"Aşk sahip olmadığınız bir şeyi var olmayan birine vermektir."

Jacques Marie Émile Lacan

Her sevgililer gününde üzerime yağan arsız mesajlar, ağır kederleri kaderlerine, kaderleri kederlerine karışan bu coğrafyada sinir uçlarımda dolaşır.

Sevgililer Günü, doğuda yaşanılacak bir aşk bırakmayan, aşkı doğuya yakıştıramayan batının icadıdır.

Oysa, Durrell'ın İskenderiye Dörtlüsü, bir batılı gözüyle doğuda savaşın gölgesindeki benzersiz, büyülü aşkları anlatır.

Kendini "zihinsel bir mülteci" olarak tanımlayan bir batılı yazar, İskenderiye'de insanların aşk yoluyla kendilerini aradıkları gizemli, mistik, büyülü yolculuğu anlatır.

Zihinsel birer mülteci olmadan, batılı Alain De Botton'un "aşk bir duygu değil, bir yetenektir" dediği rasyonellikle, aşkın yitirilen büyüsüne tekrar kavuşamayacağını düşünürüm.

Aşk hem büyülü bir şey olmalı hem gerçek yaşamla bağdaşmalı, derseniz aşkı feda edersiniz.

Ben de yaşamla bağdaşan, emekle sürdürülen, yan yana yürünülebilir evcilleştirilmiş aşktan yana durmuş, aşkın büyüsünü edebiyatta, filmlerde duyumsayan bir kişiyim.

Tarihin en etkileyici kadınlarından olduğu, dönemdaşı Nietzsche, Rilke, Freud, Tolstoy gibi hayran olduğum birçok erkeğin hayran ya da aşık olmasından anlaşılan Salome peşini hiç bırakmayan aşka ilişkin çelişkilerini sözcüklere şöyle dökmüş:

"Aşkın sorunu bencillik ve fedakârlıktır. İnsanlık aşk adına kaç yaşamı yok etti?
Sevginin hayatta kalması için sevilen kişinin yarattığı neşe devam etmelidir." (Arayışlar, Lou Salome)

Bağımsızlık arzusu ve eşsiz zekâsı bedeni aşan bir büyünün etkisine girmesine mani olmuş belli ki.

Oysa "Tüm aşk hikâyeleri hüsran hikâyeleridir" diyen Adam Phillips'e katılıyorum ben. (Yaşanmamış Hayata Övgü)

Hüsranı göze almayan, büyülü bir aşka uğrayamaz gibi gelir bana.

İnsanın tüm kimliklerinin üzerine bir beyaz önlük geçiren hekimlik de zihnin hükmünde bir meslektir.

Bir yandan salt insan bedeniyle haşır neşirsinizdir, bir yandan da zihniniz mutlak belirlilik ararken sürüklendiğiniz belirsizlikleri sürekli bir denklem çözer gibi formüle eder.

İşte bünyenize nüfuz eden bu hâl nedeniyle aşk gibi yoğun duygu ve zihni puslandıran tutkuları insanın doğasındaki zaaflardan biri saymaktan başkası pek gelmez elinizden.

Her gün geçiciliği duyumsayıp kalıcı kılmaya çalıştığınız maceralarda zihninize sığmayanlar için ise büyü değil de mucizelere dönersiniz yüzünüzü.

Aşk nasıl modern toplumlara mâl edilmişse ben de büyülü aşkı bağımlılığa yatkın, kırılgan kadınların doğasına, tutkulu ve boyundurukçu erkeklere mâl ettiğimi fark ediyorum.

Mesela bu "ruh ikizi" ya da "ideal aşkı bulmak" gibi kavramlar da bana sığ hatta absürt geliyor.

Füruzan'ın Sevda Dolu Bir Yaz kitabını okuduğum yaz mevsiminde tıp fakültesinde öğrenciydim.

Her zaman kitaplardan ya da aklıma düşen notlardan oluşan defterime bu kitaptan şunu alıntılamışım:

"Başıbozuk duygular, arzular sevda değildir, asla unutma."

Zaten okul, yoğunluk, insan bedenini adım adım keşfediş heyecanı ve bir boyuta sıkıştırılmış yaşam ne romantizme ne melankoliye fırsat vermiyordu.

Edebi okumalarımda dahi siyaset, felsefe, psikoloji ağır basmaya başlamıştı.

Ama heves ediyordum.

Öyle sarsakça denemeler yapıyordum ki yine defterime "öptüğü prensler kurbağaya dönüşen bir kadınım" yazmışım.

Hemcinslerim benimle aşk dedikodusu bile yapmaktan imtina ediyorlardı.

Yakın bir arkadaşım "Sen hiç aşk romanı okumamışsın ki" diye omuz silkelediğinde bir çırpıda pek çok klasik romanı sıralayıvermiştim.

Kıkırdayarak "onları mı diyoruz kızım, Barbara Cartland filan gibi" deyivermişti.

Murathan Mungan "O kadar çok şey aşk sanılır ki hayatta sırf bu nedenle bile aşkın tanımlanamaz hale gelişine şaşmamamak gerekir" diyor.

Şimdi ben ruh ikizimi bulmuş olsam dahi bu da zaten aşka değil de güçlü, köklü bir sevgiye benzeyebilirdi.

Zaten bu inceliksiz, büyüsüz, güzellik ve zekânın uğursuz sayıldığı coğrafyada ancak sevimli bir "ruh öküzü"ne rast gelmiş olmakla avunabiliriz diye düşünüyorum.

"Aşkı keşfetmenin şiiri keşfetmekten daha üstün olduğuna emin değilim" diyen Hadrianus'a katılıyorum. (Hadrianus'un Anıları, Marguerite Yourcenar)

Ama, Türk filmlerindeki hüsranlı, kırılgan aşkları, devrimin hem yaşamını hem mutedil sevgiye olan sadakatini fırtınaya kattığı Dr. Jivago'nun aşkını, Rüzgar Gibi Geçti filminde aşkı kırıp döken Scarlet O'Hara'nın hırçınlığını ve o büyüyü duyumsuyorum.

Kolera Günlerinde Aşkı okurken büyüleniyor ama kadın kahraman mutedil sevgiyi seçtiği için içten içe seviniyorum.

Doğadan başka bir kalıcılık olmadığına, ruhların buluşup kavuşmadığına inanan Gülriz Sururi, Engin Cezzar'a aşkını şöyle anlatıyordu: "Ben konuşamayan bir adamla telefonda konuşuyor, ne dediğini anlayabiliyordum."

Bu röportajı orta yaşımda okumuştum.

"Aşk nasıl da yalnızca aşık olan kadar derin ve anlamlı" diye not almışım.

Zannederim aşk yaşamdaki en büyük yaratıcılığımız.

"Aşık olmak varlığından haberdar olmadığımız bir hüsranın hatırlatılmasıdır." (Adam Phillips)

Doktor Simin'in ve tüm özgürlükçü, kimlikli kadınların en büyük ve anımsamak istemedikleri hüsranları ise büyülü bir aşktan vazgeçtikleri bir coğrafyada yaşamaları değil midir?