Türk Telekom olayının farklı taraflarına bakmaya devam ediyoruz...
8 Mart'ta kapanan Ojer Telekomünikasyon'un 2,6 milyar TL'lik sermayesine ne oldu sorusunu 3 gün önceki yazımızda sormuştuk. Bugün başka bir soru soralım. Hariri ailesi, bu kadar seneden ve bu kadar olaydan sonra hâlâ Türkiye'de bir bankanın ortağı durumundalar mı?
OTAŞ yani Lübnanlı Oger Telecom firmasının Türkiye kolu Ojer Telekomünikasyon A.Ş.'nin hikâyesini 3 gün önce yayınlamıştık. 2005'deki 2 milyar TL'lik sermayesi ile 11,5 Milyar dolar'lık Türk Telekom'u almasındaki garipliğe işaret etmiştik (dikkat biri TL, diğeri dolar)[1].
8 Mart'ta tasfiye edilen OTAŞ'ın en son 2016 tarihli genel kurul belgelerine göre ödenmiş nakdi sermayesi 2,6 milyar TL imiş. Buna bakınca, insan düşünüyor, kredisini ödemediği ortada olan firmaya, kimse "Önce banka kredini öde ancak ondan sonra şirketi kapatabilirsin" dememiş mi[1]?
Ortada bir bilgi olmadığına göre; devlet de dememiş, bankalar da dememiş. İlginç değil mi? Burada bilmediğimiz neler var acaba?
Bildiğimiz sadece medyaya yansıyan dönemin BDDK başkanının "siz bunları takibe almayın" şeklinde bankalara yaptığı bir çeşit baskı. Gerçi sonradan "baskı yapmadık" da dedi[2].
Hariri'ler dolaylı da olsa, Türkiye’de hâlâ banka ortağı
Ama aynı acayiplikte başka bir olay da şu; Haririler halen Türkiye'deki bir bankanın ortağı durumundalar.
Haririler Türk Telekom'u satın aldıktan hemen sonra, 2006 yılında Türkiye'de bir de banka satın aldılar. MNG Bank olan adını da T-Bank'a (Turkland Banka) çevirdiler[3].
Ama 2016'den itibaren sıkıntıya düşünce, bu bankadaki hisselerini satmaya uğraştılar ve 2017 yılında Türkiye'deki Turkland Bankası'nın hisselerinin bir kısmını dolaylı olarak sattılar [4].
Bu satışı yaparken de, herhangi bir engel ile karşılaşmadıkları görülüyor. Mutlaka bakanlıkların ve en azından BDDK'nın haberi vardır. Zaten basına yansıyan, açık bir haberdi. Birinci satıştan alınan 1,1 milyar dolar [5] ve ikinci satıştan alınan 535 milyon dolar, sanırım kredi borcunun en az birkaç taksitini öderdi.
Üstelik Saad Hariri ve annesi, bu bankanın hâlâ dolaylı da olsa ortağı durumunda gözüküyorlar. Hatta 2'sinin hisseleri ile çoğunluk olmasa da yönetebilir durumdalar.
Detaylandıralım;
Turkland Bank, ülkemizde hâlâ listelenen[6] ve sermayesi 1 milyar TL olan bir banka[7]. Bu bankada 3 ortak var[8]:
Bu hissedarlardan Arap Bank'ın yüzde 21 hissesi 2016'ya kadar OTAŞ'ın ortağı durumunda olan Hariri ailesinin ana şirketi Saudi Oger'e aitti. O yıl 1,1 milyar dolar karşılığında bu hisseleri sattılar[5]. BankMed'in hisselerinin yüzde 42,24'ünü ise 2017'de 535 milyon dolar karşılığında devrettiler[4].
Başka medya haberi yok. Bu durumda, yukarıda gördüğünüz T-Bank'ın yüzde 50 ortağı olan BankMed içinde Hariri ailesi halen yüzde 57,74 oranında bulundukları anlaşılıyor.
Hariri'ler madem kredi alacaklardı, neden kendi bankaları üzerinden almadılar?
BankMed konusunda Wikipedia bilgilerine başvuralım [9];
"GroupMed'e ait bir Lübnan bankasıdır. Hem varlık hem de mevduat açısından Lübnan'ın en büyük beş bankasından biridir, Lübnan'da 44, Kıbrıs'ta ve Cenevre'de (Bankmed Suisse olarak anılır) bir şubesi vardır. Bankmed Hariri ailesine ait idi.
İç Savaş sonrasında Beyrut'un Merkez Bölgesini yeniden inşa eden emlak şirketi Solidere'nin en büyük hissedarıdır[10][11]. 2020'de Mohammad Hariri'nin istifasının ardından eski bakan Raya El Hasan yönetim kurulu başkanlığına atandı. Bankmed'in 2018 itibariyle toplam varlıkları 19 milyar dolardı.
19 milyar dolar varlığı olan BankMed'in ortaklarına bakalım; GroupMed 2017 yılına kadar yüzde 42,24 Saad Hariri, yüzde 42,24 kardeşi Ayman Hariri, yüzde 15,5 Nazek Hariri'ye (anne) ait iken, 2017'de Ayman Hariri hisselerinin tamamı, 535 milyon dolar karşılığında Ürdünlü iş adamı Alaa Al Khawaja'ya satılıyor. Dolayısıyla dediğimiz gibi günümüzde BankMed'in hisselerinin yüzde 57,74'ü Hariri'lere ait ve dolayısıyla da BankMed'deki hisselerinin yüzde 50'sini yönetebilir durumdalar.
Başka açıdan bakarsak, Lübnan'ın en büyük 5 bankasından birisi olan BankMed'e 2007'de ya da 2013'te Hariri ailesi yüzde 100 sahip durumundaydı. Ama neden kendi bankalarını ve hatta İsviçre'de bulunan şubeyi kullanıp kredi almadılar da, gelip Türkiye'den aldılar?
Ya da Türk bankaları, kredileri verirken neden bu Lübnan bankasının, elini taşın altına koymasını istemedi?
Sorular
Bütün bu bilgileri açık kaynaklardan bulduk. Bunlara baktığımızda sorularımız şu şekilde;
- 2007 ve 2013 kredilerinde, neden bu bankanın katılımı ve hatta liderliği yok?
- Bu bankanın Türkiye'deki hisselerini etkileyen satışlar yapılırken, bu konuda gerekli bilgiler yetkililere veriliyor muydu?
- Bu bilgiler verildiğinde, kendilerine 4,75 milyar dolarlık kredi borcunun hiç olmazsa bir kısmını ödemeleri gerektiği hatırlatıldı mı?
- Hatırlatıldıysa neden ödenmedi? (Madem Türk Telekom'un borcu bize Türk halkına kaldı, o zaman bu sorunun cevabını öğrenmek hakkımız)
- Alacaklı Türk bankaları, T-Bank hisseleri için dolaylı da olsa müşteri ararken, herhangi bir karşı hareket yaptılar mı?
- T-Bank'ın etkin ortakları hâlâ Hariri'ler midir? (yüzde 50'nin yüzde 57,74 üzerinden)
NOT: İmtiyaz konusunda, gelecek hafta içinde bir video yayına hazırlanıyorum. Bu konuda sorularınız varsa lütfen iletiniz.
[1] OTAŞ (Ojer Telekom) 8 Martta Kapandı
[2] BDDK, 4,75 Milyar dolar’lık Ödenmeyen Kredi için Bankalardan OTAŞ’a Kolaylık Göstermelerini İstedi mi?
[3] Hariri Ailesi, 160 milyon Dolara MNG Bank’ı Alıyor
[4] Hariri’ler TBank Hisselerini Sattılar
[5] Türk Telekom’un Dolaylı Ortağı Saudi Oger Arab Bank Hisselerine Müşteri Buldu
[6] BDDK'nın Mevduat Bankaları Sıralamasının 26.sırasında görebilirsiniz
[7] T-Bank Hakkımızda Sayfası
[8] Wikipedia : T-Bank
[9] Wikipedia : BankMed
[10] Solidere Web Sitesi
[11] Wikipedia Solidere sahipliği konusunda şunu belirtiyor; Solidere's 36,000 shareholders are mostly Lebanese, in addition to Arab nationals, banks, and Arab or international funds. There are two categories of shares: A held by previous property owners and B by new investors. Rafik Hariri's share in the company has been a controversial subject in the Lebanese political spectrum. Some rumors say that he owned a majority stake in Solidere before his assassination in 2005, and the Hariri family continues to be a principal shareholder today. However, the Hariri family rejected those rumors, saying that he owned only 6yüzde of the company's shares.
[12] 1 Yıl Önce Yazmıştık, Oger’in Borçlarını Türk Halkı Ödeyecek
