15/01/2013’te “Aralık 2013 Aylık Bütçe Gerçekleşmeleri Raporu” yayımlandı. Rapor, 2013 Bütçesi’nin oniki aylık genel performansını da ortaya koyduğu için oldukça önemli. 2013 Bütçesi gerçekleşmelerinin satırbaşları ise aşağıdaki şekilde. 

Gelir Gerçekleşmeleri

2013 Ocak-Aralık döneminde kümülatif  “bütçe gelirleri” 2012’nin aynı dönemine göre %17,1 oranında artarak 389,4 milyar TL olarak gerçekleşmiş durumda. Bu dönemde, en önemli gelir kalemi olan, “Vergi Gelirleri” ise -biraz daha düşük performansla- yani %17 artışla, 326,1 milyar TL oldu. Özetle, 2013 vergi gelirlerinin performansı bakımından 2012’den daha iyi bir yıl olarak karşımıza çıkıyor.

2013 Ocak-Aralık dönemde “ithalde alınan KDV” kümülatif olarak %25,5 oranında artarak 62,7 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiş durumda. Hatırlatalım, 2012’de bu rakamlar sırasıyla %2,7 oranında artış ve 50 milyar TL idi. İthalde alınan KDV “dış ticaret açığı ve cari açık” ile doğrudan ilişkili bir kalem. Bu açıdan bakınca, 2013’ün dış ticaret ve cari açık bağlamında 2012’ye kıyasla sıkıntılı bir yıl olduğu anlaşılıyor.

Gider Gerçekleşmeleri

“Bütçe giderleri” 2013’te %12,7 oranında artmış ve 407,9 milyar TL olarak gerçekleşmiş. Bu rakamlar, 2013’ün mali disiplin anlamında oldukça başarılı bir yıl olduğunu da ortaya koyuyor.

Bu dönemde “Faiz giderleri” 50 milyar TL olarak gerçekleşmiş; ki bu durum geçen yıla kıyasla sadece %3,2’lik bir artış var anlamına geliyor.

Bütçe Açığı

Yukarıda verdiğimiz rakamları özetlersek; 2013’te “Merkezi Yönetim Bütçesi”nin, 18,4 milyar TL açık verdiği anlaşılıyor. Bu açık tutarı, Orta Vadeli Program’da (OVP) öngörülen 19,4 milyar TL rakımından daha iyi. 2012 yılında bu açık rakamı 28,8 milyar TL olarak gerçekleşmişti. 2011’deki açığın bile 17,8 milyar TL olduğu düşünülürse, 2013 rakamı oldukça tatminkar. Bu veri de “mali disiplin” konusunda alınan mesafeye işaret ediyor.

OVP öngörüsüne göre, 2013 yılında GSYH’nın 1,5 trilyon TL gerçekleşeceğini varsayarsak; bütçe açığı/GSYH oranı %1,2 civarında gerçekleşecek gibi görünüyor. AB’nin bu alandaki Maastricht Kriteri’nin %3 olduğu dikkate alındığında bu kriter bakımından Türkiye’nin 2013’te birçok Avrupa ülkesinden iyi durumda olduğunu söylemek mümkün.

Faiz Dışı Fazla

2012’de “faiz dışı fazla” 19,6 milyar TL olarak gerçekleşmişti; 2013’te ise 31,5 milyar TL gerçekleşmiş durumda. Faiz dışı fazlada yaşanan bu artış oldukça olumlu bir gösterge.

Sonuç olarak, 2013 başındaki hedefler ile kıyaslandığında, bütçe dengesine ilişkin rakamların olumlu bir tablo ortaya koyduğu söylenebilir. Mali disiplin açısından bakınca, gerçekleşmesi muhtemel “bütçe açığı/GSYH oranının” hala birçok Avrupa Birliği ülkesinden iyi durumda olduğu da vurgulanmalı. Ancak, 2014 yılının bütçe gerçekleşmeleri ve dengesi bağlamında 2013 kadar tatminkar olamayabileceği da bir köşeye not edilmeli.