Maliye politikasına ilişkin değerlendirmelerde bütçe dengesi kadar önemli bir gösterge, hazine nakit dengesidir. Hazine nakit dengesi, nakit bazlı giriş olan gelirler ile nakit bazlı çıkış olan giderlerden elde edildiğinden likiditeye ilişkin sağlıklı bilgi sunarken, borç ve nakit yönetimi açısından da önem taşır.

Mart ayında Hazine nakit dengesi kümülatif olarak 901 milyar TL açık verdi. Bu yılın ilk 3 ayındaki söz konusu açık, geçen yılın aynı dönemindeki açığın iki katı oldu. Nakit açığı, haftaya açıklanacak merkezi yönetim bütçe açığının da öncül verisi olduğundan, mali disiplindeki bozulma bugünden görülebilir.

Hazine nakit açığının ulaştığı boyut önemli olmakla beraber, finansmanı da etkin bir borç yönetimini gerektiriyor. Bu yılın ilk çeyreğinde net dış borç ödeyicisi olan Hazine, iç borçlanmada hız kesmiyor. 2024’ün tamamında 2,3 trilyon TL iç borçlanma gerçekleştirirken, bu yılın henüz ilk çeyreğindeki iç borçlanma 756,7 milyar TL’ye a ulaştı bile.

Bir yandan iç borçlanma ve iç borç stoku artıyor bir yandan da Hazinenin ihraç takvimi yoğun bir şekilde devam ediyor. Ancak iç borçlanma stratejisinde son bir ay içerisinde önemli değişiklikler ortaya çıktı. Şubat ayı sonundaki projeksiyon, Hazinenin Nisan ayında uzun vadeli ve TL cinsinden 7 ihaleyle borçlanmasıydı. Ancak 18 Mart’ta Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptali, gözaltı ve ardından tutukluluk süreciyle ekonomide irtifa kaybı yaşandı. Döviz atakları, yabancı sermayenin ani çıkışı, TCMB’nin rezerv satışı, borsada düşüş, CDS’in yükselişi, örtülü faiz artışı ve Hazine 10 yıllıklarının yükselişine şahit olduk.

Tüm bu gelişmeler Hazinenin daha maliyetli borçlanmasına yol açtı. Hazinenin iç borçlanma takvimindeki uzun vadeli ve TL cinsi 7 ihale varken, vadeler kısaldı (hatta 3 aylık hazine bonosu takvime sonradan dahil oldu), dolar cinsi tahvil ve dolar cinsi kira sertifikalarıyla ihale sayısı 9’a çıktı.

Hazine’nin 7 nisandaki 2 yıl vadeli sabit kuponlu devlet tahvili ihalesinde ortalama bileşik faiz oranı yüzde 47,36’ya çıktı. Bu oran Merkez Bankasının faiz indirimlerine başladığı ilk aylara göre 10 puan daha fazla.

8 nisandaki 1 yıl vadeli TLREF’e endeksli devlet tahvili ihalesinde ortalama bileşik faiz oranı yüzde 57,65’e kadar yükseldi. Hazine açısından faiz ve vade riski yüksek bir ihale gerçekleşmiş oldu. Çünkü TLREF’e endeksliler son beş yılda ortalama 3,5-4 yıl arasında vadeye sahip, ancak bu ihraçtaki vadede rekor bir düşüş ortaya çıkmış durumda.     

8 nisandaki 2 yıl vadeli kira sertifikası (sukuk) ihracı da Hazine açısından maliyetli oldu. Bu sabit getirili kira sertifikasında dönemsel (6 aylık) kira oranı yüzde 21,31 oldu. Oysa Şubat ihracında oran yüzde 17,36'ydı.

Kira sertifikalarında vadeler de kısaldı; nisan 2024-nisan 2025 arasında on adet kira sertifikası ihracının hepsi iki yıl vadeli. Ancak temmuz 2022-nisan 2024 arasındaki ihraçların vadeleri minimum 5 yıl, bir kısmı da 10 yıl. Para politikasının gevşek olduğu 2023 haziran öncesi dönemde kira oranı yüzde 4-5 aralığındayken, sıkılaşmayla en fazla yüzde 20’lere yükselmişti.

Yaşanan hukuki, siyasi belirsizlikler ve gerginlikler Hazine'nin oldukça zor bir hafta geçirmesine neden oldu. Önümüzdeki hafta ise borçlanma takvimi, daha kısa vadeler ve döviz cinsinden ihraçlar ile devam edecek.