Yılın olayı

İçki dünyasındaki "premiumizasyon"un nasıl bir ekonomi yarattığı ve lüks içkiler üretip pazarlamanın ne denli kârlı olabileceği, geçen yıl müthiş bir haberle kanıtlandı. Pek çok ünlü şampanya, konyak, viski, votka, rom ve şarabın üreticisi Louis Vuitton-Moet Hennessy imparatorluğunun sahibi Bernard Arnauld, Amazon'un sahibi Jeff Bezos'u sollayarak dünyanın en zengin adamı oldu. 117 milyar dolarlık servetiyle bu tahta oturan Bernard Arnault, Forbes dergisi bu haberi kapağına taşıdığında, lüks tüketimin yeni cennetlerinden olan Çin'de bir şarap yatırımıyla meşguldü… Son yıllarda hep bilgi teknolojileriyle gelen zenginliğin yüksek katma değerli tarımsal ürünlere geçmesi, tüm gıda ve içecek sektörleri için önemli bir mesaj içeriyordu. Ancak yemekleri ve içkileriyle muazzam bir gastronomi potansiyeline sahip Türkiye'de bu mesajı alacak kimse yoktu… 

Yılın skandalı

Yaşayan en ünlü viski yazarı Jim Murray, dünyanın en çok satılan viski rehberi olan Whisky Bible'ının 2020 edisyonundaki seksist cümleleriyle viski dünyasında bir skandal yarattı. Tadım notlarında "orgazmik…"… "40 yaşında bir kadınla seks gibi"… "grup sekse benzer bir zevk veriyor" türünden ifadeler kullanan Murray, Viski üretimine ve pazarlamasına giderek ağırlık koyan sektördeki genç kadınların yoğun tepkisi üzerine büyük viski şirketleri tarafından kınandı, bazıları tarafından da boykot edildi. Sanırız dünyanın değiştiğini, viskinin 1960'lardaki gibi bir sert erkek içkisi olmaktan çıktığını, "unisex" hale geldiğini fark edememişti…

İngiliz viski yazarı Jim Murray'nin yeni kitabındaki protesto edilen seksist cümleleri, yılın skandalıydı.

Yılın kayıpları

2020, Korona salgınına rağmen gastronomi dünyasına 2019 kadar acımasız davranmadı. Dünyamızı terk eden gastronomi efsanelerinden restoranı 52 yıldır kesintisiz olarak 3 Michelin yıldızına lâyık görülen şef Pierre Troisgros, özellikle ülkesi Fransa'da büyük üzüntü yarattı. Büyük ustanın "imza yemeği" kuzukulaklı somonun restoranında oğlu ve torunları tarafından aynı nefasette pişirilip sunulmaya devam ediliyor olması, kaybına üzülenleri teselli etti. Şarap dünyasında ise yıllanmış şarapların büyük üstadı, Christie's müzayede evi şarap bölümü başkanı Michael Broadbent'ın 94 yaşında ölümü, "Üstad günde en az 4 kadeh en iyisinden şarap içerdi. Bunca uzun yaşaması, şarabın sağlığa yararlarının kanıtı değil de nedir?" yorumlarına neden oldu. Türkiye'den ise Bozcaada şarapçılığının ağabeyi Haşim Yunatçı'nın beklenmedik vefatı, yılın şarap dünyamızdaki en büyük kaybıydı. Bu alçakgönüllü ama işine büyük tutkuyla bağlı şarap üreticinin ardından hemen herkes, "Haşim Bey gibisi kolay gelmez…" dedi.

Bozcaada'nın duayen şarap üreticisi Haşim Yunatçı, 2020'de yitirdiklerimizdendi.

Mekân olarak yılın en büyük kaybı ise, İstanbul'un köklü meyhanesi Beyoğlu-Asmalımescit'teki Refik'in kapanmasıydı. Kuşaklar boyu binlerce Türk aydınının adeta lokali olan meyhane son zamanlarda hayli kan kaybetmiş, kurucusu Refik Aslan'ın vefatından sonra eski havasını koruyamamıştı.

Refik Aslan'ın kurduğu Asmalımescit'teki Refik meyhanesinin kapanması, yılın büyük kayıplarından biriydi.

Yılın üreticisi

Garanti Bankası'nın üniversitelerde ders olarak okutulan büyük reformlarının lideri, eski genel müdürü Akın Öngör emeklilik yıllarını verimli değerlendirmek için -pek çok başka çabasının yanı sıra- şarap üretimine de girmişti. Akhisar'ın Selendi bölgesindeki bağları ilk yıllarda beklenen kaliteyi vermemiş, Öngör bunun üzerine daha yüksek rakımlı Sarnıç bölgesinde yeni bağlar kurmuştu. Öngör bu bağların üzümlerinden yaptığı kırmızı şaraplarla dünya çapında bir kaliteyi yakaladı, özellikle Merlot gibi bir üzümün sınırlarını zorlayarak en seçici yarışmalardan altın madalyaları topladı. Ekonomik koşulların elverişsizliğine aldırmadan yatırımlarına devam etti, Sarnıç'da Türkiye'nin en heyecan verici mimarideki şarap tesisini de kurdu. Bu ultra-modern tesisin lansmanı, önümüzdeki aylarda yapılacak.

Banka CEO'luğundan şarap üreticiliğine geçiş yapan Akın Öngör, yılın şarap üreticisiydi.

Yılın kurumu

Bundan 30 yıl önce ıstakoz ithalatıyla gastronomi dünyasına ilk adımlarını atan Adco firması, 2020'de 30. Yılını kutladı. Figen ve Randy Mays'in kurdukları ve halen yönettikleri firma, bu 30 yıl içinde dünyanın en saygın şarap üreticilerinin büyük bölümünden muazzam zenginlikte bir portföy oluşturmuş, gıda ithalatında da yelpazesini genişletmişti. Adco'nun 30. Yılını kutlarken son atağı, başta Asya viskileri olmak üzere sert içkilerden de geniş bir seçki oluşturmasıydı.

Yılın mekânı

Yeme-içme dünyasında yeni açılan işletmelerin ortalama ömürlerinin 3 yıl olduğu ülkemizde, bir pub zincirinin 30 yılı devirmesi kendi çapında bir rekor. Teoman Hünal'ın 1990'da kurduğu The North Shield pub'ları, işte bunu başardı. Rüstik İngiliz pub'larını günün koşullarına uyarlayan ve zengin bira-viski çeşitlerinin yanında lezzetli pub yemekleri de sunan North Shield'ler, pek çok zincir lokanta ya da bar gibi İstanbul-Ankara-İzmir üçgeninde de kalmadı, Van'dan Gaziantep'e yurdun ücra köşelerine kadar uzandı.

Türkiye için bir rekor sayılabilecek 30 yılı geride bırakan North Shield zinciri, yılın mekânıydı.

Yılın kitabı

Son zamanlarda gastronomi dünyasının gündemindeki sokak lezzetleri, ne denli popüler olursa olsun dokümante edilmemiş, derlenmemiş, kaliteli bir yayına konu olmamıştı. Bu boşluğu İzmirli bir araştırmacı, Nejat Yentürk kısmen doldurdu. Yentürk, Oğlak Yayınları'ndan çıkan birinci hamur kâğıda basılı, bol fotoğraflı ve geniş hacimli Ayaküstü İzmir kitabında bunları mükemmel biçimde derledi. Fırıncı, şerbetçi, söğüşçü ve kokoreççi gibi esnaflarla röportajlar yaptı, kimi hayatının son demlerindeki ustalardan öykülerini dinledi, İzmir sokak lezzetlerinin tarihini, oluşumunu ve arkasındaki muazzam emek dünyasını da belgeledi.

İzmir'in sokak lezzetlerini kahramanı olan ustalarla birlikte belgeleyen Ayaküstü İzmir, yılın kitabıydı.