"İdeal yaş farkı" konusu kanımca Mehmet Y. Yılmaz'ın cumartesi yazılarının kıta sahanlığında yer alıyor. Niyetim meçhulüm olan o sularda değil de Çin sahillerinde kıyı kıyı, aheste bir seyir…

Dünyanın en büyük teorik fizikçilerinden biri kabul edilen, Nobel Fizik Ödülü (1957) sahibi Profesör Yang Zhenning (杨振宁) 2004 yılında 82 yaşındayken 28 yaşındaki eski öğrencisi Weng Fan (翁帆) ile evlenmişti. Aralarındaki 54 yaş fark evlendikleri zaman bir rekordu. Sanırım hâlâ öyle. Çin'de buna en çok yaklaşanlardan biri Çinli eşi Weni Deng sayesinde listeye giren Rupert Murdoch olmuştu. 1999'da evlendiklerinde aralarındaki yaş farkı 37 idi. Listeye bir de 1980'lerde kendinden 39 yaş küçük bir kadınla evlenen Macau'nun kumarhaneler kralı Stanley Ho'yu eklemek mümkün.

Bu günlerde Al Pacino Profesör Yang'la aşık atmaya girişmiş gözüküyor. Dedikodulara bakılırsa 81 yaşındaki aktörün yeni kız arkadaşı kendisinden 53 yaş gençmiş.

* * *

Yang ile Weng'in evlilikleri ünlü fizikçinin yakında 101. yaş gününü idrak edecek olması sebebiyle yeniden gündeme geldi.

Evlilikleri 18 yıldır devam ediyor.

Rivayete göre Yang servetinin önemli bölümünü ilk eşinden olan 3 çocuğuna vasiyet etmiş. Karısının payına ise sadece oturdukları villanın kullanım hakkı düşecekmiş.

Çin'in Twitter'ı Weibo'da (新浪微博) bu konuda yapılan paylaşımlarda genellikle bunun bir aşk evliliği olarak artık kendini ispat ettiği kanısı öne çıkıyor. Bunda son dönemde dolaşıma giren vasiyetname haberi dışında son birkaç senede sosyal medyada yer alan çiftin mütevazi hayatına dair haberlerin etkisi de var kuşkusuz.

Çiftin evliliği sosyal medyada da epeyce konuşuluyor. Weibo ve Zhihu'daki paylaşımlardan örnekler. 

Evlerinin çok sıradan olduğu, 1980 model bir araba kullandıkları, Weng Fan'ın lüks markalar yerine gösterişsiz giysiler tercih ettiği yolundaki bilgiler çiftin kamu önündeki resimleriyle de uyumlu gözüküyor. Çift genellikle el ele diz dize resmediliyor.

Oysa sosyal soru-cevap sitesi yani bir anlamda Çin'in Quora'sı olan Zhihu'da (知乎) ise geçmişte bu konuda genellikle olumsuz yorumlar yer almıştı. Weng Fan'ın özellikle üniversite yıllarındaki vur patlasın çal oynasın hayatına ve erken yaşta yaptığı ilk evliliğine göndermelerde bulunan bu tür paylaşımlarda onun aşk filan değil para peşinde olduğu iddia ediliyordu. 

18 yıllık evlilikten kareler

Peki ya profesör? O ne peşindeydi? Aşk mı?

Hep aynı kadını mı arıyor?

Yang Zhenning 1944'te Tsinghua Üniversitesi'nde masterını tamamladıktan sonra ABD tarafından verilen bir bursla 1946'ta Chicago Üniversitesi'nde doktora yapmaya başlar. 1948'te doktorasını tamamladıktan sonra ünlü fizikçi Ferni'nin asistanı olur. 1949'te Einstein da çalıştığı Princeton İleri Araştırmalar Enstitüsü'nden davet alır. Orada Lee Tsung-dao ile birlikte parçacık fiziğinde parite ihlal teorisi üzerine yaptıkları çalışmalarla 1957'de Nobel Fizik Ödülü'nü birlikte alırlar.

Yang, Çin'de üniversitede tanışmış olduğu ve sınıfın ortalama öğrencilerinden bir diye hatırladığı Du Zhili ile Princeton'da bir Çin restoranında tesadüfen karşılaşır. Babası bir Kumintag generali olan Du Zhili bir yandan sıla hasreti çekmekte bir yandan da komünistlerin iç savaşı kazanmaları sonrasında babasının geleceği hakkında endişelenmektedir. Memleket özlemi içindeki Yang ile görüşmeye devam ederler. Du Zhili güzelliği ya da zekası ile dikkat çeken bir kadın değildir. Ancak Yang'in istediği belki de sadece ondaki nezaket ve zarafettir.

Kısa bir süre sonra 1950 yılında evlenirler. Yang 28 Du Zhili 21 yaşındadır.

Yang Zhenning ilk eşi Du Zhili ve 3 çocuğuyla birlikte.

3 çocukları olur. Du Zhili iyi bir anne ve iyi bir ev kadınıdır. Sadece evi değil her zaman işiyle meşgul olan kocasının tüm sosyal hayatını da çekip çevirir.

Yakından tanıyanlar Du Zhili'nin Yang için sadece bir eş değil neredeyse bir anne olduğunu söyler. Kısacası karısı onun için bir "konfor alanı" yaratmış o da kendini sadece işine vermiştir.

53 yıllık evlilikleri boyunca birbirine çok düşkün ayrılmaz ikili gibidirler. O nedenle de karısının 2003'te ölümünün hemen ertesinde 2004 yılında Yang'ın yeniden evlenmesi arkadaşlarını ve yakınlarını şaşırtır.

Belki daha şaşırtıcı olanı yeni eşinin ölen karısına çok benzemesidir. Bu benzerlikten yola çıkarak eski aşkını unutamadığı gibi yorumlar da yapılır.

Gerçek durum sanki bundan biraz daha farklı gibidir.

Yang ilk karısı ile karşılaştığında yabancı bir alemde yalnız başınaydı. Aslında karısını kaybettikten sonra da benzer bir durumda buldu kendini, yapayalnız kalmıştı.

Özlediği konfor alanına eski karısına benzeyen Weng Fan ile tekrar kavuşmayı murad etmiş olabilir mi?

Yang'ın eski ve yeni karısı birbirine şaşırtıcı derecede benziyor.

 Bir röportajında söylediklerine bakılırsa öyle:

"Bir keresinde bir İngiliz matematikçi görmüştüm. Uzun bir süredir yalnız olduğundan önündeki kağıtlara varana kadar lekeler içindeydi. Böyle bir şey bana göre değil. Ne istediğimi biliyorum.

Yalnız bir hayat istemiyorum. Weng olmasaydı yine evlenirdim. Bana refakat edecek birine ihtiyacım var."

Yang ilk karısı ve müstakbel karısı ile bir arada. 1995 yılında Shantou Universitesi'ndeki Fizik Konferansı'na Yang karısı ile birlikte katılmıştı. Genç bir öğrenci olan Weng Fan onlarla fotoğraf çektirmişti.

Öyle gözüküyor ki Profesörün evlilikten beklentisi öncelikle ihtiyaçlarının karşılanması…

"Konformizim"inden söz açılmışken belki de Yang'ın 2017'de ABD vatandaşlığından çıkıp Çin vatandaşlığına geçtiğini de belirtmekte yarar var.[1] Doğum günlerini başkan Xi Jinping de kutluyor, hediye gönderiyor. [2]

Eskiler ne söylüyor bu hususta?

Song Hanedanlığı döneminde 11. yüzyılda yaşamış olan hattat, şair, astronom Su Shi'yı (苏轼, 1037-1101) şair arkadaşı Zhang Xian (张先) düğününe davet eder. Düğüne gittiğinde şaşırır. Çünkü 80 yaşındaki arkadaşı Zhang Xian 18 yaşında bir kızla evlenmektedir.

Arkadaşları Zhang'e "ne iş bu yahu" diye sorar. O da yazdığı şiirle cevap verir:

"Ben 80, sen 18 / Sen genç ve güzel, benimse saçlarımda aklar / Rakamların yerlerini değiştirsek yaşıt bir çift oluveririz / Aramızda 60 yaş var ("我年八十卿十八，卿是红颜我白发。与卿颠倒本同庚，只隔中间一花甲。)"

Su Shi de eve gidince hicivi döşenir:

"On sekizlik gelin, seksenlik damat / kırmızı dudaklara karşı ak düşmüş saçlar/ Sevgi dolu çift, bir yorganın altında vuslata erer/ bir ağaç dolusu armut çiçeği elma çiçeklerine basarken… (十八新娘八十郎，苍苍白发对红妆。鸳鸯被里成双夜，一树梨花压海棠。)"

* * *

Tabii "erkek muhabbeti" söz konusu olduğunda hiç böyle derin edebi göndermelere filan gerek kalmıyor.

Erkekler kendinden çok genç bir kadınla birlikte olan hemcinslerini yekten "yaşlı inek taze ot yer (老牛吃嫩草)" halk deyişiyle yad ediyorlar, gevrek kahkahalar eşliğinde.

Ancak şöyle küçük (ve biraz da acıklı) bir ayrıntı var aslında: Evet, yaşlı inekler taze ot yiyorlar çünkü dişleri dökülmüş, sindirim sistemleri bozulmuş olduğundan başka şey yemeleri mümkün değil...

Bundan sonrası da "doktor ne yersen ye dedi" fazı, malum…  

[1] Nobel laureate, Turing Award winner expound on reasons for returning home, People's Daily, 22 Şubat 2017

[2] Meet Yang Zhenning, the Nobel Prize-winning physicist even President Xi Jinping wishes happy birthday to, South China Morning Post, 24 Eylül 2021