fark atabilir ancak bu istediği kendisinin mutlu olacağı ve herkesin memnun olabileceği bir Türkiye oluşturabilecek mi?

Başbakan'ın kuvvetler birliği yönündeki sözleri bize   90 yıl önceki başka önemli bir lideri  ister istemez hatırlattı. Mustafa Kemal kuvvetler birliği isteğini  fiilen de hayata geçirmiş ve birçok önemli sorun oluşmuştu. Cumhuriyetin ilanından önce yeni Ankara meclisinin önünde çok önemli meseleler vardı. İlk önce saltanatın bütün belaların başı olduğu söylenecek ama hilafetin korunması gerektiği söylenecekti. Ardından 1. meclis'teki muhalefet refüze edildikten ve 2. meclis'teki  güç oranı yakalandıktan sonra hilafetin ne kadar lüzumsuz ve zararlı bir kurum olduğu ilan edilecektir. Adım adım istenilen kuvvet elde edilmekte diğer meb'usların tahayyül edemediği çok önemli bir değişim gerçekleştirilmekteydi.

Sakarya meydan muharebesinde zaferi kazanabilecek tek komutan olarak görülen Mustafa Kemal uzun tartışmaları dinleyip herkesin ne dediğini gördükten sonra bir şartla bu kumandayı kabul edeceğini ifade etmişti. Bu da olağanüstü yetkilerle hareket etme yetkisiydi. Bunu demokrasiye olan inancından dolayı 3 ay ile sınırlandırmak istediğini belirtmişti  ancak 3 ayın sonrasında uzatma istemişti. 5-6 kez 3 aylar onun arzusu doğrultusunda uzatılmıştı. Almış olduğu Başkumandanlık yetkisini Cumhurbaşkanı olduğu zaman da kullanan Mustafa Kemal tek adam olmayı çok arzuladığını gösteriyordu. Cumhurbaşkanı olduktan sonra bile Falih Rıfkı'nın "peki parti ne olacak" sorusuna imalı bir şekilde Cumhurbaşkanı olsa bile partinin kontrolünün kendi elinde olacağını beyan etmişti.

O zamanlar kuvvetler ayrılığı ilkesinin ne kadar önemli ve gerekli, olduğu pek anlaşılmıyordu belki. Ancak şimdi çok önemli olduğu tüm anayasa  hukukçuları tarafından teslim edilmekte ve adaletli bir yönetimin ancak böyle sağlanabileceği vurgulanmaktadır. Padişahlıkla yönetilen  Osmanlı'da bile günümüze yansıyan adil uygulamaların nedeni kuvvetler ayrılığının vurgulandığı olaylardır. Padişah'ın hâkim karşısına çıkması ve aleyhinde hüküm verilmesi unutulmaz bir olaydır. Bunun nedeni kuvvetler ayrılığı ilkesine dikkat edilmesidir.

Ankara hükümetinin önünde iki seçenek vardı. Çok saygı duydukları kişiyi ya demokratik bir yönetime razı edeceklerdi ya da güçlü bir karakterin yere ve zamana göre yorumladığı durumları çok düşünmeden onaylayacaklardı. 2. seçeneği tercih etmek istemeyenler dışlandı,  günün  gücünü  kabul edenler ise  makam ve mevki açısından yükseliyorlardı. Ama bu toplumun sorunlarını çözebilecek miydi? Adil bir yönetim oluşturabilecek miydi? İki önemli sorun gündeme gelince Meclis adalet pusulasını şaşırıyordu. Din ve Kürt meselesi.

Şimdilerde  yeni bir anayasada Türk yerine Türkiyeli denmesi gerektiğini söyleyerek adil bir çözüm bulunabileceğini söylüyoruz. Ankara meclisinin kayıtlarını incelediğinizde aynı tartışmanın o günlerde de yapıldığını duymak insanı  ürpertiyor. Irk ayrımcılığı olacağı gerekçesi ile Türk yerine Türkiyeli ifadesi kullanılması gerektiğini söyleyen liberal kanat meb'uslarının  itirazının dinlenmediğini görmek üzücüdür. 90 yıl önce gücü değil adaleti esas alan  bir anlayışın hâkim olmamasının bedelini bugün 40 bin kişinin öldüğü dallı, budaklı kronik  çözümü zor bir mesele ile karşı karşıya kalarak ödüyoruz.

Bugün de kuvvetler birliğini istemenin sonucunun  yüzyıllar sürecek yeni çözümsüzlüklerin nedeni olacağı açıktır. Sorunları çözmek, kuvvetleri birleştirerek değil,  demokratik bir anlayışla kuvvetlerden hesap sorma ile olmalıdır. Askerin Roboski katliamını, polisin her gün karakollarda rastlanabilen vatandaşa güç yoluyla haddini bildirme usullerinin hesabını sorulmasını istiyorsanız kuvvetlerin ayrılığının ne kadar önemli olduğunu anlarsınız. İlkelere göre hareket etmek çoğu zaman safça bulunur ancak zaman geçtikçe ne kadar önemli bir değer olduğu anlaşılır.

Bu vesile ile 1. ölüm yıldönümlerini maalesef idrak ettiğimiz şu günlerde Roboski/Uludere'deki öldürülen çoğu çocuk kardeşime Allah'tan rahmet diliyorum. Ne hesap verenin ne özür dileyenin olduğu bir katliamın, katledilen garip köy çocuklarının hesabı  bu dünyada ancak kendine güvenen kuvvetlerden  korkmadan sorulabilecektir.

Yazarın Diğer Yazıları

Afrin operasyonu ve Kürtlerde artan kopuş

"Doğu-Güneydoğu'da taşlı sopalı eylem yoksa her şey yolunda mı zannediliyor?"

KHK ile yetki gaspı skandalı!

Yeni uygulamayla, KHK ile adeta yaşam hakkı gasp edilmeye çalışılan kişinin, yeni bir KHK ile özel sektörde çalışmasının da önüne geçiliyor

AK Parti, MHP ittifakı statükonun ittifakıdır ve kaybetmeye mahkûmdur

Tayyip Erdoğan önceki tekliflerde kendini naza çekmişti, Bahçeli yılmadı teklif üstüne teklif patlattı

"
"