Washington

Obama yönetiminin IŞİD ile mücadele özel temsilcisi Brett McGurk’ün geçen hafta Rojava’ya gitmesi kafaları karıştırdı.

Kürt kaynaklar, McGurk’un ziyaretinin amacının PYD ile Rakka’ya yapılacak operasyonun hazırlıklarını tamamlamak olduğunu duyurdu.

Ardından Amerika liderliğindeki koalisyon güçleri IŞİD’in ‘başkenti’ kabul edilen Rakka’nın kuzeyine operasyon düzenlemeye başladı.

Pentagon sözcüsü Steve Warren, çoğunluğunu PYD’ye bağlı güçlerin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin Rakka’nın kuzeyine operasyona başladığını ilan etti.

Şimdi herkesin sorduğu soru Rakka operasyonunun gerçekten başlayıp başlamadığı.

Rakka’nın kuzeyine operasyon başladı, onda şüphe yok. Peki bu Rakka’nın içine yapılacak operasyonun da eli kulağında olduğunun habercisi mi?

Buna evet diyenler var.

Hayır, Rakka’dan önce Membiç alınacak diyenler var.

Türk ve Amerikan taraflarının konuyla ilgili toplantısında bulunmuş Amerikalı bir kaynak, ilk hedefin Membiç olacağını doğruluyor. Rakka’nın kuzeyine başlatılan operasyonun ise IŞİD’in tüm güçlerini Rakka’ya yığmasını sağlamak ve böylece Membiç operasyonunu kolaylaştırmak için yapıldığını söylüyor.

Fakat Membiç operasyonunun önündeki önemli bir engel Türkiye’nin tutumu.

Amerika, operasyonda PYD’ye bağlı güçleri kullanmak istiyor, Türkiye ise buna karşı çıkıyor. Yapılan görüşmelerde Türk tarafının alternatif bir öneriyle geldiği söyleniyor.

Türkiye, Suriye Arap Koalisyonu’na bağlı 2500 kişilik Arap unsurlarını Türkiye üzerinden Membiç’e sokmak istiyor. Böylece PYD’ye gerek kalmayacağını ve hatta Türkiye’nin Özel Kuvvetlerinin de kara harekatında yer alabileceğini söylüyor. 2500 kişilik grubun Türkiye üzerinden sevkıyatının 48 saat içinde gerçekleştirilebileceğini iddia ediyor.

Amerikan tarafı ise bu planın gerçekçi olmadığını, aylar alabileceğini, oysa IŞİD’e ölümcül darbelerin bir an evvel vurulması gerektiğini söyleyerek plana karşı çıkıyor.

Amerikalıları ümitlendiren şey, Türk tarafının PYD ile yapılacak Membiç operasyonuna bekledikleri kadar direnç göstermemiş olması. Türkiye’nin asıl endişesi bunun Türkiye kamuoyunda duyulması. Yani Ankara, operasyona ‘olur’ vermek için PYD’nin Membiç operasyonuna katılımının gizli tutulmasını istiyor.

Ankara’nın bunun dışında 6 temel şartı var.

1.  PYD’nin Membiç alındıktan sonra doğuya çekilmesi, yani batıya doğru ilerleyip Afrin ile kantonları birleştirme çabasının önüne geçilmesi.
    
2.  Membiç ele geçirildikten sonra şehrin idaresinde etnik dengenin göz önünde bulundurulması, yani Kürtlerin değil Arapların şehrin idaresinde etkin unsur olması.
    
3.  Afrin’deki PYD güçlerinin IŞİD ile savaşan muhaliflere saldırısının ve doğuya ilerlemesinin önlenmesi.
    
4.  PYD’ye Amerika ve Avrupa’dan silah akışının kısıtlanması.
    
5.  Amerika’nın başını çektiği koalisyonun Halep’in kuzeyindeki muhaliflere havadan destek vermeyi sürdürmesi.
   
    
6.  Bunların dışında Türkiye Amerika’dan PKK konusunda da destek istiyor.
    

PYD’nin, Rojava’dan Türkiye’ye  açtığı söylenen tünellerin kapatılması konusunda Türk tarafının Amerika’dan yardım talep ettiği ve Amerika’nın bu talebe olumlu baktığı ifade ediliyor.

Ayrıca Amerika’nın, Avrupalı müttefiklerine PKK’nın Avrupa’daki finansman kaynaklarının kurutulması konusunda baskı yaptığı da söyleniyor.

Karşılığında ise Amerika Türkiye’den PKK ile siyasi diyalog sürecini yeniden başlatmasını ve çözüm sürecine dönülmesini istiyor. Bu süreçte Amerika’nın PKK üzerinde etkili olabileceğini ve arabuluculuk rolü oynayabileceğini de ekliyor.

Bence bu görüşmelerin en can alıcı yanı, Türkiye’nin yıllarca süren ayak diremelerinin ardından Suriye içindeki dengeleri yavaş yavaş kabul ediyor olması.

Amerika, IŞİD meselesi ve Suriye’deki iç savaş çözülmediği sürece PYD ile çalışmaya devam edecek. Bugüne kadar Türkiye’nin zorlamalarına, İncirlik kartını her fırsatta kullanmasına rağmen Washington bu işbirliğinden vazgeçmedi. Türkiye’nin Membiç operasyonuna PYD’nin katılımına evet demeye çok yakın oluşu, bu gerçeği nihayet kabullenmekte olduğunu gösteriyor.

Ve daha evvel de pek çok kereler yazdığım gibi, Amerika-PYD işbirliğinin altında Amerika’nın Suriye, Irak ya da Kürt politikasını değiştirmiş olması falan yatmıyor. Washington’ın perspektifinden bakıldığında bu ortaklık stratejik değil taktiksel bir işbirliği. Yani istediklerini aldıklarında akşamdan sabaha bitecek türden.

Amerika ve Türkiye arasındaki Membiç görüşmelerinin bir kez daha açığa çıkardığı gerçeklik bu.

Amerikalılar, Türk tarafının ‘Biz PYD’ye güvenmiyoruz’ argümanını destekliyor. ‘Biz de güvenmiyoruz ama çalışmak zorundayız ve üzerlerindeki etkimiz büyük, o nedenle dur dediğimiz yerde duruyorlar’ diyorlar. Türkiye’ye PYD’nin Membiç operasyonundan sonra batıya ilerlemeyeceğinin garantisini veriyorlar.

Membiç ile ilgili nihai karar bugün/yarın verilecek. Amerikan tarafı Türkiye’nin önerdiği alternatif çözümü bir kez daha müzakere edeceğine söz verdi ama Pentagon’un bu plana evet demesi zor.

Kısacası Türkiye yıllardır ayak dirediği formüle Membiç’te evet diyecek gibi görünüyor. PYD Membiç operasyonunda yer alacak. Amerikalılar Türkiye’nin kaygılarını dindirmek için Türk askeri yetkililerin operasyonu İncirlik’ten dakika dakika izlemelerini öneriyor.

Planın bundan sonrasının Türk-Amerikan uzlaşısında kararlaştırıldığı gibi yürümesi PYD’nin stratejik hesabının ne olduğuna bağlı.

Ya taktik de olsa yakın işbirliği kurdukları Amerika’yı kaybetmemek için Washington’ı dinleyip Membiç’ten sonra batıya ilerlemeyecekler ya da ‘tek alternatifimiz Washington değil’ deyip Rus kartına oynayacaklar.

Kısa bir zaman sonra göreceğiz…