Kazanç üzerinden alınan vergiler (gelir ve kurumlar vergisi) bir hesap döneminin faaliyet sonucu üzerinden alınır. Mükellefin bir yıllık performansı pozitif ise (yani kâr varsa) devlet bu kâr üzerinden payını alır. Eğer faaliyet sonucu negatif ise yani zarar varsa bu zarar gelecek yıllara devreder. Vergi sistemimizde bu zararın gelecek 5 yılda elde edilecek kârlara mahsup olanağı var. Ancak bunun tam tersi işlemiyor, yani bir yıl kâr ettikten sonraki yılda zarar ederseniz, önceki yılın kârı ile bu zararı ilişkilendiremiyorsunuz. Yani ödediğiniz vergi yanınıza kâr kalıyor!

İşte bu adaletsiz durumu düzeltmek/gidermek için birçok ülke zararın geriye doğru indirimini kabul etmiş bulunuyor. Yani geçmiş dönemde kâr edip vergisini ödedikten sonraki yılda zarar ederseniz bu zararı geçmişe yürütüp ödediğiniz vergiyi iade alabiliyorsunuz. Böylece gerçek gelirin vergilendirilmesi de sağlanmış oluyor.

Birçok ülkede "geriye doğru zarar indirimi" kalıcı bir düzenleme olarak uygulanıyor. Aslında 2007 yılında yürürlüğe konulan yeni Kurumlar Vergisi Kanunu yazılırken Vergi Konseyi geriye doğru zarar mahsubunu da önermişti. Ancak bu öneri Maliye Bakanlığı’na kabul ettirilemediği için hayata geçirilemedi.

Ekonomik kriz ve pandemi nedeniyle geçtiğimiz yıllarda düzenli kâr eden ve vergi ödeyen pek çok işletmenin 2020 yılında zarar etmesi bekleniyor. Bu işletmelerin nakit ihtiyacını gidermek için alınabilecek tedbirlerden biri de "geriye doğru zarar mahsubu"nu vergi sistemimize kazandırmak olabilir. Bugün içinde bulunduğumuz kriz ortamı böyle bir düzenlemeyi yapmanın tam zamanı. 2020 yılının zararını geçmiş yıllara ait kârlardan indirerek işletmelere geçmişte ödedikleri vergileri iade edebiliriz. Bu yolla kriz ortamında sıkıntı yaşayan işletmelere ciddi bir nakit girişi sağlamış oluruz. Böyle bir destek devletin sadece kâra ortak olduğu yönündeki eleştirileri de zayıflatacaktır.

Nitekim sistemlerinde geriye doğru zarar indirimi bulunmayan bazı ülkeler Covid - 19 salgınının yarattığı kriz nedeniyle, geçici bir süre için, geriye doğru zarar mahsubuna izin verdiler. Son olarak Belçika’nın da bir defaya mahsus böyle bir düzenleme yapacağını öğrendik.

Bazı ülkeler ise şirketlerin nakit akışının düzelmesine yardımcı olmak amacıyla geçmiş yıl zararlarının ileriye doğru mahsup edileceği süreyi uzattılar. Mahsup süresini 10 yıla çıkaran ülkeler oldu. Bu destek de tabii ki önemli ancak kısa sürede nakit girişi sağlayan tedbirlerin daha öncelikli olduğunu düşünüyorum.

Bazen kriz dönemleri böyle önemli vergi politikası araçlarını uygulama fırsatı verir. Bu şekilde bir düzenleme yapılarak, 2020 yılında zarar eden işletmelere 1 veya 2 yıl geriye doğru mahsup imkânı sağlanabilir. Temennimiz bu düzenlemenin kalıcı olarak yapılması, ancak kriz ortamında bir defalık bir düzenleme de çok kıymetli…