06 Haziran 2023

Çalışan/emeklilerin Temmuz maaş zammına bedava doğal gaz faturası nasıl kesildi?

Maaşlardaki kısmî iyileşme, Ocak zammına kalmış görünüyor

Mayıs ayının ilk gününde, 24 Nisan 2023 - 31 Mayıs 2023 tarihleri arasında doğal gaz faturaların tamamının (konut ibadethane ve cemevinde geçerli olmak üzere) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının bütçesinden karşılanmasını düzenleyen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi yürürlüğe girmişti. 29 Mayıs günü de TÜİK Mayıs ayı doğal gaz faturalarının bu kararnameye göre sıfırlanmasının enflasyon hesabında dikkate alınacağını açıklamış, bu uygulamanın enflasyonu aşağı çeken kuvvetli bir faktör olacağını duyurmuştu. TÜİK'in duyurusundaki gibi oldu ve Mayıs ayı TÜFE aylık yüzde 0,04 ve yıllık yüzde 39,59 oranında artış gösterdi.

Doğal gaz, enflasyon oranının hesaplanmasında TÜFE madde sepetinde yer alan bir ürün ve madde sepeti içindeki ağırlığı da yüzde 2,9. TÜFE ana harcama gruplarından birisi olan Konut grubunun içerisinde kira, su, elektrik, onarım giderleri gibi alt maddelerin arasında yer alıyor. Yukarıda bahsettiğim seçim öncesi getirilen CB kararnamesi ile doğal gaz fiyatlarının Mayıs ayında sıfır fiyat ile yüzde 100 gerilemiş olmasıyla Konut TÜFE aylık 13,79 puan azalış gösterdi.

Aslında konut dışında tüm ana harcama gruplarında TÜFE, Mayıs ayında manşet enflasyonun oldukça üzerinde arttı. Örneğin ulaştırma yüzde 1,88; eğitim yüzde 5,14; lokanta ve oteller yüzde 7,10; giyim ve ayakkabı ise yüzde 9,85 oranında artış gösterdi.

Ama sonuçta sıfır fiyatlı doğal gaz endekste yerini alınca Mayıs enflasyonu yüzde 0,4 oldu. Aslında Konut hariç tutulsaydı aylık TÜFE yüzde 2'nin üzerinde seyredecekti.

Yüzde 2 neden önemli? Çünkü çalışanların, emeklilerin enflasyon nedeniyle azalan satın alma güçlerinin yerine konulmasında TÜFE en önemli gösterge. Bu yılın ilk yarısında ücretli ve emekliler ara zam hesaplamasını yaparken, eminim altı aylık enflasyonun yüzde 20'nin altında kalmasını beklemiyordu. Ancak görünen o ki beklenen maaş zammı, enflasyon karşısında eriyen satın alma güçlerini yerine koyabilecek durumda değil. Altı ayda bir yapılan zammın beklentilerimizin oldukça altında kalacağını göreceğiz. Elimize daha az ücret geçecek.

Ancak manşet enflasyonun Konut dışındaki tüm ana harcama grupları enflasyonunun çok üzerinde gerçekleşmiş olması, çekirdek enflasyonun yüzde 46,62 olarak kaydedilmesi, hatta Nisan ayındaki çekirdek enflasyondan 1 puandan fazla artışın yaşanması sonucuna rağmen, sıfır fiyatlı doğal gaza göre hesaplanan TÜFE baz alınarak yapılacak maaş zammı oranı, hissedilen enflasyon oranından düşük kalacaktır. TÜFE madde sepetindeki böyle düzenlemelerin etkisiyle Temmuz ayı maaş zammı satın alma gücündeki erimeyi karşılamaktan uzak olacaktır.

Ayrıca seçim nedeniyle ertelenmiş zamların kapıda olduğunu da hatırlatalım.

Bu arada Mayıs ayında bedava doğal gazın ardından Haziran 2023-Temmuz 2024 arasında 25 m3 karşılığı tutar da bedava olacak. Ancak sonbahar ile birlikte doğal gaz tüketim miktarının artmasıyla bu kez doğal gaz faturalarının enflasyon üzerindeki etkisi kuvvetli ve yukarı yönlü olacaktır. Maaşlardaki kısmî iyileşme, Ocak zammına kalmış görünüyor.

Binhan Elif Yılmaz kimdir?

Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümünde, Yüksek Lisans ve Doktora eğitimlerini İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Teorisi Ana Bilim Dalında tamamladı.

Akademik hayatına 1997 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Maliye Teorisi Ana Bilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak başlayan Binhan Elif Yılmaz, aynı Ana Bilim Dalında 2003 yılında Yardımcı Doçent, 2008 yılında Doçent, 2014 yılında Profesör oldu.

"Devlet Borçları ve Türkiye'de Borç Çıkmazı", "Türk Vergi Sistemi", "Maliye", "Küresel Kriz ve Avrupa'da Borç Çıkmazı", "Sosyal Güvenlik Ekonomisi" isimli başlıca kitaplarının yanında 100'ü aşkın akademik çalışması, ulusal ve uluslararası kongre bildirileri var.

Binhan Elif Yılmaz, Kamu Maliyesi, Maliye Politikası, Türk Vergi Sistemi, Devlet Borçları, Kamu Borç Yönetimi ve Uluslararası Borç Krizleri derslerini vermekte, TÜBİTAK, BAP destekli projeleri yürütüyor.

Çeşitli TV programlarında ekonomi yorumculuğu yapmakta olan ve Mayıs 2023'de T24'te yazmaya başlayan Binhan Elif Yılmaz, halen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümünde profesör olarak görev yapıyor.

 

 

Yazarın Diğer Yazıları

Türkiye’de en ucuz şey, çocuk hayatı: Çocuğun bütçedeki yeri

Bakanlığın bütçedeki payı düşük; korunması gereken çocuklar için ayrılan bütçe payı ise minimumda. Korunması gereken çocukların bütçedeki yerini büyüteçle arayıp bulabilirsiniz

ABD başkanlık seçimleri, Trump etkisi ve finans kapitalde canlanma

Trump’ın zaferi öncesinde artmaya başlayan tahvil faizlerinde seçim sonrasında da canlılık devam etti. Seçim sonrasında hisse senedi piyasalarındaki ilk yansıma, Trump döneminde kimlerin kazanacağını ya da kazanamayacağını göstermiş oldu

Gizli kamu borçları (5): Gizli borçlarla mücadelede şeffaflığın önemi

Şeffaf ve hesap verilebilir bir kamu borç yönetimi amaçlanırken, varlık-yükümlülük perspektifinden yola çıkılmalıdır. Toplam yükümlülükleri ve bu yükümlülükleri karşılayabilme gücü net bir şekilde ortaya çıkarılmalıdır

"
"