Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan beklenmedik bir anda "yeni anayasa" çağrısı yaptı. Muhalefet partilerinin çoğu çağrıyı gündem değiştirme olarak okudu. Tüm partilerle değil sadece MHP ile ortak bir anayasa değişikliğini isteyeceği tartışıldı. Ancak Meclis'te AKP'nin 289 ortağı MHP'nin 48 ve BBP'nin 1 milletvekili bulunuyor. Anayasa değişikliğinin Meclis'te kabul edilmedi için en az 400 milletvekilinin oyuna ihtiyaç var. Referandum için ise bu sayı en az 360 olmalı. Yani muhalefetsiz bir çözüm imkansız. HDP'nin hukukçu kökenli Eş Genel Başkanı Mithat Sancar, Erdoğan'ın önerisini ve partisinin duruşunu anlattı.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "yeni anayasa çıkışını" nasıl değerlendiriyorsunuz? Bunu siyasi bir manevra mı yoksa samimi bir tavır olarak mı okuyorsunuz?

Yeni bir anayasa konusunda dar hesaplarla hareket edilirse yazık olur. HDP'nin bu konuda tavrı açıktır. Eğer amaç toplumu oyalamaksa, iktidar bu sıkışıklıktan kurtulma hesabıyla hareket ediyorsa, bir parça nefes almaya yönelik bir manevra niyeti taşıyorsa, HDP buna karşı tavrını açıkça ortaya koyar ve böyle bir oyunun parçası olmaz.

HDP, Erdoğan'ın bu önerisi -ki MHP lideri Devlet Bahçeli de kendisine destek verdi- ve bu önerilerin hayata geçirilmesine ilişkin yöntem konusunda tam olarak ne düşünüyor?

Meclis'e getirsinler, görelim ve değerlendirelim. Biz, yeni anayasanın toplumun bütün kesimlerinin katılımı ile şeffaf ve demokratik bir ortamda yapılmasını savunuyoruz. Demokratik bir anayasa yapmanın vazgeçilmez şartı demokratik bir ortamdır. Demokratik olmayan bir ortamda demokratik bir anayasa yapılamaz. Anayasa tartışmasının ön şartı olan, demokratik ortamın temelini oluşturan özgürlüklerin hepsi bugün askıya alınmıştır. Bırakalım anayasa tartışması yürütmeyi, herhangi bir mesele üzerinde kaygı gütmeden, engelsiz bir tartışma yürütme imkânı dahi yoktur. Söylenecek her sözün iktidar tarafından, başta yargı olmak üzere çeşitli aygıtlarla bastırılma ve boğulma tehlikesi bu kadar açık ve yakınken demokratik bir anayasa tartışması nasıl yapılacaktır? İktidar yeni anayasa derken demokratik bir anayasayı kastediyorsa, öncelikle bunun temel şartlarını gerçekleştireceğini  göstermelidir. Yeni anayasa konusunda söz söyleme temsiliyeti ve imkânı bulunan pek çok siyasetçi, aydın ve gazeteci bugün cezaevlerinde tutuluyorken Meclis'te de toplumda da geniş katılımlı bir tartışma yürütmek mümkün değildir. Öte yandan amaç darbe anayasasından kurtulmaksa, bir darbe rejiminden farklı olmayan bugünkü ortamın mutlaka değişmesi gerekir. Yani iktidar gerçekten "samimi" ise, siyasal partilerin ve toplumun karşısına öncelikle kapsamlı bir demokratikleşme planı ve taahhüdüyle çıkmalı, yeni bir anayasa ihtiyacına dair kendi görüş ve gerekçelerini açıkça sunmalıdır.

Madde madde saysanız Erdoğan'ın böyle bir arayışta ilk açıklaması gerekenler ne olur?

Hükümet sistemi, özgürlükler düzeni, demokratik katılım ve denetim mekanizmalarıyla ilgili tercihlerini en azından ana hatlarıyla şimdiden açıklamalıdır. Yeni anayasa tartışmasının başlangıcı Meclis olmalıdır. İktidar, belirttiğimiz hususlarla ilgili bir öneri paketiyle, Meclis'te bir müzakere yöntemini kabul ederse toplumun bütün kesimlerine ulaşmanın yolları hep birlikte bulunabilir.