İyi pazarlar sevgili okur. İçinde yaşadığımız dünya, ülkemiz, günler hepsi sisli, kara kara bulutlu. Artık sabah uyanmaya korkar olduk, akşam eve sağ salim biz ve tüm sevdiklerimizin dönebildiğine sevinecek kadar basite indirgendi yaşamdan beklediklerimiz. Durum böyleyken hiç eksilmeyen bir istekten ve umuttan yazmaya devam etmek istiyorum. İnsanların çocuk sahibi olmak için harcadıkları çabaları görmelisiniz.
Bir canın dünyaya gelebilmesi için ne kadar büyük emekler verildiğini anlasanız belki savaşlar, ölümler bu kadar kolay ve ucuz olmazdı. Her gün hastalarımla bambaşka hikayelerin için dalıveriyorum. Tüp bebek tedavisi artık çok daha yaygın, ulaşılabilir, uygulanabilir ve başarıları yüksek tedaviler. Konu hakkında hiç bıkmadan bilgi vermek de benim ve biz doktorların işi. Bu yolla da okumayı seven, meraklı tüp bebek adaylarına konu hakkında birinci ağızdan seslenebilmek benim T24 sayesindeki en büyük ayrıcalığım. Hadi lafı çok dolandırmayayım, buyurunuz.
1- Tüp bebek tedavilerinde başarı şansı nedir?
Tüp bebek tedavilerinde başarı şanslarını belirleyen en önemli faktör bu tedavinin hangi sebeple uygulandığıdır. Sebebi belirlenememiş kısırlık sorunuyla, genç bir çiftin ilk tedavi için şansları en yüksek oranlardadır. Henüz tıp dünyası yüzde yüz diye bir gebelik oranıyla çalışamasa da geçmiş yıllara göre tüp bebek tedavileri sonrası sağlanan gebelik oranları iki katına çıktı. Ancak endometriozisli (çikolata kisti olan) hastada, ileri kadın yaşı ya da yetersiz yumurtalık yanıtı sorunuyla uğraştığımız hastalarda, deneme sayıları 3 den fazla olduğunda gebelik oranları azalma gösterecektir. Her hastalıkta olduğu gibi tüp bebek tedavilerinde de geç kalmamak ve doğru yerlerden yardım almak başarıyı getiren en önemli ilk adımdır.
2- Tüp bebek tedavilerinde embriyolar nasıl seçilir?
Tüp bebek tedavilerinde çiftlerin kafasını en çok kurcalayan soru kaç embriyo transferi yapılacağıdır. Ve de büyük çoğunluğunun isteği ikiz gebeliktir. Tedavinin taçlandığı andır rahim içine embriyonun nakledildiği an. Ve bu aşamaya gelene kadar çeşitli seçim kriterlerini aşabilmek şartı ile embriyoların transferi gerçekleştirilir. Basit anlatılma embriyo dışarıda döllenmenin ardından spermle yumurtanın tek vücut olması halidir. Bundan sonra her gün embriyoların belli performanslarda bölünme ve büyüme göstermeleri gerekir. En iyi embriyo hayatta ki gibidir, duruma göre değişir. Embriyolar yapılarına, bölünme hızlarına, oranlarına, günlerine göre derecelendirilirler. İdeal olanı, 5. Güne kadar embriyoloji laboratuvarındaki dış şartlarda büyüyebilen embriyodur. Blastokist adını alır . Bunu takip ederken kapalı devre kamera sistemi embrioskop (time laps) kullanılarak 7/24 embriyo hakkında takip bilgisi almak günümüzde mümkün. Ayrıca embriyolara yapılan biyopsi ile genetik araştırmaları yapılabilir ve bu yöntemle bir çok taranabilen hastalık embriyo anne karnına bırakılmadan tetkik edilebilir. Bu yöntem preimplantasyon genetik tanı (PGD) başlığında ifade edilir ve günümüzde çok hassas tekniklerle yapılarak, mitoskorlama ile enerji depolarına göre de tutunabilme kapasiteleri bile tahmin edilebilmektedir. Bu ideal aşamaya her embriyo gelmeyebilir. Bu nedenle günlük takiplerde, çifte gebelik sağlayabileceği düşünülen en iyi performanslı embriyoyu seçmek gerekir.
3- Embriyolara genetik tanı ne zaman yapılmalıdır?
Embriyolara genetik tanı yapmak günümüzde çok sık uygulanmaya başlanan bir tekniktir. Artık kolay hasta kavramı neredeyse bitmek üzere. Çok sayıda başarısız tüp bebek denemeleri olan, ileri kadın yaşı problemli, saptanmış genetik bozuklukları olan ya da çok sayıda düşükler yapan kadınlar genetik hastalıklar için tüp bebek tedavilerinde araştırma konusu olmaktadır. Ayrıca ileri derece sperm bozukluklarında da embriyolarda genetik tanı yapmak öneriler arasındadır. Bu taramada sayısal ve yapısal kusurlar aranır ve saptandığında o embriyolar artık transfer için uygun olmayan embriyolar olurlar. Yani genetik tanı yapmak tedavi etmek demek değildir. En azından günümüzde böyle ama o kadar hızlı ilerlemeler yapıyoruz ki başımız dönüyor. Saptanan bozukluklardan en bilineni Down sendromu hastalığıdır. Bu hastalık gibi bir çok farklı kromozomlardaki sayısal azlık ya da çokluk, 23 çift kromozomun düzgün ve tam sıralı olduğunu göstermek yoluyla elenir. Translokasyon bozuklukları, cinsiyet geçişli hastalıklar, ailesel protein hastalıkları vs de gene PGD yöntemi ile saptanabilir. Bu işlemi 5 günü aşabilen blastokist aşamasındaki embriyolara yapmak daha seçkin bir yöntemdir.
4- Kaç embriyo transferi yapmak uygundur?
Embriyo transfer sayısı çok önemli ve tüm yurt içi ve yurt dışı toplantılarda tartışılan bir konudur. Ülkemizde yasalarla bunun sınırları ne bir şekilde çizilmiştir. Eğer bir kadın 35 yaşın üstünde veya yaştan bağımsız olarak 2’den fazla tüp bebek denemesi yapmış ise burada verilebilecek en fazla embriyo sayısı 2 tanedir. Onun dışında 35 yaşın altında ve 2 denemenden az ise tek embriyo transferi yapılmaktadır. Tabii yıllarca çocuk özlemi çeken ve bunun için çabalayan çiftlere ikiz bebekler çok harika bir seçenek gibi görünse de bu biz doktorların tedavi sırasında asıl hedeflediğimiz sonuç değildir. Çoğul gebelikleri daha sonra uzun uzun anlatırım. Çok sayıda embriyo transfer etmek çok başarılı gebelik sonuçlarıyla eş anlama gelmediğinden, annenin sağlıkla gebeliği taşıyıp, doğum yapıp, bakabileceği bebekleri olması asıl hedeftir. İşinde iyi tüp bebek uzmanları ve iyi laboratuvarlarla, doğru embriyo seçim kriterleri yaparak başarılı gebelik sonuçları elde etmek mümkündür.
5- Dondurulmuş embriyo nedir?
Embriyolar oluşturulduktan sonra bazı teknik sebeplerle (rahim iç kılıfı iyi gelişmediyse, hormon değerleri istenilen aralıkta değil ise, tüplerde şişme ya da rahim içinde polip miyom saptandıysa, embriyolar için genetik tanı planlandıysa, hiper stimülasyon sendromu gelişme riski yüksek ise, endometrium için detaylı araştırma testleri gerekiyorsa vs. ) hiç transfer edilmeden ya da transfer sonrasında hala elde kalan kaliteli embriyolar olması durumunda saklamak amacıyla dondurulurlar. Bu dondurma işlemi çok özel tekniklerle yapılıp, azot tanklarında eksi 186 santigrat derecede saklanır. Bu süre yasal olarak 5 yıldır. Dondurulmuş embriyolar için kadın transfere hazırlanırken çok daha basit ve zahmetsiz bir ilaç kullanım süreci geçirir. Doğasına daha uygun halde hazırlanmış bir endometrium (rahim iç kılıfı) gebelik için daha iyi yanıtlar verir. Artık çalışmaların da gösterdiği doğrultuda hedeflenen başarılı gebelik oranları için iyi seçilmiş embriyo, iyi hazırlanmış bir rahimle buluşturulması yönündedir.
Tüp bebek tedavileri çok derin bir kuyu gibidir. Yazdıkça yazasım ve anlatasım var tabii. Bunları gene bölümler halinde, sizleri bunaltmadan yapmak istiyorum ve hepinize umut dolu bir Pazar diliyorum.
www.draytunaktan.com
