Bilmem aranızda orta dalga İstanbul radyosunu hatırlayanınız var mıdır? Ağır ol da molla desinler bilincinde olan bir spiker, "Sayın dinleyiciler, şimdi Fransızca şansonlar dinleyeceksiniz" diye tok bir sesle anons yapardı ve ardından unutulmaz sanatçı Edith Piaf "Non, je ne regrette rien" (hayır, hiçbir şeyden pişman değilim) diye şakımaya başlardı. Acaba kaldırım serçesi ne haltlar yemiş de pişman değil diye düşündüğümü hatırlıyorum.

Diğer milletlerin bizim kadar asık suratlı olmadıklarının, kendilerini fazla ciddiye almadıklarının, üstelik kendileriyle dalga geçmesini bildiklerinin farkına ilk kez 1966'da rahmetli şehit hariciyeci arkadaşım Oktar Cirit’le beraber gittiğimiz İngiltere'de varmıştım. Sonraları daha yakından tanıdığım Amerikan milletinin ne kadar sulu olduğunu sevgili okuyucular da bilir.

Bir gün BBC televizyonunda spiker kafasında bir Romalı tolgasıyla haberleri okumaya başladı. "Niçin bu ilginç başlığı taktığımı merak ediyorsanız bugün Romalıların İngiltere'yi işgalinin 1923. Yıldönümü" diye konuştu. Sonra diğer sunucular gülüşmeye başladı. Ben aziz milletimin bir spikerinin kafasında bir Yunan serpuşuyla haberleri sunacağını düşünemiyorum.

Bugün sizlere hem o günlerden hatırladığım hem de sonradan dinleyip sevdiğim 10 Fransızca şarkıyı sunmak istiyorum. Fransızlar hayattan zevk almasını bilen, ama çok da acı çekmiş, acı vermiş ve bunu her türlü sanat dalına kendilerine özgü zevkli bir tarzda yansıtmış bir millettir. Süper Fransız yemekleri ve şarapları da bu işin bir garnitürüdür.

Edith Piaf (Marion Cotillard): Non, je ne regrette rien

Kaldırım Serçesi lakaplı ünlü sanatçının annesi yarı İtalyan, yarı Fas asıllıydı. Babası da sokaklarda gösteri yapan bir cambazdı. Küçük yaşta bakılması için bir geneleve gönderildi. Sonra 14 yaşında Fransız ulusal marşı La Marseillaise'i söyleyerek sokak şarkıcılığına başladı ve inanılmaz bir ün kazandı.

Edith Piaf 1963'te hayatını kaybetti. Katolik kilisesi sürdüğü hayat nedeniyle cenaze törenini yapmayı reddetti. Hayranlarının düzenlediği mezarlıkta hazır bulunanların sayısının yüzbinleri bulduğu söylenir. Charles Aznavour Edith Piaf'ın cenaze törenini "İkinci Dünya Savaşı sona erdiğinden beri tüm Paris'in trafiğini tamamen kilitleyen başka bir olay yoktur" diye anlattı.

Non, je ne regrette rien (Hayır, hiçbir şeyden pişman değilim) 1956'da Michel Vaucaire tarafından yazıldı ve Charles Dumont tarafından bestelendi. Dumont ve Vaucaire 1960'ta Piaf'ı evinde ziyaret ettikleri zaman sanatçı onları çok soğuk karşıladı ve bir saat bekletti, çünkü bu buluşmayı hizmetçisi ondan habersiz ayarlamıştı. Ancak Piaf şarkıyı duyar duymaz bayıldı, "bu beklediğim şarkı, en büyük başarım olacak" tepkisini verdi. 

Piaf şarkısını o sıralar Cezayir savaşında çatışma içinde olan Yabancı Lejyona adadı. Charles de Gaulle'e karşı başarısız bir darbe girişimini destekleyen isyancıların direnişleri kırıldığında subayların dışında affedilen astsubaylar ve erler kışlalarından bu şarkıyı söyleyerek uygun adım ayrıldılar.

Hayır, hiçbir şeyden pişman değilim Hayır hiçbir şeyden pişman değilim  Ne bana yapılan iyilik  Ne de kötülük umurumda  Hiçbir şey umurumda değil Hayır hiçbir şeyden pişman değilim  Ödenir, süpürülür, unutulur Geçmiş umurumda değil Anılarımla yangını ben başlattım   Üzüntülerim, sevinçlerim  Artık onlara ihtiyacım yok  Aşkları silip süpürdü  Titreşimleriyle sonsuza dek süpürüldü  Kendimi sıfırlıyorum Hayır hiçbir şeyden pişman değilim  Çünkü benim hayatım  Çünkü sevinçlerim  Bugün seninle başlıyor

Charles Aznavour - La Boheme

Charles Aznavour olarak bilinen Şahnur Vağenag Aznavuryan Ermeni kökenli bir ailenin çocuğu olarak Paris'te dünyaya geldi. Gürcistan kökenli babası bir şarkıcı, Adapazarı kökenli annesi bir oyuncuydu. Paris'te bir lokantaları vardı.

Küçük yaşta tiyatrolardaki oyunlarda rol alıp şarkı söyleyen sanatçı dokuz yaşında okulu bıraktı. Alman işgali sırasında Yahudileri koruyan ve saklayan, direniş örgütleriyle iş birliği yapan Charles ve ablası Aida bu çabaları nedeniyle Raoul Wallenberg ödülüne layık görüldüler.

Aznavour gençliğinde ünlü Edith Piaf'ın önce şoförlüğünü, sonra sekreterliğini ve asistanlığını yaptı, ancak Kaldırım Serçesi ona hiçbir zaman bir sanatçı gözüyle bakmadı. Aznavour çok iyi bir söz yazarıydı ama esas tutkusu şarkı söylemekti. Başlangıçta bu amaçla çıktığı sahnelerden her seferinde ıslıklanarak inmek zorunda kaldı. Çelimsiz fiziği, kısa boyu ve titrek sesi halk arasında onu aşağılayan takma isimlerle anılmasına neden oldu. Ayrıca yaşlılık, ölüm ve yalnızlık gibi iç karartıcı konuları işleyen şarkılar söyleyen boğuk sesli küçük adam seyircileri fazla cezbetmiyordu.

Charles Aznavour'un "Fransa'nın Frank Sinatra'sı" olma yolculuğu oldukça uzun sürdü ve 1960 ve 1965 yılları arasında peş peşe çıkardığı Les Comediens,  La Boheme ve Et Pourtant gibi süper şarkılar sayesinde ün kazandı. Yıllarca hor görülen bu ufak tefek Ermeni 1963'te New York'taki Carnegie Hall'da sahne alarak uluslararası şöhretini perçinledi.

Aznavour sahnede bambaşka bir kimliğe bürünüyor, La bohème’de elinde ünlü beyaz mendili ve hayalî fırçasıyla modelini resmeden beş parasız bir ressama, "Mon émouvant amour’da" sevgilisiyle işaret diliyle anlaşmaya çalışan umutsuz bir aşığa dönüşüyordu.

La Boheme'i söz yazarı Jacques Plante ve Charles Aznavour beraber yazdı. Şarkı Aznavour'un en bilinen şarkısı olmasının dışında temel Fransız şansonlarından biri olarak kabul edilir. 

Monmartre'daki gençlik yıllarını hatırlayan bir ressam sanat hayatını ve aç ama mutlu olduğu yılları hatırlar. Aznavour'a göre bu şarkı bohem Monmartre'ın son günlerine bir veda niteliğindedir.

Bohem Yirmi yaşın altında olduğum bir zamandan bahsediyorum. Bilemiyorum O günlerde Montmartre, bu leylakları asardı Pencerelerimizin altına bile Ve bize yuva olarak hizmet eden mütevazi atölye Pek bir şeye benzemiyordu İşte orada tanıştık, karnı açlıktan guruldayan ben Ve sen çıplak poz verirdin Bohem, bohem Bu, mutlu olduğumuz anlamına geliyordu Sadece iki günde bir yemek yerdik Yakındaki kafelerde birkaç kişiydik Kimi zafer bekliyordu Ve sefil olmamıza rağmen, boş bir mideyle Buna inanmaktan kendimizi alamazdık Ve biraz bistro, iyi bir sıcak yemek için Bir tuval aldık Sobanın etrafında gruplanıp şarkılar söylerdik Kışı unutmak için Bohem, bohem Bu senin güzel olduğun anlamına geliyordu Ve hepimiz birer dâhiydik Sık sık şövalemin önünde yanıma gelirdin Uykusuz geceler geçirmek için Bir meme çiziminin rötuşlanması Kalça eğrisi Ve nihayet oturduğumuz zaman sabah olmuştu Bir kahve ve kremanın önünde Yorgun ama mutlu, birbirimizi sevmeli miyiz? Ve hayatı? Bohem, bohem Bu, yirmi yaşında olduğumuz anlamına geliyordu Ve zamanın ruhuna göre yaşadık Artık duvarları ya da sokakları tanımıyorum Gençliğimi gören var mı? Bir merdivenin tepesinde atölyeyi arıyorum Geriye hiçbir şey kalmamış Yeni ortamında, Montmartre üzgün görünüyor Ve leylaklar ölmüş Gençtik, deliydik Bohem, bohem Artık hiçbir şey ifade etmiyor

Jacques Brel - Ne me quitte pas

Jacques Brel Fransızca şarkılarıyla üne kavuşan Belçikalı bir şarkıcıdır. Duygularını ifade etmekteki gücü ve etkileyiciliği onun bir şair olarak da anılmasını sağladı. İşini bırakarak Paris'e yerleşen sanatçı kabarelerde ve müzikhollerde çalıp söylemeye başladı. Eşi ve üç çocuğu onu bırakıp Brüksel'e döndükten sonra Brel müzisyen arkadaşlarının da etkisiyle değişti. Artık bir Katolik ve hümanist değildi. Aşk, ölüm ve hayat hakkında daha kasvetli şarkılar söylemeye başladı ve bu arada sıkı bir sosyalist oldu.

Jacques Brel Ne me quitte pas (Beni terk etme) şarkısını 1959'da plağa okudu. Parça sanatçının en ünlü klasik şarkısı olarak bilinir. Brel şarkıyı metresi Zizou onu evinden kovduktan sonra yazmıştı. Zizou onun çocuğuna hamileydi ve Brel çocuğu kendi çocuğu olarak kabul etmeyi reddetmişti.

Beni terk etme Beni bırakma  Unutmalısın  Her şey unutulabilir  Bu zaten geçti  Zamanı unut  Yanlış anlamaları  Ve kaybettiğim zamanı Nasıl olduğunu bilmeden  Bu saatleri unut  Beni bırakma  Beni bırakma Yağmurun yağmadığı yerde  Toprağı kazacağım  Ben ölene kadar  Vücudunu kaplamak için  Altını ve ışığı  Bir alan adı yapacağım  Aşkın kral olacağı yer Aşkın kanun olacağı yer  Orada kraliçe olacaksın  Beni bırakma  Seni icat edeceğim  Aptalca sözler benim

Herve Vilard, Capri c'ést fini

Herve Villard 1965'te 19 yaşındayken söylediği Capri c'est fini şarkısıyla uluslararası üne kavuştu. Besteci, şarkıcı ve sahne sanatçısı olarak uzun ve başarılı bir kariyer yaptı. 1992'de ünlü sanatçıya Ulusal Liyakat madalyası verildi. Göğsüne madalyayı ünlü artist Jean-Paul Belmondo taktı.

Vilard Capri c'est fini'yi yedi dilde söyledi ve 3,4 milyon plak sattı. 

Capri bitti Bir daha asla gitmeyeceğiz Senin bana beni sevdiğimi söylediğin yere Bir daha asla gitmeyeceğiz Sadece karar verdin Bir daha asla gitmeyeceğiz, Bu gece artık buna değmez Bir daha asla gitmeyeceğiz Diğer yıllarda olduğu gibi. Capri, bitti Ve bunun ilk aşkımın şehri olduğunu düşünmek Capri, bitti Pek sanmıyorum ki Bir gün geri döneceğim. Capri, bitti Bazen istiyorum ki, Sana söylüyorum, hadi yeniden başlayalım, Ama cesaretimi kaybediyorum Hayır diyeceğini bilerek.

Alain Barrière - Ma Vie

Alain Barriere ilk kez 1963 yılında Eurovision şarkı yarışmasında Elle etait si jolie adlı şarkıyla Fransa'yı temsil ederek ün kazandı. İlk albümü Ma Vie'yi 1964'te çıkardı ve ilk parça bir hit oldu.

Benim hayatım  Aşıklar gördüm  Benim hayatımda  Aşk gitti  Biliyorum  Geri döneceğini söylüyorlar  Benim hayatım  Ama bu uzun bir yol Benim hayatım  Onları her zaman okudum  Hayatımda Güzel günler gördüm  Biliyorum  Ve her zaman ona geri dönüyorum  Biliyorum  Aşka çok inanıyorum Benim hayatım  Aşıklar gördüm  Benim hayatım  Aşk gitti  Biliyorum  Geri döneceğini söylüyorlar  Benim hayatım  Ama bu uzun bir yol

Gilbert Bécaud : Et Maintenant 

Gilbert Becaud enerjik sahne performansı nedeniyle Bay 100,000 Volt olarak bilinen bir şarkıcı, piyanist ve artisttir. Toulon kentinde doğan şarkıcı 1942'de Fransız direnişine katılmak için okuldan ayrıldı ve Nazilere karşı kahramanca savaştı. 

Genç yaşta piyano çalmasını öğrenen sanatçının en iyi bilinen şarkıları Nathalie ve 1961'de çıkardığı ve İngilizcede What Now My Love olarak bilinen "Et Maintenant"dır. 

Ve şimdi Ve şimdi ben ne yapacağım  Daima bu benim hayatım olacak  Bana kayıtsız kalan tüm bu insanlardan  Kaçtığıma göre Bütün bu geceler, neden, kimin için  Ve bu sabah boşuna mı geri geliyor  Kimin için atan bu kalp, neden  Çok hızlı çarpıyor, çok hızlı Ve şimdi ne yapacağım  Artık ağlamamak için buna güleceğim  Bütün geceleri yakacağım  Sabah senden nefret edeceğim Ve sonra bir akşam aynamda  Yolun sonunu göreceğim  Ne bir çiçek ne de gözyaşı  Veda anında Gerçekten yapacak hiçbir şeyim kalmadı  Gerçekten hiçbir şeyim kalmadı

Adamo: Tombe la neige

İtalyan ve Belçikalı kökenli olan Salvatore Adamo Fransızca şarkılarıyla Avrupa'nın en ünlü sanatçılarından biri oldu ve 100 milyondan fazla albüm sattı. Türkiye'de bir dönem çok popüler olmuş olan sanatçının birçok parçası Türkçeye de uyarlandı.

O zamanlar Türkçe söz yazarları yabancı şarkıcıları aralarında paylaşmışlar, Adamo'nun şarkılarına Türkçe sözleri yazmak Fecri Ebcioğlu'na düşmüştü. Adamo'nun Fecri Ebcioğlu'nun yazdığı sözlerle söylediği şarkılar şunlardır:

Her yerde kar var (Tombe la neige), Sen sevme beni (Amour perdu), İsmini haykırıyorum (Crier ton nom). Öte yandan Ajda Pekkan 1965'te Her yerde kar var'ı o zamanın modasına uyarak Adamo gibi aksanlı bir Türkçeyle söyledi ve beğeni topladı. Yakın zamanlarda aynı şarkıyı yetenekli sanatçı Candan Erçetin'den de dinledik.

Her yerde kar var Her yerde kar var, kalbim serin bu gece Her yerde kar var kalbim senin bu gece Belki gelirsin sen bakarken pencereden Gözler yalnız özler, karda senden izler Yürümek karda zordur Gelirsen bak aşk budur Dönsen köşeden şöyle Şarkı söylerim böyle Lay-la-lay-lay, la-lay-lay, la-lay-lay Yağma kar dur artık Bak buz oldu kalbim Her şey senin elinde Dur, belki gelir sevgilim Gözyaşım dur düşme Gelmeyecek düşünme Kes ağlamayı artık Bak oldu bana yazık Karda zordur yürümek Anladım gelmeyecek Dünya oldu bana dar Neden yağdın söyle kar Dünya oldu bana dar Bak ne yaptın bana kar?

Mireille Mathieu: Une femme amoureuse

Mireille Mathieu Fransa'nın Avignon kentinde on dört çocuklu bir ailenin en büyük kızı olarak doğdu. 

Küçük Mireille dört yaşındayken 1950 Noel arifesinde seyirci karşısına çıktı bir lolipop ile ödüllendirildi. Onun için bir diğer belirleyici an, Édith Piaf'ın televizyonda şarkı söylediğini izlemekti.

Biraz büyüdükten sonra bir fabrika işçisi olan Mireille'in çalıştığı fabrika iflas etti ve iki kız kardeşiyle bir yaz kampında gençlik danışmanı oldu. O yaz yaşlı bir Çingene kadın tarafından Tarot kartlarıyla falına bakıldı ve kadın ona yakında krallar ve kraliçelerle birlikte olacağını söyledi.

Mireille Matthieu ün kazandıktan sonra 11 dilde 1200'den fazla şarkı kaydetti ve dünya çapında 122 milyondan fazla plak sattı.  

Siz yine de fala inanmayın.

Aşık bir kadın Zaman deli gibi uçuyor   Bugün üzerimize duruyor  Bana bakıyorsun ve belki beni görüyorsun  Ama ben sadece seni görüyorum  Sadece bir sorum daha var  Senin gözlerin, benim gözlerim  Ve senin adını söylüyorum  Başka biri gelse  Onu uzaklaştırır ve kendimi savunurdum Ben aşık bir kadınım  Ve sana sarılmayı özlüyorum  Seni sevmek benim hakkım  Ve seni tutmak istiyorum  Her şeyden önce Dün bugün yarın  Elimi tuttuğunda sadece bir gün oluyor  Orada hazırlanmış muhteşem bir plan gibi  İkimizin aşkı için Uzun süre birlikte olmamız dileğiyle   Tehlike ortaya çıkarsa  Onu uzaklaştırır ve kendimi savunurdum Ben aşık bir kadınım

Lara Fabian: Je suis malade

Lara Fabian 54 yıl önce Flaman bir babayla Sicilyalı bir annenin çocuğu olarak Belçika'da dünyaya geldi. Adının Dr. Jivago filminin müziğinden esinlenerek konduğu söylenir. İlk fırsatını 1988'deki Eurovision şarkı yarışmasında Lüksemburg'u temsil ederek yakaladı ve dördüncü oldu. 1991 yılında elinde iki bavul ve cebinde bin dolarla Kuzey Amerika'da kariyer yapmak için Montreal'e yerleşti. Sonuçta 20 milyondan fazla albüm satarak en çok satan Belçikalı sanatçılardan biri oldu. 

Je suis malade (Hastayım) albümünü Serge Lama 1973 yılında çıkardı. Alice Dona'nın bestelediği parçayı aynı yıl zamanın en ünlü şarkıcılarından biri olan Dalida da söyledi ve ondan daha fazla sattı.

Meraklı müzikseverler için aynı parçayı hem Fransızca hem Türkçe söyleyen yetenekli ve güzel sanatçımız Karsu'dan da sunuyorum. Adının üzerine tıklamanız yeterli. 

Hastayım Artık rüya görmüyorum  Artık sigara içmiyorum  Hikayem kalmadı  Sensiz kirliyim  Sensiz çirkinim  Yurttaki bir yetim gibi  Artık yaşamak istemiyorum  Sen gittiğinde hayatım bitti  Artık hayatım yok Ve hatta yatağım  Bir istasyon platformu gibi   Terk ettiğinde Hastayım  Tamamen hasta  Geliyorsun, ne zaman olduğunu asla bilemeyiz  Nerede olduğunu asla bilemeyiz  Ve neredeyse iki yıl olacak  Umurunda değil Taş gibi  Bir günah gibi   Sana bağlandım   Yoruldum, yoruldum  Mutluymuş gibi davranmaktan  Her gece içerim   Ve tüm viskilerin  Tadı bana göre aynı Hastayım  Tamamen hasta  Kanımı vücuduna akıtıyorum  Ve ben ölü bir kuş gibiyim  Bütün şarkılarımdan beni mahrum ettin  Bütün sözlerimi boşalttın  Yine de yeteneğim vardı Senden önce Bu aşk beni öldürüyor  Eğer bu devam ederse  Yalnız başıma öleceğim  Radyomun yanında  Aptal bir çocuk gibi

Indila: Dernière Danse

Asıl adı Adila Sedraia olan İndila kendisini "dünyanın çocuğu" olarak tanımlar. Cezayir, Mısır, Hint ve Kamboçya kökenli olan sanatçı sahne adı olan İndila'nın Hindistan'a olan doyumsuz sevgisinden geldiğini söyledi. Şarkıcılığa başlamadan önce turist rehberliği yapan İndila, Enrico Macias, Michael Jackson ve Jacques Brel gibi ünlü şarkıcılardan ilham aldığını paylaştı.

Şarkılarının belirli bir alt türe ait olmadığını, "seçmenin vazgeçmek olduğunu" belirten Indila, Fransızca, İngilizce ve az sayıda Hintçe şarkılar söyledi.

İndila 2013'te kısa sürede başarıya ulaşan Mini World albümünden ilk single'i Derniere Danse (Son dans)'ı piyasaya sundu. Şarkı listelerde iki numaraya kadar çıktı ve ilk 200 şarkı listesinde 77 hafta kaldı. Derniere Danse Yunanistan ve Romanya'da iTunes'ta bir numaralı, Türkiye'de ise iki numaralı şarkıydı. YouTube'daki müzik videosu 1,16 milyardan fazla kez izlendi.

Son dans Ah benim tatlı acılarım  Neden ısrar ediyorsunuz?  Yeniden başlıyorsun  Ben sadece önemsiz bir varlığım  Onsuz biraz paranoyağım   Metroda yalnız yürüyorum Son bir dans  Büyük acımı unutmak için  Kaçmak istiyorum, her şeye yeniden başlamak  Ah benim tatlı acılarım Gökyüzünü hareket ettiriyorum, gece gündüz Rüzgarla, yağmurla dans ediyorum  Biraz sevgi, biraz bal  Ve dans ediyorum, dans ediyorum, dans ediyorum, dans ediyorum, dans ediyorum, dans ediyorum, dans ediyorum Ve gürültünün içinde koşuyorum ve korkuyorum  Sıra bende mi?  Acı geliyor  Paris boyunca kendimi terk ediyorum  Ve uçuyorum, uçuyorum, uçuyorum, uçuyorum, uçuyorum, uçuyorum, uçuyorum

*************

Her gün bir süre olsun iyi müzik dinlemeyi ve bu kötü dünyadan kopmayı unutmayın.

Sahte gündemler dünyalılara ve umurunda olanlara kalsın!

Mehmet Ali Çiçekdağ kimdir? Prof. Dr. Mehmet Ali Çiçekdağ İstanbul'da doğdu. Sankt Georg Avusturya Lisesini ve Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesini bitirdi. İki yıl Ege Üniversitesi İktisadi ve Ticari Bilimler Fakültesinde asistanlık yaptıktan sonra burslu olarak ABD'ye gitti. California Üniversitesi'nin Santa Barbara kampüsünde siyaset bilimi dalında yüksek lisans ve doktora yaptı. 40 yıldan fazla ABD'de kalan Çiçekdağ çeşitli üniversitelerde Amerikan politikası, uluslararası ilişkiler ve mukayeseli devletler dersleri verdi. Çiçekdağ'ın ikinci uzmanlık alanı Yabancı Dil Eğitimi ve Dilbilimidir. Monterey Institute of International Studies'ten eğitim dalında ikinci bir M.A. aldı. Defense Language Institute'te Akademik Eğitim ve Geliştirme bölümünün başkanlığını ve Türkçe Bölümünün başkanlığını yaptı. 1980'lerde Boğaziçi Üniversitesinde Siyaset ve Uluslararası İlişkiler bölümünde tam zamanlı öğretim üyeliği yapmış olan Çiçekdağ, bugünlerde aynı bölümde yarı zamanlı olarak Amerikan Politikası dersleri veriyor. T24’te siyaset ve müzik yazıları yazmaktan keyif alıyor.