Mevcut bütçe performansı oldukça iyi. Ekonominin bütçe/kamu maliyesi kanadında tehlike çanları henüz duyulmuyor. Gelecek yıl uzun bir seçim dönemine girecek olan Türkiye’de mali disiplin de dikkatlice izlenmesi gereken bir parametre olacak.

Maliye Bakanlığı geçtiğimiz günlerde Ekim’e ilişkin Bütçe gerçekleşme rakamlarını açıkladı. Şimdi bu rakamlar üzerinden Bütçe verilerinin satır başlarına ve genel gidişata bakalım.

Bütçe gelirlerinde performans tatmin edici

2013 Ocak-Ekim döneminde kümülatif “bütçe gelirleri” bir önceki yılın aynı dönemine göre %18,1 oranında artmış ve 320,1 milyar TL olarak gerçekleşmiş. Vergi gelirleri ise bu dönemde biraz daha düşük performansla %17,7 artışla 266,3 milyar TL’ye ulamış durumda. Vergi gelirlerindeki olumlu performansın arkasında genel olarak dolaylı vergiler (ÖTV ve dahilde/ithalde alınan KDV) var. Bu noktada, iç piyasada yaşanacak bir durgunluk ve/veya kurlardaki yukarı yönlü hareketten kaynaklanan bir ithalat düşüşünün vergi gelirlerinin performansını ciddi biçimde bozabileceği de göz ardı edilmemeli.

Varlık Barışı’nın sonuçları bütçeye nasıl yansıdı?

Bu noktada biraz varlık barışının sonuçlarına değinmekte yarar var. Varlık Barışı Kanunu dolayısıyla yurtdışından beyan edilecek varlıklar üzerinden alınması planlanan %2 oranındaki verginin bu yıl vergi gelirlerini olumlu etkileyeceği düşünülmekteydi; ancak rakamlar bunu şimdilik desteklemiyor. Son tabloya göre, 31 Ekim'e kadar Türkiye'ye getirilmek üzere beyan edilen toplam varlık tutarı olan 67 milyar 422 milyon TL’nin üzerinden 1 milyar 348 milyon TL vergi tahakkuk etmiş durumda. Tahakkuk eden miktar üzerinden Kasım başı itibariyle ödenen vergi rakamı ise sadece 121,2 milyon TL. Yani beyan edildikten sonra, Türkiye'ye getirilip vergisi ödenen varlık miktarı 6 milyar TL civarında kalmış ki bu beklentilerin oldukça altında. Varlık barışı uygulamasının tek amacı elbette ki “vergi geliri” elde etmek değildi; ancak Kasım başı itibariyle ülkeye getirilen kaynağın tutarı da düzenlemenin başarısı bakımından ciddi soru işareti yaratıyor.

Bütçe giderlerinde disiplin bozulmamış…

“Bütçe giderleri” bu dönemde %13,1 oranında artarak 327,7 milyar TL olarak gerçekleşmiş. Bunun içerisinde “faiz giderleri” 46,2 milyar TL ve bu rakam geçen yıla göre %6,9’luk bir artışa karşılık geliyor. Giderlerde genel tablo son derece olumlu; ancak bütçe giderlerinde, geleneksel yılsonu atağına dikkat edilmeli.

Faiz dışı fazla

2013 Ocak-Ekim döneminde “faiz dışı fazla” da %57,5 artışla 38,6 milyar TL olarak gerçekleşmiş. Çarpıcı olan nokta şu; planlanan faiz dışı fazla rakamı da ciddi biçimde aşılmış durumda. Bu oldukça iyi bir gösterge; ancak yine de yılın son ayları dikkatle izlenmeli.

OVP’nin  Bütçe “açığı”  hedefi tutturulabilir görünüyor; ancak yılsonuna dikkat…

Yukarıdaki verileri birleştirince, Merkezi Yönetim Bütçesi’nin bu dönem 7,7 milyar TL “açık” vermiş olduğu görülüyor. Bütçe’nin 2012’nin aynı döneminde 18,8 milyar TL “açık” verdiği düşünülünce mevcut rakamın oldukça iyi olduğu söylenebilir. Yukarıda da vurguladığımız üzere, bu tabloda hem bütçe gelirlerindeki olumlu performansın; hem de bütçe giderlerindeki disiplinin etkisi var. Orta Vadeli Program’da 2013 bütçe açığı 19,4 milyar TL olarak tahmin ediliyor; dolayısıyla ilk başta planlanan açık rakamı (34 milyar TL) ciddi biçimde revize edilmiş durumda. Mevcut bütçe performansı devam ederse, yılsonunda belki OVP tahmininin altında bir açık rakamı bile görebiliriz. Ancak şu nokta tekrar vurgulanmalı; bütçe giderleri geleneksel olarak yılın son aylarında ciddi oranda yükselir. Bu durum da yılın sonuna doğru ciddi bir bütçe açığı sürprizi de görülebilir anlamına geliyor.

Genel tablo olumlu

Ortadoğu’daki siyasi belirsizlik ve FED’in para politikasına ilişkin vereceği muhtemel kararlar ekonomi -dolayısıyla kamu maliyesi- üzerinde hala ciddi bir risk oluşturuyor; ancak mevcut bütçe performansı oldukça iyi. Özetle ekonominin bütçe/kamu maliyesi kanadında tehlike çanları henüz duyulmuyor. Gelecek yıl uzun bir seçim dönemine girecek olan Türkiye’de mali disiplin de dikkatlice izlenmesi gereken bir parametre olacak.

Twitter: @AKIN_EMRAH

E-mail: [email protected]