Çin’in refah seviyesi en yüksek şehirlerinden biri olan, Alibaba gibi pek çok yeni teknoloji şirketine ev sahipliği yapan Hangzhou şehrinin Doğu istasyonundan 2019 Bahar Bayramı döneminde bir kare. Arka plandaki kırmızı zeminli pankartta “Çin Komünist Partisi 19. Ulusal Kongresi ruhunu derinlemesine inceleyin ve uygulayın” yazmakta.

Ay takvimine göre yeni yıl ya da Çin’deki ismiyle Bahar Bayramı (春节) 22 Ocak’ta başlıyor. 

Ay yılının yılbaşısı, Miladi takvime göre 21 Ocak ile 20 Şubat arasında her yıl farklı bir tarihte gerçekleşir. 

Çin’de Bahar bayramı olarak adlandırılmasının iki sebebi var. 

Birinci sebep, kışın en soğuk zamanını çoktan geride bırakmış olan kuzey yarımkürede havaların yavaş yavaş ısınmaya başladığı bir dönemde gerçekleşiyor olması. 

Eski Çin takviminde bir yıl 24 güneş dönemine bölünmüştür. İlk güneş döneminin adı “Baharın Başlangıcı (立春 – Lìchūn)”dır. Bu, güneşin yılın kademeli olarak ısınmasını başlatan göksel boylamdaki konumuna girdiği zamandır. Kış gündönümü (genellikle 21 Aralık, en karanlık gün) ile bahar noktası (bahar ekinoksu, gündüz ve gecenin eşit olduğu 21 Mart) arasındaki orta noktadır. 

Bahar Bayramı adı verilmesinin bir diğer nedeni ise politiktir. 1912’de yeni Çin Cumhuriyeti kurulduktan sonra Miladi takvimin kullanılması kabul edildi. İki tane farklı yılbaşı olmaması için 1914’te ay takvimi yılbaşısı için Bahar Bayramı adı kullanılmaya başlandı. Böyle bir adın verilmesinde ülkedeki farklı etnik grupların farklı tarihlerde yılbaşı kutlamalarının etkisi vardı. Yani herkesin hassasiyetlerine özen göstermek istenmişti. 

Bahar Bayramı resmi olarak 7 günlük bir tatil. Ama pratikte yılbaşından 2 hafta önce başlar toplamda da 40 günü bulur. Örneğin okulların yarıyıl tatilleri bu dönemde olur. Böylece ailelerin bir bölümü (örneğin anne çalışmıyorsa anne ve çocuklar) aile büyüklerinin yaşadığı, doğdukları yörelere gidip uzun süreli tatil yapabilirler. 

Çin’de bizim çok aşina olduğumuz şekilde aile kavramı önemlidir. Ana babaya ve büyüklere saygı ulvi değerlerdir. 

Ülkede kırsal kesimlerden sanayinin yoğun olduğu kentlere gidip çalışan işçi sayısı yaklaşık 300 milyondur. Bunlar Bahar Bayramı sona erdiğinde çalışmak üzere yola düşer, sanayi kentlerine giderler. Bir sonraki Bahar Bayramından önce de kendi memleketlerine geri dönerler. Bir yıldır ailelerinden uzak oldukları için de Bahar Bayramı tatilini genellikle uzun tutarlar, 4-5 haftayı bulur. 

Geçici işçilerin dışında kırsal kesimden ya da küçük şehirlerden büyük şehirlere çalışmak amacıyla gidip yerleşmiş çok insan vardır. Bahar Bayramı tatilinde bunların bir kısmı aile ziyaretleri bir kısmı da tatil amaçlı yollara düşerler. 

Bu iki kesimin dışında yüksek öğrenim için büyük şehirlerde bulunan çok sayıdaki öğrenci de tatil döneminde yolcudur. 

Sonuçta Bahar Bayramı döneminde yaklaşık 500 milyon kişi yollara düşer. Bizdeki bayram tatillerinin Çin versiyonu diye düşünebilirsiniz. Bu, dünyadaki en büyük kısa dönemli göç hareketidir. Örneğin bir karşılaştırma yapmak açısından ABD Noel döneminde seyahat edenlerin sayısı sadece 115 milyondur. 

“Bahar Bayramı seyahat yoğunluğu (春運 - Chūnyùn)” adı verilen bu dönemde 40 günlük süre içinde bu yıl toplam 3 milyardan fazla yolculuk gerçekleştirilmesi bekleniyor. 

Salgın öncesi 2019’da 2.99 milyar yolculuk yapıldığı açıklanmıştı. Bunun 2.43 milyarı karayolu, 79 milyonu havayolu, 45 milyonu denizyolu, 440 milyonu ise demiryolu ile gerçekleştirilmişti. 

Son 3 yıldır kısıtlamalar nedeniyle ülke içinde yolculuklar zorlaşmıştı. Bu yıl bütün kısıtlamalar kalktığından çok canlı bir seyahat dönemi olacağı tahmin edilmekte.

Bahar Bayramı öncesi ve sonrasındaki yolculuk sayıları

Hızlı tren şampiyonu

Bahar Bayramı döneminde tahmin edileceği üzere karayollarında çok büyük yoğunluklar yaşanıyor. Normalde 8 -10 saatte gidilebilen mesafeler bu dönemde 15-16 saat sürebiliyor. 

Bu nedenle trenler çok fazla tercih edilmekte. Özelikle hızlı trenlerin giderek yaygınlaşması tren yolculuğunu bazen hava yolundan avantajlı hale getiriyor. Lakin önemli bir sorun var. Bahar Bayramı döneminde bilet bulmak neredeyse çölde su bulmak kadar zor.

Biletler yolculuk tarihinden sadece 14 gün önce satışa çıkıyor. Online olarak ve cep telefonu uygulamaları üzerinden elektronik bilet olarak satın almak mümkün. Tabii çok hızlı olmanız şart. Biletlerin bazen 15 saniyede tükendiği oluyor. Günde satılan bilet sayısı 5.6 milyonu buluyor. Karaborsayı önlemek için biletler sadece gerçek isme kesiliyor. Satın alındıktan sonra bilette isim değişikliği yapmak mümkün değil. 

Yılbaşı döneminde günlük karşılıklı sefer sayısı 5 bin 410’a ulaşıyor. Binden fazla istasyonda e-bilet uygulaması var. E-bilet aldıysanız bu bilet kimlik kartınıza tanımlanıyor. Dolayısıyla istasyonların girişlerinde kimlik kartınızı okutmanız yolculuk yapacağınız trene binebilmeniz için yeterli. 

Çin dünyanın en gelişmiş ve en uzun hızlı tren ağına sahip. 2021 verilerine göre hızlı tren yollarının toplam uzunluğu 40 bin km’den fazla. Bir başka ifadeyle tüm dünyadaki toplam hızlı tren yollarının üçte ikisi Çin’de bulunuyor.

İstasyonda sefere çıkmaya hazırlanan hızlı trenler.
Yılbaşı döneminde günlük karşılıklı sefer sayısı 5410’a kadar çıkıyor. 

Bu demiryolları saatte 200 ila 350 km hız yapmaya uygun. Bu nedenle örneğin uçakla 3 saat süren Pekin-Chengdu yolculuğu hızlı trenle 7 saatte gerçekleşebiliyor. Genellikle şehir dışında olan havaalanlarına ulaşım süreleri de dikkate alındığında iki yolculuğun neredeyse aynı sürede tamamlandığını söylemek mümkün. 

Tabii bu dönemde havayolu ulaşımı da zirve yapıyor. Bahar Bayramı’nın başlangıcının hemen öncesi ve sonrasında günlük uçuş sayısı 17 bine kadar çıkıyor. 

2019 verilerine göre Bahar Bayramı döneminde 790 binin üzerinde otobüs de yollardaymış. 

***

Kontrollerin tamamen kaldırılması sonucu geçtiğimiz haftalarda büyük şehirlerde yaşayanların yüzde 90’ının Covid-19’a yakalandığı tahmin ediliyor. Küçük şehirlerde ve kırsal kesimde bu oran çok daha düşük. Ancak Bahar Bayramı sırasında Covid-19’a yakalananların dağılımı ülke çapında eşitlenecek gibi gözüküyor.