Geçen hafta En İyi Belgesel dalında Oscar ödülünü kazanan Filistin-İsrail ortak yapımı “Başka Ülke Yok” (No Other Land)’in başarısı İsrail hükümetinin tepkisine neden oldu.    

Filmin ödül kazanmasını “üzücü bir durum” olarak nitelendiren İsrail Kültür ve Spor Bakanı Miki Zohar “tek taraflı ve soyut anlatısının İsrail’in savaş zamanı itibarını zedelediğini”  iddia ettiği filmin bakanlığa bağlı sinema salonlarında ve kültür merkezlerinde gösterilmemesi için çağrıda bulundu. 

Zohar’ın bu görüşleri tepki çekti. Bunun üzerine 100’e yakın İsrailli film yapımcısı filme desteğini açıkladı.

Aralarında 2008 yılında En İyi Yabancı Film kategorisinde aday olan “Waltz with Bashir” adlı animasyon filmin yönetmeni Ari  Folman’ın da bulunduğu filmciler mektuplarında ifade özgürlüğünü vurgulayıp “Başka Ülke Yok”’a sahip çıktılar. “Filmin yönetmenlerinin susturulmasına yönelik çabalarını ve Kültür Bakanı gibi yetkililerin halkı alenen düşmanlığa teşvik eden söylemlerine karşı çıktılarını” belirtti.

Filmde Filistin ve İsrail tarafının “karşılıklı saygı, özgürlük, eşitlik ve herkese güvenlik şeklinde ortak bir vizyon altında birleştiğinden” bahseden filmciler, bunun karşısında ise Kültür Bakanı Zohar ve benzerlerinden oluşan, insanları korkutan ve İsrail’de yaratıcı özgürlüğü yaralayan savaş taraftarları olduğunu söylüyor. 

Zohar’ın filmi “halkın vergileriyle yapılmış İsrail karşıtı bir iş” gibi göstermeye çalıştığını ama bunun yalan olduğunu savunan filmciler halka filmi izleyip kendi başlarına karar vermeleri çağrısında bulundu. 

Filmin yönetmenleri ne diyor?

Batı Şeria’da Filistinlilerin uğradığı yıkım ve ayrımcılığı konu alan “Başka Ülke Yok”un iki yönetmeninden Filistinli aktivist Basel Adra filmin Filistin halkının “onlarca yıldır çektiği ve hala direndiği acı gerçeği yansıttığını” savunuyor. 

Filmin diğer yönetmeni İsrailli gazeteci Yuval Abraham ise Oscar töreninde etkileyici bir konuşma yaparak savaşın durması, rehinelerin iadesi ve Filistin halkının özgürleşmesini talep etti. 

“Filistinililer ve İsrailliler olarak ortaklaşa bu filmi yaptık çünklü sesimiz birlikte daha gür çıkıyor diyen Abraham, “Etnik üstünlüğe dayanmayan, her iki halkın da ulusal haklarını gözeten farklı bir yol, siyasi bir çözüm mümkün” dedi.

Adra ve Abraham’ın dışında Filistinli Hamdan Ballal ve İsrailli Rachel Szor’un yönetmenliğini yaptığı “Başka Ülke Yok”,  Batı Şeria’da yer alan ve en fazla baskı gören Masafer Yatta adlı Filistin köyündeki köylülerin ve içlerinden biri olan Basel Adra’nın çocukluktan beri gelen mücadelesini anlatıyor. Mahkeme tarafından İsrail ordusu tanklarının tatbikat alanı olarak belirlendiği gerekçesiyle bölgedeki Filistinlilere ait evler ordunun buldozerleriyle her gün  yıkılırken yerlerine İsrailli yerleşmecilerin evlerinin dikildiği görülüyor.      

Film İsrail ve Amerika başta olmak üzere dünyada dağıtımcı bulmakta zorlanmasına ve sadece internette izlenebilmesine rağmen Rotten Tomatoes gibi film değerlendirme sitelerinde 100 tam puan almış ve son olarak Oscar da dahil olmak üzere 30’dan fazla ödül kazanmıştı. 

İsrail basınında yapılan yorumlar

Yasak olduğu için filmi görmeyen ama kısa fragmanlarını izleyen Masafer Yatta’lı köylülerden Mohammed Jabarin, Oscar ödülünün İsrail tarafından yerlerinden edilmelerini önlemede yardımcı olabileceğini düşünüyor.  “Bu film bizim için çok şey ifade ediyor. Moralimizi yükseltiyor ve güvenle ileriye yürümemizi  sağlıyor” diyor.   

Liberal görüşlü İngilizce yayın yapan İsrail gazetesi Haaretz’de çıkan haberin altına yazılan yorumlar halkın filme yine de sahip çıktığını da teyid ediyor.

Benny adlı bir yorumcu “ ‘Adımızı dünyada zedelemek’ demiş. Adımızı zedeleyen film değil, yapılan işgal eylemleri” diyor. 

JiffyMack adlı bir diğer yorumcu da”Kazananı olmayan bir oyunda sonuçta kaybeden tarafta olduklarını bildikleri muhakkak. Tüm bu korku ve histeri bundan. Başka bir stratejileri yok. İsrail gerçek duvarların ve (İbranice’de algı yönetimi anlamına gelen) hasbara’nın arkasına saklanmak zorunda kalan dinci ve üstünlük yanlısı bir krallıktır” şeklinde görüşlerini bildiriyor. 

Öte yandan bazıları ise filmin etkisini olumlu ama yetersiz buluyor. Haaretz’e yazan Dahlia Scheidlin adlı köşe yazarı “Başka Ülke Yok” ve benzeri İsrail veya Filistin yapımı belgesellerin işgali durduramayacağını düşünüyor.