Asgari ücret tespit komisyonu aralık ayındaki toplantıları yeni yıla girmeden tamamlandı.
2023'ün ezici enflasyonu asgari ücretin yılda iki kez arttırılmasını gerektirmişti, son altı aylık yüzde 49'luk artışla asgari ücret bir yıllığına brüt aylık 20.002,5 TL, net 17.002 TL oldu.
Asgari ücret artışı tamam, sırada memur ve emeklikler var.
Kamu çalışanı memur ve memur emeklisi maaşlarına iki oransal zam yapılır; toplu sözleşme zammına ek olarak enflasyon farkı. Toplu sözleşme zamları 2024'ün ilk altı ayı için yüzde 15 ve ikinci altı ayı için yüzde 10 olarak belirlenmişti. İlk altı aylık enflasyon, sözleşmedeki zam oranından fazla olursa memur ve memur emeklilerine enflasyon farkı ödenir. Yani toplu sözleşme zammı yanında enflasyon farkları da maaş zammına eklenir.
Bugün de TÜİK aralık ayı enflasyonunu açıkladı. TÜFE aylık yüzde 2,93, yıllık yüzde 64,77. Bu durumda yüzde 29,78 enflasyon farkından gelen artış ve yüzde 15 toplu sözleşme zammıyla beraber memur ve memur emeklisi zammı yüzde 49,25'e ulaşmış oldu. SSK, Bağkur emeklisi zam oranı ise yüzde 37,55.
Memur, memur emeklilerinin toplu sözleşmeden dolayı elde ettiği bir zam oranı bulunmakla beraber SSK emeklilerinin yok. Ama bu her zaman memur ve emeklilerinin lehine de sonuç vermiyor. Hatırlarsak 2023 temmuz ayında emekli ve memur maaş zammında enflasyon farkı, SSK, Bağ-Kur emeklilerinden daha düşük kalmıştı. Ama SSK'da kök maaş sorunu çözülmedi, yılın ikinci yarısı emekli işin ızdırap doluydu.
Temmuz 2023'te kamuda refah payı anlamında seyyanen zam belirlenmişti. Enflasyon farkına ek olarak verilen seyyanen zam (8.077 TL), enflasyonist süreci en iyi tanımlayanın, ölçenin TÜİK olmadığının ispatıydı.
Seyyanen zam, memur maaş katsayısı ve gösterge rakamına göre belirleniyor. Bu katsayı ve gösterge de 2024'te artış gösteriyor, seyyanen zam da yükselecek elbette. Ancak maaş artış oranı hemen hemen belli olsa da seyyanen zam için bir açıklama henüz yok. Bir ihtimal yerel seçimlerin hemen öncesinde gündeme gelebilir.
Asgari ücret ve maaş zamlarıyla ele geçen sadece nominal olarak yüksek, reel olarak yaşam maliyeti belirleyici.
Ayrıca kamuda ve özel sektörde maaş dengesizliği giderek büyüyor. Özellikle kamuda çok belirgin bir adaletsizlik ortaya çıktı.
Enflasyonist süreç devam ettikçe, maaş ayarlamaları için atılan adımlar adaletsizliği arttırır.
2023 yılı yüzde 64,77 enflasyon ile biterken 2022'de yüzde 64,27 olması, enflasyonla mücadeledeki politika değişikliğinin yanında TÜİK'in uzun süreli verilerini de sorgulatıyor. O nedenle TÜİK enflasyonuna göre artan ücretler, maaşlar aslında emeğin karşılığını baskılayıcı bir özelliğe sahip.
Binhan Elif Yılmaz kimdir?
Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz, lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümünde, Yüksek Lisans ve Doktora eğitimlerini İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Teorisi Ana Bilim Dalında tamamladı.
Akademik hayatına 1997 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümü Maliye Teorisi Ana Bilim Dalında Araştırma Görevlisi olarak başlayan Binhan Elif Yılmaz, aynı Ana Bilim Dalında 2003 yılında Yardımcı Doçent, 2008 yılında Doçent, 2014 yılında Profesör oldu.
"Devlet Borçları ve Türkiye'de Borç Çıkmazı", "Türk Vergi Sistemi", "Maliye", "Küresel Kriz ve Avrupa'da Borç Çıkmazı", "Sosyal Güvenlik Ekonomisi", “Kamu Maliyesi” isimli başlıca kitaplarının yanında 100'ü aşkın akademik çalışması ve ulusal/uluslararası kongrelerde sunduğu bildirileri bulunmaktadır.
Prof. Dr. Binhan Elif Yılmaz Kamu Maliyesi, Maliye Politikası, Türk Vergi Sistemi, Devlet Borçları, Kamu Borç Yönetimi ve Uluslararası Borç Krizleri derslerini vermekte, TÜBİTAK, BAP destekli projeler yürütmektedir.
Çeşitli TV kanallarının ekonomi programlarına yorumlarıyla katılmakta olan Binhan Elif Yılmaz, halen İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Bölümünde profesör olarak görev yapmaktadır.
|